(Χρήστος Κ. Λιβανός)
«Ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος ἐκοιμήθη». Ἡ θλιβερὴ εἴδησι μεταδόθηκε ἀστραπιαίως ἀπὸ τὴν ἀποστολικὴ πόλι τῶν Πατρῶν, ὅπου διέμενε τὰ τελευταῖα χρόνια ὁ ὁμολογητὴς θεολόγος, στὰ πέρατα τῆς γῆς καὶ βύθισε στὸ πένθος χιλιάδες ἀνὰ τὸν κόσμο Ὀρθοδόξους πιστούς. Σοβαρὴ καρδιακὴ ἀνεπάρκεια, ποὺ ἀντιμετώπισε μὲ ἰώβειο ὑπομονὴ τὰ τελευταῖα ἔτη, σταμάτησε τὰ ξημερώματα τῆς 28/8/2014, κατὰ παραχώρησι Θεοῦ, τοὺς δεῖκτες τοῦ ρολογιοῦ τῆς ζωῆς τοῦ ὑπερεπάρκεια καὶ πλουτισμὸν Ὀρθοδόξου θεολογίας ἔχοντος καὶ ἀφειδῶς προσφέροντος ἐπὶ 60 καὶ πλέον ἔτη θεολόγου, σὲ καιροὺς κρισιμωτάτους καὶ χαλεποὺς γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ Ἔθνος μας, καιρούς, κατὰ τοὺς ὁποίους «ὁ Νόμος ἠτόνησε, ἀργεῖ τὸ Εὐαγγέλιον, τὰ τῶν φίλων ἄπιστα, τὰ τῆς Ἐκκλησίας ἀποίμαντα, ὁ πλοὺς ἐν νυκτί, πυρσὸς οὐδαμοῦ, Χριστὸς καθεύδει». Ἡ εὐαίσθητη καρδιά του, ποὺ ἔπαλλε ἀπὸ φλογερὴ ἀγάπη πρὸς τὸ Χριστὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους, αὐτή, ποὺ χωροῦσε ἀκόμη καὶ τοὺς ἐχθροὺς καὶ διῶκτες του, ἔπαυσε πλέον νὰ κτυπᾷ. Τὰ μάτια του ἔπαυσαν νὰ βλέπουν τὸ λιγοστό, λόγῳ τραγικοῦ παιδικοῦ ἀτυχήματος, φυσικὸ φῶς, καὶ βλέπουν τώρα «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Α´ Κορ. 2:9). Ἡ Χρυσοστομικὴ φωνή του, ποὺ ἐκήρυττε μὲ θαυμαστὴ παρρησία τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ «ἐν μέσῳ γενεᾶς σκολιᾶς καὶ διεστραμμένης», ἐσίγησε γιὰ πάντα. Ἡ χαρισματική του πέννα, ποὺ μετέφερε στὸ χαρτὶ μὲ τὸν ἄνωθεν φωτισμὸ πρωτότυπες ἑρμηνεῖες δυσκόλων χωρίων τῆς Ἁγ. Γραφῆς, οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν ἱερὰ ἐπανάστασι στὸ χῶρο τῆς Ὀρθοδόξου Ἑρμηνευτικῆς Θεολογίας, μιὰ ἐπανάστασι, τὴν ὁποία ὀλίγοι εἶχαν τὶς ἀπαραίτητες πνευματικὲς προϋποθέσεις νὰ ἐκτιμήσουν, σταμάτησε νὰ γράφῃ. Οἱ «ὡραῖοι πόδες τοῦ εὐαγγελιζομένου εἰρήνην, τοῦ εὐαγγελιζομένου τὰ ἀγαθά» ἱεραποστόλου, ἀκινητοποιήθηκαν. Μία ἀπὸ τὶς φωτεινότερες λαμπάδες τῆς Ὀρθοδοξίας ἔσβησε σὲ μιὰ ἐποχή, ποὺ ἡ ἀνθρωπότητα ἀναζητεῖ ἀγωνιωδῶς λίγο φῶς, βυθιζομένη, ἐξ αἰτίας τῶν πολλῶν καὶ μεγάλων ἁμαρτιῶν της, σὲ «μαυροφόρα ἀπελπισιά» καὶ «πικρῆς πνευματικῆς σκλαβιᾶς χειροπιαστὸ σκοτάδι».
Πνευματικὸς πατέρας καὶ σοφὸς διδάσκαλος
Ἔφυγε λοιπὸν γιὰ πάντα ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος. Ἡ μεγάλη αὐτὴ ἐκκλησιαστικὴ προσωπικότης ἐγκατέλειψε τὸν μάταιο τοῦτο κόσμο καὶ ἀναχώρησε γιὰ τὴν αἰωνιότητα, τὴν ὕπαρξι τῆς ὁποίας ἐκήρυττε εὐκαίρως ἀκαίρως μὲ ὅλη τὴ δύναμι τῆς ψυχῆς του.
Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχὴ τοῦ γράφοντος αὐτὲς τὶς γραμμὲς γιὰ τὴν μεγάλη αὐτὴ ἀπώλεια ἑνὸς πολυαγαπημένου ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ, σοφοῦ διδασκάλου καὶ πολυτιμοτάτου συνεργάτου, -γιατί ὄχι;- καὶ πνευματικοῦ πατέρα. Ἂς μὴ φανῇ παράδοξο αὐτό. Μπορεῖ ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος νὰ ἦταν λαϊκὸς καὶ ὄχι κληρικός, ἀλλὰ ἐὰν ὁ λόγος τοῦ Παύλου «ἐὰν μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ ἀλλ' οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα» εἶναι ἀληθινός, -καὶ εἶναι ἀληθινός-, ὁ ἐκλιπών, «διὰ τοῦ εὐαγγελίου», μὲ τὸ κήρυγμα τοῦ εὐαγγελίου, ἐγέννησε πολλὰ τέκνα καὶ ἔγινε πνευματικὸς πατέρας πολλῶν.
Τί νὰ πρωτοθυμηθῇ κανεὶς ἀπὸ τὴν 50ετῆ οἰκογενειακὴ γνωριμία μας μαζί του καὶ τὴν 25ετῆ σχεδὸν συνεργασία μας στὸ ἔργο τῆς Ὀρθοδόξου Ἱεραποστολῆς; Τὰ φλογερὰ κηρύγματά του; Τοὺς ἀγῶνες του ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ κατὰ τῶν αἱρέσεων; Τοὺς διωγμούς, ποὺ ὑπέστη στὴν Αὐστραλία, στὸν Καναδᾶ, στὴ Γερμανία; Τὶς συκοφαντίες; Τὶς διαβολές; Τὶς πλαστογραφίες ἐναντίον του; Τὶς δικαστικὲς περιπέτειες; Τὸν πόλεμο ἀπὸ ψευδαδέλφους; Τὰ ὑβριστικὰ συνθήματα ἐναντίον του σὲ τοίχους κτιρίων τῆς ὁδοῦ Ζωοδόχου Πηγῆς; Τὰ ἀνώνυμα λιβελλογραφήματα, ποὺ πετοῦσαν σκοτεινάνθρωποι στὴν ἴδια ὁδὸ τὴν ὥρα, ποὺ αὐτὸς ἐκήρυττε τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ; Τὸν ἐμπτυσμό του ἀπὸ ἕνα ταλαίπωρο ἀρχιμανδρίτη, τὴν ὥρα ποὺ ἐκήρυττε σὲ αἴθουσα στὴ Γερμανία, γιὰ τὸν ὁποῖο ἐμπτυσμὸ εὐχαρίστησε τὸν ἄθλιο κληρικό, διότι τὸν ἀξίωσε νὰ ὁμοιάσῃ λίγο μὲ τὸν Κύριό του, τὸν ὁποῖο καὶ αὐτόν, ὡς γνωστόν, ἐνέπτυσαν οἱ φθονεροὶ Ἰουδαῖοι; Νὰ ἐνθυμηθοῦμε τὸν ἄδικο καὶ παράνομο ἀφορισμό του ἀπὸ τὴν «Μείζονα» σὲ παρανομία καὶ ἀντικανονικότητα ἐκείνη Σύνοδο τοῦ Φαναρίου τὸ 1993, ἢ τὶς ἐξομολογήσεις ἀκαθάρτων πνευμάτων μέσῳ δαιμονιζομένων προσώπων σὲ διάφορα προσκυνήματα, ὅτι αὐτὰ εὑρίσκονται πίσω ἀπὸ τοὺς διωγμούς του, καὶ τὶς ἀπειλές τους, ὅτι θὰ τὸν τυφλώσουν τελείως καὶ θὰ τὸν ἐξοντώσουν, ἐὰν δὲν παύσῃ νὰ κηρύττῃ τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ; Νὰ ἐνθυμηθοῦμε τέλος τὶς σοφὲς συμβουλές του σὲ πάμπολλα θέματα ἢ τὴν ἰώβειο ὑπομονή, ποὺ ἔδειξε στὶς ἀσθένειές του; «Ὁ ὑπομείνας χρονίαν ἀσθένειαν ἀγογγύστως, ὡς μάρτυς παραληφθήσεται», λέγει ὁ Ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς. Σύμφωνα μὲ τὸν λόγο τοῦ Ἁγίου, καὶ μόνο γιὰ τὴν ὑπομονή, ποὺ ἔδειξε ὁ Νικόλαος στὶς ἀσθένειές του, παρελήφθη ὡς μάρτυς στοὺς οὐρανούς.
Ὁ «ἡρωικότερος τῶν θεολόγων»
Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία ἐψάλη στὴν Ἱερὰ Μονὴ Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Μυρτιᾶς Τριχωνίδος, κοντὰ στὸ Ἀγρίνιο, ὅπου καὶ ἐνταφιάσθηκε. Ἂν καὶ καταγόταν ἀπὸ τὴν Ναυπακτία καὶ κοιμήθηκε στὴν Πάτρα, τὸν κέρδισε ἡ γῆ τῆς Αἰτωλοακαρνανίας. Ὁποία τιμὴ καὶ εὐλογία γι’ αὐτή! «Καὶ σὺ γῆ τῆς Αἰτωλοακαρνανίας, οὐδαμῶς ἐλαχίστη εἶ» ὡς πρὸς τὶς ἄλλες περιοχὲς τῆς Ἑλλάδος. Διότι σὺ ἀξιώθηκες νὰ φιλοξενήσῃς στὰ σπλάγχνα σου ἕναν ἥρωα τῆς Πίστεως. Ἐσύ, ἂν καὶ ἄψυχη, εἶσαι ἀνώτερη ἀπὸ πολλὲς ἀφιλόξενες καὶ ἐμπαθεῖς καρδιὲς ἀρχιερέων, ποὺ διώκουν καὶ φονεύουν τοὺς δικαίους καὶ ἐναγκαλίζονται τοὺς μασόνους καὶ αἱρετικούς. Ἐσὺ γνωρίζεις νὰ φιλοξενῇς τοὺς ἥρωες. Στὴν πρωτεύουσά σου ἄλλωστε εὑρίσκεται ὁ Κῆπος τῶν Ἡρώων τοῦ Μεσολογγίου, μοναδικὸ μνημεῖο ἡρώων στὸν κόσμο. Καὶ ἂν ἡ γῆ τῆς Ἀλεξανδρείας φιλοξένησε κάποτε τὸν «ἡρωικώτερο τῶν ἁγίων καὶ ἁγιώτερο τῶν ἡρώων» Μέγα Ἀθανάσιο, ἐσὺ φιλοξενεῖς σήμερα τὸν ἡρωικώτερο τῶν θεολόγων καὶ θεολογικώτερο τῶν συγχρόνων ὁμολογητῶν Νικόλαο Σωτηρόπουλο. Ἂς μὴ θεωρηθῇ ὑπερβολικὸς ὁ λόγος. Διότι ἡ χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος χαρίτωσε πλουσίως καὶ σκανδαλωδῶς, θὰ λέγαμε, τὸν διαπρεπῆ θεολόγο καὶ ὁ πολυκύμαντος βίος του εἶχε ὅλα τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ βίου μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Χιλιάδες θεολόγους ἔχει ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Ὀρθοδοξία. Πόσοι ὅμως γνωρίζουν τὴν Ἁγία Γραφὴ ἀπὸ στήθους καὶ δύνανται νὰ ἐμβαθύνουν τόσον ὅσον αὐτὸς στὰ θεόπνευστα κείμενά της καὶ νὰ ἑρμηνεύσουν δυσνόητα χωρία της, τὸ ὀρθὸ νόημα τῶν ὁποίων ἔκρυβαν οἱ αἰῶνες; Πόσοι ἠμποροῦν νὰ ὁμιλοῦν ἐκτὸς χειρογράφου ἐπὶ δύο καὶ τρεῖς ὧρες ἑρμηνεύοντες τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ; Πόσοι ἔχουν τὴν θεολογικὴ δεινότητα νὰ καλοῦν πάσης φύσεως αἱρετικοὺς σὲ δημόσιο διάλογο καὶ νὰ κονιορτοποιοῦν τὶς πλάνες τους μὲ τὰ ἐπιχειρήματά τους; Πόσοι ἔχουν τὸ χάρισμα νὰ μεταστρέφουν ἑτεροδόξους στὴν Ὀρθοδοξία; Πόσοι ἔχουν τὴν παρρησία νὰ ἐλέγξουν παράνομες καὶ ἀντικανονικὲς πράξεις καὶ κακοδοξίες ἐκκλησιαστικῶν ταγῶν; Πόσοι τολμοῦν νὰ παρουσιασθοῦν σὲ τηλεοπτικοὺς σταθμούς, νὰ θηριομαχήσουν μὲ ἐκκλησιομάχους δημοσιογράφους καὶ νὰ διαλεχθοῦν μὲ τοὺς πολεμίους τῆς Πίστεως καὶ ἀρνητὰς τοῦ Χριστοῦ; Πόσοι, τέλος, θεολόγοι διώκονται στὶς ἡμέρες μας γιὰ τὴν Πίστι τους καὶ ἀφωρίσθηκαν γιὰ τὸν Χριστό; Ἂς τὸ παραδεχθοῦμε, ὅτι πνευματικὰ ἀναστήματα τοῦ ὕψους τοῦ Νικολάου Σωτηροπούλου ἀποστέλλει ὁ Θεὸς κάθε ἑκατὸ χρόνια, ἴσως καὶ περισσότερα, στὴ γῆ.
Οὐράνιες σημειολογικὲς συμπτώσεις
Ἀξίζει νὰ σημειώσουμε κάποιες λεπτομέρειες, ποὺ σημάδευσαν τὴν κοίμησί του, ἀλλὰ καὶ τὴ ζωή του, τὶς ὁποῖες κατέγραψε ἡ ἀπλανὴς συνείδησι τῆς Ἐκκλησίας, μὲ σκοπὸ νὰ τὶς διαφυλάξῃ καὶ νὰ τὶς ἀξιολογήσῃ ἐν καιρῷ, ὅταν τὴν Ἐκκλησία θὰ ποιμαίνουν ἄξιοι τῆς ἀρχιερωσύνης τους ἐπίσκοποι, φίλοι καὶ ὄχι διῶκτες τῶν δικαίων καὶ εὐσεβῶν, ποὺ θὰ τιμοῦν ἀντὶ νὰ λιθοβολοῦν τοὺς ἀπεσταλμένους τοῦ Θεοῦ.
1. Ὁ ἐκλεκτὸς θεολόγος ἔφυγε τὴν ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποία τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ Ὀρθοδόξου κόσμου ἑορτάζει τὴν Κοίμησι τῆς Θεοτόκου! Μήπως αὐτὸ δείχνει τὴν εὔνοια τῆς Θεομήτορος πρὸς τὸν ἁγνὸ καὶ ἀνιδιοτελῆ κήρυκα καὶ ἱεραπόστολο, ποὺ ἀδικήθηκε, συκοφαντήθηκε, διώχθηκε καὶ ἀφωρίσθηκε ἕνεκεν τοῦ Υἱοῦ της καὶ τοῦ Εὐαγγελίου; Ὅπως δὲ «ἐν τὴ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπε» ἡ Θεοτόκος, ἔτσι καὶ ὁ πιστὸς δοῦλος της Νικόλαος Σωτηρόπουλος μὲ τὴν ἰδική του κοίμησι δὲν ἐγκατέλειψε τοὺς πιστοὺς συνεργάτας καὶ ἀκροατάς του, τὸν πιστὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ μὲ τὸν ἠχογραφημένο καὶ βιντεοσκοπημένο λόγο του, τὰ φωτισμένα συγγράμματα, πρὸ πάντων ὅμως μὲ τὴν ἀριστουργηματικὴ μετάφρασι τῆς Καινῆς Διαθήκης, ποὺ ἀποτελεῖ ἀνεκτίμητο θησαύρισμα τῆς Ἐκκλησίας, θὰ συνεχίζῃ νὰ τοὺς στηρίζῃ καὶ ἐνισχύῃ στὸν ἀγῶνα τους κατὰ τοῦ κακοῦ καὶ στὶς προσπάθειές τους γιὰ τὴν ἀπόκτησι τῶν ἀρετῶν καὶ τὴν κατάκτησι τῆς ἐπουρανίου βασιλείας.
2. Ἡ Ἐκκλησία προέπεμψε τὸν πιστὸ ἐργάτη της στὴν αἰωνιότητα τὴν ἑπομένη τῆς κοιμήσεώς του, ἡμέρα πένθους καὶ αὐστηρᾶς νηστείας, κατὰ τὴν ὁποία μιμνήσκεται τὴν ἀποτομὴ τῆς τιμίας κεφαλῆς τοῦ Ἁγίου, ἐνδόξου Προφήτου, Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου! Μήπως μὲ αὐτὴ τὴν σύμπτωσι θέλει νὰ τονίσῃ καὶ ἐπιδοκιμάσῃ ὁ οὐρανὸς τὰ κοινὰ γνωρίσματα τῶν δύο ἀνδρῶν, τὴν παρθενία, τὴν ἀφιέρωσι, τὸν ζῆλο, ἰδιαιτέρως δὲ τὸ προφητικὸ καὶ ἐλεγκτικὸ κήρυγμά τους; Ἤλεγξε ὁ Ἰωάννης τοὺς ὑποκριτὰς Φαρισαίους μὲ γλῶσσα σκληρή, ἀποκαλώντας τους «γεννήματα ἐχιδνῶν». Ἤλεγξε καὶ τὸν Ἡρώδη. Καὶ ὁ ἔλεγχος αὐτὸς τοῦ στοίχισε τὸν ἀποκεφαλισμό του. Ἤλεγξε καὶ ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος ἀσέβειες, ἐκκλησιαστικὲς παρανομίες καὶ αἱρέσεις. Ἤλεγξε δὲ πρὸ πάντων τοὺς Οἰκουμενιστὰς ἀρχιερεῖς γιὰ τὸν Οἰκουμενισμό τους. Καὶ ὁ ἔλεγχος αὐτὸς τοῦ στοίχισε τὸν ἀφορισμό του! «Μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν» ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος. Μείζων ἐν θεολόγοις καὶ κήρυξι τῆς Ὀρθοδοξίας ὁ ἄξιος μιμητὴς τοῦ Προδρόμου Νικόλαος Σωτηρόπουλος!
3. Ὁ ἀγωνιστὴς θεολόγος ἐκοιμήθη τὴν ἰδία ἀκριβῶς ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποία πρὸ τετραετίας εἶχε κοιμηθῆ καὶ ὁ πνευματικός του πατέρας, ὁ μακαριστὸς ἐπίσκοπος Φλωρίνης Αὐγουστῖνος Καντιώτης! Τὴν ὥρα, ποὺ στὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Αὐγουστίνου στὴ Φλώρινα ἐτελεῖτο ἀγρυπνία γιὰ τὰ 4 ἔτη ἀπὸ τὴν κοίμησι τοῦ μεγάλου ἱεράρχου, στὴν Πάτρα ἀναχωροῦσε ἀπὸ τὴ ζωὴ τὸ πλέον πιστὸ καὶ ἀφωσιωμένο τέκνο του! Ἀλλὰ καὶ ἡ κοίμησι τοῦ π. Αὐγουστίνου Καντιώτου σημαδεύθηκε ἀπὸ ἕνα ἄλλο σημεῖο. Κοιμήθηκε τὴν ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποία πρὸ 1580 ἐτῶν εἶχε κοιμηθῆ ὁ προστάτης του ἅγιος, ὁ Ἱερὸς Αὐγουστῖνος! Ἡ κοίμησι τοῦ πιστοῦ τέκνου τὴν ἰδία ἡμέρα, ποὺ κοιμήθηκε ὁ πνευματικὸς πατέρας του, καταδεικνύει, ὅπως πολὺ εὔστοχα παρατηρεῖ ἐν Χριστῷ ἀδελφός, «πόσο στενὰ συνυφασμένη ἦταν ἡ μοῖρα καὶ πόσο παράλληλος ὁ βίος τῶν δύο ἀνδρῶν». Ἡ θαυμαστὴ αὐτὴ σύμπτωσι ὁμοιάζει μὲ τὴ νεφέλη τοῦ ὄρους Θαβώρ, μέσα ἀπὸ τὴν ὁποία ἀκούεται ἡ φωνὴ τοῦ π. Αὐγουστίνου: «Οὗτος ἐστὶν ὁ υἱός μου ὁ πιστὸς καὶ ἀγαπητός, καὶ ὄχι κάποιοι ἄλλοι, ποὺ ἀρνήθηκαν τὶς ἀρχές μου, ἔχουν συμμαχήσει μὲ τοὺς ἐχθροὺς τῆς Ἐκκλησίας καὶ δὲν ἐτόλμησαν νὰ ἐμφανισθοῦν οὔτε στὴν κηδεία τοῦ ἀδελφοῦ τους»!
4. Ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος, ὅπως εἶναι φυσικό, ἑώρταζε στὶς 6 Δεκεμβρίου, κατὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου. Πόσοι ἆραγε ἔχουν παρατηρήσει, ὅτι ἡ εὐαγγελικὴ περικοπή, τὴν ὁποία ἡ Ἐκκλησία ἔχει ὁρίσει νὰ ἀναγιγνώσκεται τὴν ἡμέρα αὐτὴ στοὺς ναούς, εἶναι τὸ Λουκ. 6:17-23, στὸ ὁποῖο περιέχεται ὁ ἐφαρμοσθεὶς καὶ στὸν μακαριστὸ Νικόλαο λόγος τοῦ Κυρίου «Μακάριοί ἐστε ὅταν μισήσωσιν ὑμᾶς οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὅταν ἀφορίσωσιν ὑμᾶς καὶ ὀνειδίσωσι καὶ ἐκβάλωσι τὸ ὄνομα ὑμῶν ὡς πονηρὸν ἕνεκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Χάρητε ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ καὶ σκιρτήσατε· ἰδοὺ γὰρ ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τῷ οὐρανῷ. Κατὰ τὰ αὐτὰ γὰρ ἐποίουν τοῖς προφήταις οἱ πατέρες αὐτῶν»; Ὑπάρχει καὶ ἑτέρα σχέσι τοῦ ἐκλιπόντος μετὰ τοῦ προστάτου του Ἁγίου Νικολάου. Ράπισε ἀπὸ ἱερὰν ἀγανάκτησι ὁ Ἅγιος Νικόλαος τὸν αἱρεσιάρχη Ἄρειο γιὰ τὶς βλασφημίες του καὶ τιμωρήθηκε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα μὲ φυλάκισι. Ράπισε καὶ ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος γραπτῶς καὶ προφορικῶς συγχρόνους ἀρχιερεῖς γιὰ τὶς κακοδοξίες τους καὶ αὐτοὶ τὸν ἀφώρισαν!
5. Ὁ θάνατός του ἦταν εἰρηνικός. Ἐκοιμήθη κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ὕπνου του, ἀφοῦ τὶς προηγούμενες ἡμέρες εἶχε μεταλάβει τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου του, ὡς «ἐφόδιον ζωῆς αἰωνίου», καὶ εἶχε δεχθῆ πλουσίως ἀπὸ Ὀρθοδόξους κληρικούς, ποὺ τὸν ἀγαποῦσαν, ὅλες τὶς προβλεπόμενες εὐχὲς τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπὸ τὸν μικρὸ θάνατο, ὅπως ὀνομάζει ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς τὸν ὕπνο, μετέβη στὸν μεγάλο ὕπνο, ὅπως ὀνομάζει ὁ ἴδιος ἅγιος τὸν θάνατο! Ἔτσι ἀθόρυβα καὶ εἰρηνικά. Δίχως ἀγωνία καὶ ταραχή, δίχως φόβο καὶ ἀδημονία. Ἐντύπωσι προκαλεῖ τὸ γεγονὸς ὅτι, ἐνῷ τὶς προηγούμενες ἡμέρες ζητοῦσε ἀπὸ τὰ πρόσωπα ποὺ τὸν διακονοῦσαν νὰ παραμένουν κοντά του γιὰ νὰ τοῦ κρατοῦν συντροφιά, τὴν νύκτα τῆς κοιμήσεώς του, γύρω στὶς 12 τὰ μεσάνυκτα, τοὺς εἶπε νὰ ἀποσυρθοῦν στὰ δωμάτιά τους, διότι ἤθελε νὰ μείνῃ μόνος! Ἴσως διότι προαισθανόταν, ὅτι πλησίαζε τὸ τέλος του.
6. Σύμφωνα μὲ ἀξιόπιστες μαρτυρίες παρόντων στὴν ἐξόδιο ἀκολουθία προσώπων, κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, μέσα στὸ φέρετρο εἶχε μία «γλυκύτητα», μία «χαμογελαστὴ ὄψι καὶ τὸ πρόσωπό του ἦταν ροδαλό», τὸ δὲ σκήνωμά του, ἀνέδιδε ἄλλοτε μία ἁπαλὴ καὶ ἄλλοτε μία ἔντονη εὐωδία, ποὺ ἔγινε αἰσθητὴ σὲ κάποια πρόσωπα τὴν ὥρα, ποὺ τοῦ ἔδιδαν τὸν τελευταῖο ἀσπασμό. Τὴν εἰκόνα καὶ κατάστασι τοῦ σκηνώματός του συνοψίζει μὲ παραστατικότητα καὶ γλαφυρότητα ἕνας ἐκ τῶν παρευρεθέντων ἀρχιερέων, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιῶς κ. Σεραφείμ, ὁ ὁποῖος σὲ βαρυσήμαντο ἀνακοινωθὲν τῆς 1/9/2014 μεταξὺ ἄλλων γράφει καὶ τὰ ἑξῆς: «Τὸ ἱλαρὸν τοῦ σκηνώματος τοῦ μακαριστοῦ Νικολάου Σωτηροπούλου καὶ τὸ χαρίεν τοῦ προσώπου του ὡς καὶ ἡ εὐλογία τῆς μοναχικῆς εὐκαμψίας ποὺ εἶχε καταδεικνύουν καὶ στὸν πλέον δύσπιστο ὅτι ὁ μακάριος δοῦλος τοῦ Θεοῦ ἤδη προγεύεται τῆς αἰωνίου δόξης καὶ ὅτι τελικὸς κριτὴς ὅλων μας εἶναι ὁ “ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς Κύριος”».
Διωγμὸς καὶ μετὰ θάνατον!
Ὅπως ἡ κηδεία τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ τρόμαξε τοὺς Γερμανοὺς κατακτητές, καὶ ἡ κηδεία τοῦ Γεωργίου Παπανδρέου τοὺς Ἀπριλιανοὺς δικτάτορες, καὶ ἡ κηδεία τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ τῆς Κριμαίας τοὺς Ρώσους Κομμουνιστές, ἔτσι καὶ ἡ κηδεία τοῦ Νικολάου Σωτηροπούλου τρόμαξε τοὺς οἰκουμενιστὲς ἀρχιερεῖς τοῦ Φαναρίου. Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, κάνοντας κατάχρησι τῆς ἐξουσίας του, ἐπεμβαίνοντας ἀντικανονικῶς σὲ ξένη ἐκκλησιαστικὴ δικαιοδοσία, καὶ συμπεριφερόμενος ὡς σουλτάνος, ἐξέδωσε «φιρμάνι», διὰ τοῦ ὁποίου ἀπαγορεύθηκε ἡ ἐνεργὸς συμμετοχὴ ἀρχιερέων στὴν ἐξόδιο ἀκολουθία, ἐπετράπη ἡ τέλεσι τῆς ἀκολουθίας ἀπὸ ἕνα μόνον ἱερέα καὶ ἡ ἐκφώνησι ἑνὸς μόνον ἐπικηδείου λόγου, ἐδόθη δὲ ἐντολὴ ὁ κοιμηθεὶς θεολόγος νὰ ἐνταφιασθῇ ἐκτὸς τοῦ κοιμητηρίου τῆς μονῆς! Χιλιάδες αὐτόχειρες θάπτονται τὰ τελευταῖα ἔτη ἐντὸς τῶν κοιμητηρίων καὶ οὐδεὶς διαμαρτύρεται. Μόνον ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος ἔπρεπε νὰ ταφῇ ἐκτὸς τοῦ κοιμητηρίου! Ὢ τῆς δεσποτικῆς ἐμπαθείας καὶ ἐκδικητικότητος!
Γνωρίζαμε βεβαίως, ὅτι ὁ δίκαιος «βαρύς ἐστι καὶ βλεπόμενος» (Σοφ. Σολ. 2:14). Δὲν μπορούσαμε ὅμως νὰ φαντασθοῦμε, ὅτι γιὰ μερικοὺς εἶναι βαρὺς καὶ ἀνυπόφορος καὶ ὅταν ἀκόμη εἶναι νεκρός. «Ἀθανάσιον, καὶ θανόντα, ζῇν λέγω· οἱ γὰρ δίκαιοι ζῶσι καὶ τεθνηκότες», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία γιὰ τὸν Στῦλο τῆς Ὀρθοδοξίας, τὸν Μ. Ἀθανάσιο. Ζῇ καὶ ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος καὶ αὐτὸ τὸ γνωρίζουν καλῶς οἱ διῶκτες του, ὅπως ἐπίσης γνωρίζουν, ὅτι ὁ μεγάλος αὐτὸς ἄνδρας ἐνέπνευσε μὲ τοὺς ἀγῶνες του πολλούς, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀποφασισμένοι νὰ τὸν μιμηθοῦν καὶ νὰ συνεχίσουν τὸ ἔργο του. Καὶ αὐτὸ δὲν τὸ ἐπιθυμοῦν οἱ οἰκουμενιστές. Καὶ προσπαθοῦν μὲ τρομοκρατικὰ μέτρα νὰ ἐκφοβίσουν τοὺς ἀγωνιζομένους πιστούς. Ὅμως δὲν θὰ τὸ ἐπιτύχουν.
Παρὰ τὴν δεσποτικὴ τρομοκρατία, ἑκατοντάδες πιστοί, δεκάδες κληρικοὶ καὶ μοναχοί, καθὼς καὶ τέσσαρες ἀρχιερεῖς συνώδευσαν μέσα στὸν Αὐγουστιάτικο καύσωνα τὸν ὁμολογητὴ θεολόγο στὴν τελευταία του κατοικία. Οἱ ἀρχιερεῖς αὐτοὶ ἦταν οἱ μητροπολῖτες Αἰτωλοακαρνανίας Κοσμᾶς, Πειραιῶς Σεραφείμ, Γόρτυνος & Μεγαλοπόλεως Ἱερεμίας καὶ Δρυϊνουπόλεως & Κονίτσης Ἀνδρέας. Μπορεῖ δὲ νὰ ἐκφωνήθηκε ἕνας μόνον ἐπικήδειος λόγος, αὐτὸς τοῦ ἀρχιμανδρίτου π. Δανιὴλ Ἀεράκη, τὸ περιεχόμενό του ὅμως συνεκίνησε τοὺς παρευρισκομένους, ἀλλὰ καὶ ὅλους ὅσοι τὸ διάβασαν στὸ διαδίκτυο.
Στὴν τελευταία ἐντολή, νὰ ταφῇ δηλαδὴ τὸ σκήνωμα ἔξω ἀπὸ τὸ κοιμητήριο, οἱ τέσσαρες ἀρχιερεῖς δὲν ὑπήκουσαν. Δὲν τοὺς τὸ ἐπέτρεψε ἡ ἀρχιερατική τους συνείδησι, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀγάπη καὶ ἐκτίμησι, ποὺ ἔτρεφαν πρὸς τὸ πρόσωπον τοῦ ἐκλιπόντος ἀδελφοῦ τους. Ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος ἐνταφιάσθηκε ἐντὸς τοῦ κοιμητηρίου. Ἀλλὰ καὶ ἐκτὸς αὐτοῦ ἐὰν ἐνταφιαζόταν, εἴμεθα βέβαιοι, ὅτι δὲν θὰ ἐβλάπτετο διόλου ἡ ψυχή του. Ἀντιθέτως θὰ εὐφραινόταν περισσότερο, διότι θὰ ὡμοίαζε περισσότερο μὲ τὸν Κύριό του, ὁ ὁποῖος «ἔξω τῆς πύλης ἔπαθε», θυσιάσθηκε ἔξω ἀπὸ τὴν πόλι, ὑποφέροντας ἀνυπόφορο χλευασμὸ καὶ ἐξευτελισμό (Ἑβρ. 13:12-13). Τὸ μόνο ποὺ δὲν ἔκαναν οἱ διῶκτες τοῦ Νικολάου Σωτηροπούλου ἦταν νὰ ζητήσουν ἀπὸ τὶς ἀρχὲς κουστωδία γιὰ νὰ ἀσφαλίσουν καὶ νὰ σφραγίσουν τὸν τάφο τοῦ θύματός τους, μήποτε ἐλθόντες οἱ συνεργάτες καὶ ἀκροατὲς τῶν κηρυγμάτων του νυκτὸς κλέψωσιν αὐτὸν καὶ εἴπωσι τῷ λαῷ, ἠγέρθη ἀπὸ τῶν νεκρῶν!
Ἡ Ἱστορία μαρτυρεῖ, ὅτι τοιοῦτος διωγμός, ποὺ ὑπέστη ὁ μαρτυρικὸς θεολόγος καὶ κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου μετὰ θάνατον, παρατηρεῖται σὲ περιπτώσεις ἢ μεγάλων ἀσεβῶν καὶ αἱρετικῶν ἢ μεγάλων ἁγίων. Ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος οὔτε ἀσεβὴς ἦταν οὔτε αἱρετικός. Ἀντιθέτως ὑπῆρξε μέγας καὶ σφοδρὸς πολέμιος τῆς ἀσεβείας καὶ τῶν αἱρέσεων. Μήπως ἑπομένως ἡ Ἐκκλησία μας προέπεμψε πρὸ ἡμερῶν ἕνα μεγάλο σύγχρονο ἅγιο; Εὔκολα θὰ ἀναγνωρίζαμε τὴν ἁγιότητα ἑνὸς προσώπου, ἐάν μὲ τὴ χάρι τοῦ Θεοῦ ἀνέσταινε νεκροὺς σωματικῶς ἀνθρώπους. Γιατί νὰ μὴν ἀναγνωρίσουμε καὶ τὴν ἁγιότητα ἑνὸς πιστοῦ καὶ ἐκλεκτοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος μὲ τὸ σπάνιο κηρυκτικὸ καὶ ἑρμηνευτικὸ χάρισμά του ἀνέστησε ἑκατοντάδες ἢ καὶ χιλιάδες πνευματικῶς νεκροὺς συνανθρώπους μας, ἁλιεύοντας αὐτοὺς ἀπὸ τὰ νερὰ τῆς ἁμαρτίας, τῆς αἱρέσεως καὶ τῆς πλάνης καὶ μεταφέροντάς τους μέσα στὴν σωτήρια Κιβωτὸ τῆς Ἐκκλησίας;
Σὲ εὐχαριστοῦμε, Νικόλαε
Μὲ αὐτὲς τὶς σκέψεις στὸ νοῦ μας, ἱστάμεθα μὲ δέος καὶ εὐλάβεια νοερῶς ἐπάνω ἀπὸ τὸ φρεσκοσκαμμένο μνῆμα του, καὶ εὐχαριστοῦμε τὸν μεγάλο θεολόγο καὶ εὐεργέτη μας.
Σὲ εὐχαριστοῦμε, ἀγαπητέ μας πατέρα καὶ διδάσκαλε, γιὰ ὅσα μᾶς προσέφερες. Εὐχαριστοῦμε καὶ τὸ Θεό, ποὺ σὲ ἔστειλε στὴ ζωή μας. Πενθοῦμε βεβαίως γιὰ τὴν κοίμησί σου καὶ θλιβόμεθα γιὰ τὸν ἀποχωρισμό σου. Τὸ πένθος μας ὅμως εἶναι χαροποιόν, διότι γνωρίζουμε, ὅτι πορεύεσαι γιὰ νὰ κληρονομήσῃς βασιλεία αἰώνια καὶ ἀσάλευτη καὶ ὅτι ἀπὸ τὰ οὐράνια σκηνώματα θὰ πρεσβεύῃς καὶ γιὰ ἐμᾶς τοὺς «περιλειπομένους» στὴν κοιλάδα τούτη τοῦ κλαυθμῶνος. Ἐὰν ἡ Ἐκκλησία ψάλλῃ τὸ «μακαρία ἡ ὁδός, ᾗ πορεύῃ σήμερον» σὲ ὅλους τοὺς κεκοιμημένους, ἀκόμη καὶ σὲ αἱρετικούς, ἀπίστους καὶ ἀθέους, τί ἔπρεπε νὰ ψάλλῃ σὲ ἐσέ, ποὺ σὲ μακαρίζει ὁ ἴδιος ὁ Κύριός σου ὡς μισηθέντα, διωχθέντα καὶ ἀφωρισθέντα διὰ τὸ ὄνομά Του; Ὑπέστης τὰ πάνδεινα γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου. Τὰ βάσανά σου ὅμως ἔχουν μετατραπῆ τώρα σὲ στεφάνια. Μυρτιὰ λέγεται ἡ Παναγία, ποὺ δέχθηκε νὰ φιλοξενήσῃ μὲ χαρὰ τὸ σκήνωμά σου. Μυρτιὲς ἀμάραντες καὶ δάφνες μυρωδάτες στεφανώνουν τώρα καὶ τὴν ἁγνὴ ψυχή σου, ὡς βαρύτιμα ἔπαθλα γιὰ τοὺς διωγμούς, ποὺ ὑπέστης καὶ τοὺς ὑπὲρ τῆς Πίστεως νικηφόρους ἀγῶνες σου.
Εἴκοσι Ἱερὲς(;) Σύνοδοι πέρασαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τότε, ποὺ ἀφωρίσθηκες, καὶ καμμία δὲν εἶχε τὸ θάρρος νὰ ἀκυρώσῃ τὸν παράνομο ἀφορισμό σου! Ὁ Θεὸς «ἠγάπησε δικαιοσύνην καὶ ἐμίσησεν ἀνομίαν» (Ψαλμ. 44:8). Οἱ ἐκπρόσωποί του ὅμως ἔκαναν τὸ ἀντίθετο. Ἠγάπησαν ἀνομίαν καὶ ἀδικίαν καὶ ἐμίσησαν δικαιοσύνην! Γι΄αυτοὺς «φίλη μὲν ἀλήθεια, φίλτατος δὲ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος»! Βέβαια γνωρίζουμε, ὅτι ἐσύ, δίχως νὰ σοῦ ζητήσουν ποτὲ συγγνώμη, τοὺς εἶχες συγχωρήσει. Θὰ ἔλθῃ ὅμως κάποια ἡμέρα καὶ ἡ ἐπίσημη ἀποκατάστασί σου. Τότε ἀντιπροσωπεία κάποιας μελλοντικῆς Συνόδου θὰ σταθῇ ἐπάνω ἀπὸ τὸν τάφο σου καὶ θὰ σοῦ ζητήσῃ συγγνώμη γιὰ τὴν ἀδικία, ποὺ διέπραξαν ἐναντίον σου οἱ προκάτοχοί τους. Τὸ ἔκαναν στὸν Ἅγιο Νεκτάριο 77 ἔτη μετὰ τὴν κοίμησί του. Θὰ τὸ κάνουν καὶ σὲ σένα, ὅταν ἔλθῃ τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου.
Τὸ κυνηγημένο πουλί
Ἐνθυμούμεθα, σεβαστέ μας πατέρα καὶ διδάσκαλε, τὸν συγκινητικό σου λόγο κατὰ τὴν ἀποχαιρετιστήρια ὁμιλία σου στὶς 2/4/1992 στὸν Καναδᾶ. «Ἀναχωρῶ γιὰ τὴν Πατρίδα», μᾶς εἶπες μὲ τρεμάμενη ἀπὸ τὴν συγκίνησι φωνή, «Σᾶς παρακαλῶ μέμνησθε τῶν διωγμῶν μου. Νὰ ἐνθυμῆσθε τοὺς διωγμούς μου. Παντοῦ, ὅπου κηρύττω τὸ Εὐαγγέλιο, ἰδίως στὸ Ἐξωτερικό, κάνω δρόμο μετ’ ἐμποδίων. Κηρύττω τὸ Εὐαγγέλιο ἢ νὰ ἐκφρασθῶ ἔτσι, σὰν θεολόγος, ψάλλω τὸ τραγούδι τοῦ Χριστοῦ σὰν κυνηγημένο πουλὶ ἀπὸ κλαρὶ σὲ κλαρὶ καὶ ἀπὸ δένδρο σὲ δένδρο»! Πόσον ἀληθὴς ἦταν ὁ λόγος σου! Τώρα ὅμως, κυνηγημένο πουλὶ τῆς Ὀρθοδοξίας, ποὺ ἡ ψυχή σου φτερούγισε στὸν οὐρανὸ τῶν οὐρανῶν, σὲ ὑπερκόσμιους κόσμους, καὶ εὑρίσκεσαι στὴ χώρα τῶν πνευμάτων καὶ στὴν περιοχὴ τῆς ἀπόλυτης δικαιοδοσίας τοῦ Θεοῦ (καὶ ὄχι ἀναξίων ἐκκλησιαστικῶν «ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου τῶν καταργουμένων»)· τώρα, ποὺ οἱ πέτρες, ποὺ ἐξαπολύουν οἱ ἀρχιερατικὲς σφενδόνες τῆς γῆς, δὲν μποροῦν νὰ σὲ φθάσουν καὶ νὰ σὲ πληγώσουν· τώρα, ποὺ ἔπαυσες νὰ τέρπῃς καὶ νὰ εὐφραίνῃς μὲ τὰ θεολογικά σου κελαηδήματα τοὺς Ὀρθοδόξους πιστούς· τώρα, ποὺ μὲ τὸν μελωδικὸ αὐλὸ τῆς θεολογίας σου ὑμνεῖς καὶ δοξολογεῖς τὸ Θεό, μὴ μᾶς ξεχνᾷς, μὴ μᾶς λησμονεῖς. Τώρα σὲ ἔχουμε περισσότερο ἀνάγκη. Διότι «ἐσχάτη ὥρα ἐστιν». Ὁ Ἀντίχριστος πλησιάζει. Ἀλλὰ «καὶ νῦν ἀντίχριστοι πολλοὶ γεγόνασι» (Α´ Ἰωάν. 2:18). Γι’ αὐτὸ σὲ παρακαλοῦμε νὰ πρεσβεύῃς ἀδιαλείπτως γιὰ μᾶς στὸ Θεό, νὰ ἀξιωθοῦμε «ἐκφυγεῖν πάντα τὰ μέλλοντα γίνεσθαι καὶ σταθῆναι ἔμπροσθεν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (Λουκ. 21:36).
Ἐμεῖς οἱ συνεργάτες σου ὑποσχόμεθα, ὅτι θὰ συνεχίσουμε τοὺς ἀγῶνες σου, θὰ ἀξιοποιήσουμε τὸ ἔργο σου, θὰ διαδίδουμε τὸν λόγο σου. Ἂς μαίνωνται οἱ διάφοροι Ἡρῶδες καὶ Ἡρωδιάδες καὶ ἂς ταράττωνται.
Ἀναπαύου ἐν Κυρίῳ, ἀγαπημένε μας Νικόλαε Σωτηρόπουλε. «Τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν ἠγώνισαι, τὸν δρόμον τετέλεκας, τὴν πίστιν τετήρηκας· λοιπὸν ἀπόκειταί σοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, ὃν ἀποδώσει σοι ὁ Κύριος ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ὁ δίκαιος κριτής, οὐ μόνον δὲ σοί, ἀλλὰ καὶ πᾶσι τοῖς ἠγαπηκόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ» (Β´ Τιμ. 4:7-8).
Υ.Γ.: Πληροφοροῦμε τὸ Χριστεπώνυμο πλήρωμα, ὅτι στενοὶ συνεργάτες τοῦ Νικολάου Σωτηροπούλου σκοπεύομε νὰ ἐκδώσωμε στὸ μέλλον, Θεοῦ ἐπιτρέποντος, βιογραφία τοῦ ἀειμνήστου θεολόγου. Γι’ αὐτὸ παρακαλοῦμε ὅσοι συγγενεῖς καὶ φίλοι του γνωρίζουν βιογραφικὰ στοιχεῖα ἢ κάποια θαυμαστὰ περιστατικὰ ἀπὸ τὴν ζωή του νὰ μᾶς τὰ στείλουν. Ἂς μὴ τὰ κρατήσουν γιὰ τὸν ἑαυτό τους ἢ τὰ παραδώσουν στὴ λήθη τοῦ χρόνου. Ὁ Νικόλαος Σωτηρόπουλος, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν κατὰ σάρκα οἰκογένειά του, ἀνήκει καὶ στὴν μεγάλη οἰκογένεια τῆς Ἐκκλησίας μας. Πολλοὶ ἐπίσης ἑτερόδοξοι, ἄπιστοι κ.ἄ., ἀκούοντες τὰ κηρύγματά του καὶ ὁμιλώντας μαζί του, μετεστράφησαν στὴν Ὀρθοδοξία. Θεωροῦμε τὴν μαρτυρία τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν πολυτιμοτάτη. Ἀλλὰ καὶ φωτογραφίες τοῦ ἀειμνήστου θὰ εἶναι εὐπρόσδεκτες, ἀρκεῖ νὰ μᾶς σταλλοῦν σὲ ὑψηλὴ εὐκρίνεια καὶ νὰ συνοδεύωνται, εἰ δυνατόν, μὲ κάποια σχόλια (π.χ. χρονολογία, τόπος κ.λ.π.). Τὸ ὑλικὸ αὐτὸ μπορεῖ νὰ ἀποσταλῇ στὴν ἠλεκτρονικὴ διεύθυνσι clivanos@primus.ca ἢ στὴν ταχυδρομικὴ διεύθυνσι: Ἀντώνιος Μάρκου, Καζαντζάκη 14, Τ.Κ. 264 42 Πάτρα.
----------------------------------------
