Κάλλιστος Αγγελικούδης: "Περί θεωρίας"

40. Τί σκέφτηκε, για να πώ έτσι, η υπέρτατη εξουσία της δυνάμεώς Σου, υπερούσιε Δέσποτα, και τί θέλησες, αν μπορώ να πω, υπέρσοφε Βασιλεύ, και τί επιθύμησες μέσα σε μία ακατανόητη ευαρέσκεια, υπεράγαθε Θεέ, και τί έκανες από άπειρη αγάπη, Παντοκράτορα Κύριε, με την ανέκφραστη πρόνοια της αγαθότητάς Σου για μας, υπερένδοξε; 

Δόξα στην άπειρη αγαθότητα που επέδειξες απεριόριστα για μας με ανάλογη προνοητική σοφία και άπειρη δύναμη, Εσύ που κατά την ουσία Σου δεν κινείσαι διόλου προς τα έξω σε τίποτε. Ας πω κι εγώ μαζί με τον όσιο Δαβίδ: «Πόσο μεγαλείο έχουν τα έργα Σου, Κύριε, και πόσο ασύλληπτο είναι το βάθος των λογισμών Σου!(Ψαλμ. 91, 6)». 

Γιατί βλέπω νοερά και αληθινά με τη δύναμη του Πνεύματος και να, είναι γεμάτος από απερίγραπτη δόξα ο οίκος Κυρίου(Ησ. 6, 1). Και βλέποντας φυσικά με τον τρόπο αυτό, βλέπω και τον εαυτό μου μέσα στον οίκο του Κυρίου να είναι υπερπλήρης από δόξα και χάρη, μέσα σε ανείπωτη ανάπαυση και ανέκφραστη και αιώνια ειρήνη. 

Και δικαιολογημένα υπερεκπλήττομαι κι έχω χτυπηθεί από τα βέλη της θείας αγάπης και είμαι πληγωμένος από αυτά και καίγομαι από ερωτική ζέση μέσα σε χαρά πνευματική, σε υπερκόσμια ευφροσύνη και αγαλλίαση, κι η καρδιά μου, από θεία δωρεά, είναι γεμάτη ιερό φως του οποίου πυρσός άσβηστος είναι το Πνεύμα, αν επιτρέπεται να πω έτσι. 

Κι έτσι εισάγομαι στους λόγους όλων των όντων, ενωμένους σε ένα μυστικό λόγο, και βλέπω όλα τα περιεχόμενα των Γραφών να καταλήγουν σ' εκείνο το λόγο. Και πολλά τέτοια μυστήρια μού αποκαλύπτονται που αναφέρονται στον ένα εκείνο λόγο και που φαίνονται μέσω εκείνου σε όσους βλέπουν αληθινά και πνευματικά. Ο λόγος αυτός είναι η μεγάλη βουλή του Θεού, την οποία είδε ο Δαβίδ και έψαλλε: «Η βουλή του Κυρίου μένει στον αιώνα και οι λογισμοί της καρδιάς Του σε γενεές γενεών»(Ψαλμ. 32, 11). 

Γιατί τη βουλή του Κυρίου κανείς δεν μπορεί να ματαιώσει(Ησ. 14, 26-27). Η βουλή αυτή βλέπεται ή μεταδίδεται όχι με τη μάθηση αλλά με την πνευματική και ενυπόστατη χάρη, η οποία φωτίζει το νου να εννοήσει την αλήθεια και τον προετοιμάζει να βλέπει τα υπερκόσμια. «Ποιος γνωρίζει, Κύριε, τη δύναμη της οργής Σου; Και ποιος μπορεί από το φόβο Σου να μετρήσει το θυμό Σου;»(Ψαλμ. 89, 11) είπε η θεία Γραφή. 

Αλλά η πνευματική σοφία μέσα μου λέει: «Ποιος γνωρίζει τη δύναμη της αγάπης Σου και θα μπορέσει από τα ενεργήματά Σου να μετρήσει τον έρωτά Σου;» Είναι θαυμαστά, Κύριε, τα έργα της αγάπης Σου· η ψυχή μου είναι γεμάτη από τη γνώση τους. Μου κινεί το θαυμασμό η γνώση του έρωτά Σου(Ψαλμ. 138, 14 και 6). 

Ποιος μπορεί να την αντικρίσει στο σύνολό της; Δεν απλώνεται μόνο η ποιότητά της στο άπειρο του απείρου, αλλά και με την ανείπωτη ποικιλία της προχωρεί εδώ κι εκεί με απεριόριστη σοφία και δύναμη ανάλογη, ανέκφραστε Κύριε! Είσαι μονάδα στη φύση, τη δύναμη και την ενέργεια, Τριάδα κατά τις Υποστάσεις και τις προσωπικές ιδιότητες. 

Είσαι ευλογημένος, Εσύ που μας ευλόγησες με κάθε ευλογία πνευματική(Εφ. 1, 3) στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού και μας ανέστησες μαζί με το Χριστό και μας έβαλες να καθίσομε μαζί Του στα επουράνια(Εφ. 2, 6) παραπάνω από κάθε αρχή και εξουσία και δύναμη και κυριότητα και κάθε όνομα που λέγεται στον παρόντα αλλά και στον μέλλοντα αιώνα(Εφ. 1, 21) και μας έκανες συγκληρονόμους του Χριστού(Ρωμ. 8, 17) και κληρονόμους Σού της Τριάδος, του ενός Θεού. Έδωσες θαυμαστώς στην εξουσία μας όλα τα επουράνια και τα επίγεια στο όνομα του Ιησού Χριστού, μέσω του οποίου δικαιωθήκαμε οι επίγειοι με τον ουσιαστικό Του λόγο και με τη δύναμη της χάρης. 

Ω, η υπερβολή της θείας αγάπης και του θαυμαστού έρωτά Σου, ώστε να γινόμαστε πραγματικά μέτοχοι της δωρεάς του Θεού, της Τριάδος, και του Θεού Λόγου! Είσαι αληθινά δοξασμένος, Κύριε, που μας μετέδωσες ακατανόητα τη φυσική Σου δόξα. Είσαι πραγματικά ανέκφραστος, και ακατανόητα σ' εμάς εκείνα που κάνεις και υπερβολικά αφανέρωτος ο έρωτάς Σου για μας.

41. Είναι μακάριος ο άνθρωπος που ξανάνθισε η νοερή του αίσθηση από τη σωστή ησυχία και σαν να πούμε ξαναγύρισε στον εαυτό της και ζει με την έμπνευση και την ενίσχυση του Πνεύματος. Αυτή, με τη χάρη του Θεού, είναι καρπός υγιούς διάνοιας που ανορθώνει τις διαθέσεις της ψυχής και μαζί κινητοποιεί και το νου και ευκολότατα αλλοιώνει την καρδιά, ενώ η διάνοια πετά προς τα θεία. Να έρθει αυτή στον εαυτό της χωρίς επιστημονική ησυχία και καθαρότητα του νου με τη χάρη του Θεού, είναι πιο αδύνατο παρά να κολυμπά ο άνθρωπος στον αέρα. 

Μαζί με αυτή, είναι πραγματοποιήσιμο και ωφέλιμο να θυμάται κανείς το Θεό και να θεωρεί το Θεό. Χωρίς τη νοερή αίσθηση η μνήμη του Θεού είναι μάλλον λήθη Θεού, και η θεωρία και η γνώση Του είναι μάλλον άγνοια και αβλεψία Θεού. Εκείνος που με τη χάρη του Θεού βρήκε αυτή τη θεία αίσθηση, μπορεί να πει κανείς ότι βρήκε το Θεό. Δε χρειάζεται λόγια, αφού διάλεξε να στέκεται κοντά στο Θεό και να τον λατρεύει. 

Εκλέγει τη σιωπή, ή μάλλον σωπαίνει και χωρίς να θέλει. Μέσα του κατοικεί πνεύμα θεϊκό· αγάπη και ειρήνη και χαρά πνευματική πηγάζει από αυτόν. Ζει μια ζωή διαφορετική από τη συνηθισμένη και κοινή. Ευφραίνεται εξαιτίας του Θεού και τα νοερά μάτια του βλέπουν φως νοερό. Μέσα η καρδιά του έχει φωτιά. Απλότητα, ατρεψία, απειρία, απεριοριστία, αναρχότητα και αιωνιότητα συνυπάρχουν μέσα του μαζί με έκπληξη. Συνεχή δάκρυα τρέχουν από τα μάτια του, και ακόμη αναβλύζει και από την καρδιά του πηγή ζωντανού πνευματικού νερού. 

Ενώνεται ενιαία και ολοκληρωτικά με τα νοητά, περικυκλώνεται από τη λάμψη τού Ενός, η απόλαυση που νιώθει είναι υπερκόσμια, ενθουσιάζεται, χαίρεται, θαυμάζει και απορεί με τη μεταβολή που τον οδήγησε στο Θεό. 

Εκείνος που γεύθηκε αυτά, θα εννοήσει και θα υμνήσει, πολύ εύλογα βέβαια, το Θεό τον υπερούσιο, τον ύψιστο, τον χωρίς μορφή ή ποιότητα ή μέγεθος ή ποσότητα, τον απλό, τον ασχημάτιστο, τον άπειρο, τον απεριόριστο, τον αχώρητο, τον αψηλάφητο, τον αόρατο, τον άρρητο, τον ανερμήνευτο, τον άναρχο, τον αιώνιο, τον άκτιστο, τον άφθαρτο, τον ακατανόητο, τον ανεξιχνίαστο, τον υπερούσιο, τον υπερδύναμο, τον υπεράγαθο και υπέρκαλο. Σε Αυτόν ανήκει η δόξα και ο ύμνος στους αιώνες.

 --------------------------------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, ε΄τόμος, σελ. 160-162).