Πατρώνος Γεώργιος: Ο δεύτερος πειρασμός του Ιησού

Διαβάστε επίσης: 
Πατρώνος Γεώργιος: Το νόημα των πειρασμών του Ιησού
Πατρώνος Γεώργιος: Ο πρώτος πειρασμός του Ιησού

(πρώτη φορά στο διαδίκτυο)

Ο δεύτερος πειρασμός είναι πνευματικότερος και γι' αυτό δυσκολότερος από τον πρώτο. Πρόκειται για τον πειρασμό της συνειδητοποίησης της δυνατότητας του ανθρώπου να κοινωνεί με τον Θεό και την διάθεσή του να "ελέγξει" αυτή τη σχέση, ώστε να την χρησιμοποιεί κατά τις προθέσεις του και τα εγκόσμια συμφέροντά του. Πρόκειται για τον πειρασμό, όπως θα λέγαμε σήμερα, των "εμπόρων του πνεύματος", έναντι του πειρασμού των "εμπόρων του χρήματος" της προηγούμενης περίπτωσης. Ο πειρασμός αυτός αναφέρεται σ' εκείνους που θέλουν να "εκμεταλλευτούν" κάθε πνευματική αξία και να χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους κάθε πνευματική θέση και εξουσία που κατέχουν. 

Γι' αυτό και ο δεύτερος πειρασμός διαδραματίζεται σε ιερό χώρο, όπου συνήθως βρίσκονται αυτοί οι "εκμεταλλευτές" του πνεύματος και όπου δεν θα υποψιαζόταν κανείς την παρουσία του διαβόλου. Εκεί όπου ο άνθρωπος συνήθως είναι περισσότερο ανοιχτός στα πνευματικά θέματα, παρουσιάζεται συγχρόνως ευάλωτος και στους πνευματικούς διαλογισμούς. Οι πνευματικοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στο δεύτερο αυτό πειρασμό. Ο Νίτσε κάποτε κατηγόρησε, και δυστυχώς χωρίς να έχει άδικο, τους "πνευματικούς" ανθρώπους, ότι είναι ικανοί να θυσιάσουν "μερικά κιλά από τη σάρκα τους" αρκεί να κερδίσουν και να εμπορευθούν προς όφελός τους το πνεύμα και έτσι να κυριαρχήσουν και να επιβληθούν "πνευματικά" στους άλλους. 

Το ευαγγελικό κείμενο και στην περίπτωση του δεύτερου πειρασμού είναι ιδιαίτερα εκφραστικό: "παραλαμβάνει αὐτόν ὁ διάβολος εἰς τήν ἁγίαν πόλιν, καί ἱστησιν αὐτόν ἐπί τό πτερύγιον τοῦ ἱεροῦ, καί λέγει αὐτῶ· εἰ υἱός τοῦ Θεοῦ, βάλε σεαυτόν κάτω· γέγραπται γάρ ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περί σοῦ, καί ἐπί χειρῶν ἀροῦσί σε, μήποτε προκόψῃς πρός λίθον τόν πόδα σου" (Ματθ. 4, 5-6). 

Ο Ιησούς με τον πειρασμό αυτό τοποθετείται προ του προβλήματος της πνευματικής ταυτότητάς του: "εἰ υἱός τοῦ Θεοῦ". Και προσκαλλείται από τον πειραστήνα "ελέγξει" αυτή του τη σχέση  με τον Θεό Πατέρα: "βάλε σεαυτόν κάτω". Για να βεβαιωθεί ο Ιησούς, αν ο Θεός Πατέρας είναι πιστός στις "υποχρεώσεις" του προς τον Υιό του και αν πράγματι είναι ο ίδιος ο απεσταλμένος του Θεού, αυτό πρέπει να εξακριβωθεί εμπράγματα και ν' αποδειχθεί προς τους άλλους. Τίθεται, επομένως, θέμα κάποιου "ελέγχου" και κάποιας "επίδειξης" της θείας φύσης του και της μεσσιανικής αποστολής του, και μάλιστα δημόσια και δια "σημείων". Όλοι οι άνθρωποι  έχουν ανάγκη μιας τέτοιας επιβεβαίωσης και δεν αντιλαμβάνονται ότι αυτός είναι ο μεγάλος πνευματικός πειρασμός τους. 

Η υποταγή και η ήττα στον πειρασμό αυτό θα σήμαινε για τον Ιησού αμφισβήτηση της εσωτερικής του αυτοσυνειδησίας ως "υιού του Θεού" και κατ' επέκταση κλονισμό της εμπιστοσύνης των ανθρώπων στο πρόσωπό του και στην αποστολή του. Θα είχαμε τότε μετάθεση του μεσσιανικού προβλήματος από το επίπεδο της προσωπικής αυτογνωσίας και μαρτυρίας του Ιησού στο επίπεδο της εξωτερικής επιβεβαίωσης και ιστορικής "απόδειξης". Εδώ ακριβώς βρίσκεται και η υποχθόνια σατανικότητα του πειρασμού, για εξωτερικές "τεχνικές" επιβεβαιώσεις κάθε πνευματικής κλήσης και πνευματικής αποστολής. Η "ανάγκη" εκμετάλλευσης της σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό μάς θυμίζει αυτό που συνήθως συμβαίνει και με τους διάφορους μάγους και μάντεις, οι οποίοι "χρησιμοποιούν" τη θρησκεία και εκμεταλλεύονται κάθε τάση του ανθρώπου για διερεύνηση και "έλεγχο" του μέλλοντος. 

Αυτός ο δεύτερος πειρασμός της ερήμου, της πνευματικής αυτοβεβαίωσης και πνευματικής αυτάρκειας, συνήθως ανεξαρτοποιεί τον άνθρωπο από τον Θεό και τον απομακρύνει από την εκζήτηση του ελέους του, τον κάνει αυτόνομο και υπερόπτη. Όπως ο πειρασμός της οικονομικής ασφάλειας, έτσι και πειρασμός της πνευματικής αυτάρκειας, στρέφουν ουσιαστικά τον άνθρωπο κατά της σχέσης του με τον Θεό. Γι' αυτό και ο Ιησούς, επειδή ακριβώς κατάλαβε το βαθύτερο νόημα του πειρασμού, τον απορρίπτει με βδελυγμία: "οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τόν Θεόν σου" (Ματθ. 4, 7). 

Η σχέση του Ιησού με τον Θεό Πατέρα δεν επιδέχεται ούτε διερμηνείς ούτε και επιβεβαιώσεις εξωτερικές. Στηρίζεται στην προσωπική γνώση και εσωτερική εμπειρία του ίδιου του Ιησού. Είναι δηλαδή θέμα αυτογνωσίας και αυτοσυνειδησίας του. Η προσπάθεια αμφισβήτησης και διασάλευσης της σχέσης του Ιησούως Υιού με τον Πατέρα είναι έργο του δαίμονα και σημαίνει πάντοτε για τους ανθρώπους παρέμβαση στην πίστη τους κάποιου πνευματικού πειρασμού. Αυτό πρέπει να το έχει κατά νουν ο κόσμος, όταν και από οπουδήποτε παρακινείται σε αμφισβήτηση της θεϊκότητας του Ιησού και της θείας αποστολής του.