Νικόδημος ο Αγιορείτης: Συμβουλευτικό Εγχειρίδιο - Κεφάλαιο Α΄ : Γιατί έγιναν οι αισθήσεις και γιατί ο άνθρωπος είναι ένας μέγας κόσμος στον μικρό

Πρέπει να θυμάσαι αναγνώστη, ότι ο Θεός αφού δημιούργησε πρώτα τον αόρατο κόσμο και δεύτερο τον ορατό "για να δείξει το μεγάλο γνώρισμα της σοφίας και πλούτο τον σχετικό με τις φύσεις", όπως είπε η θεολογική φωνή του Γρηγορίου (Λόγος εις το Πάσχα), ύστερα από όλα δημιούργησε και τον άνθρωπο από ψυχή αόρατη και από σώμα ορατό.
Γι' αυτό και τον καθιστά σαν κόσμο όχι μικρό μέσα σε μεγάλο, όπως είπε ο φυσικός Δημόκριτος και όπως γνωματεύουν άλλοι φιλόσοφοι, αποκαλώντας τον άνθρωπο μόνον μικρόκοσμο και περιορίζοντας την αξία του ανθρώπου και την τελειότητα του ανθρώπου μέσα σ' αυτόν τον ορατό κόσμο. αλλά ο Θεός τοποθέτησε τον άνθρωπο σαν ένα μεγάλο κόσμο εντός του μικρού. Μέγα κόσμο λόγω του πλήθους των δυνάμεων που περιέχει και κυρίως της λογικής, της νοερής και της επιθυμητικής, τις οποίες δεν έχει αυτός ο αισθητός και μέγας κόσμος. και είναι εντός του του μικρού κόσμου λόγω της αισθήσεως που μόνον αυτός περιέχει. Λέγει πάλι ο ίδιος θεολόγος: "Σαν ένα δεύτερο κόσμο τοποθετεί τον άνθρωπο στην γη, μέγα μέσα στο μικρό". Έναν κόσμο που ενώνει και τους δύο κόσμους, τον ορατό και τον αόρατο, σύμφωνα με τον θείο Γρηγόριο τον Θεσσαλονίκης (Λόγος εις τα Εισόδια)· κόσμο που συνδέει τα δύο άκρα του άνω και του κάτω κόσμου και κάνει να φαίνεται ένας ο δημιουργός αυτών, σύμφωνα με τον Νεμέσιο.