Κάλλιστος Αγγελικούδης: "«Είπε ο Θεός στον Αβραάμ, "Θα πληθύνω πολύ το σπέρμα σου κλπ."»."

38. Έπειτα από αυτά, όταν εγώ κοιτάξω προς τον θεάνθρωπο Κύριο με ειρηνικό το βλέμμα της ψυχής μέσα στη ζωοποιό και φωτιστική δύναμη του Πνεύματος και μελετήσω εκείνους τους πέντε λόγους που προείπα, βλέπω ολοφάνερα ότι εκπληρώθηκε από τον σαρκωθέντα Λόγο εκείνο που Αυτός υποσχέθηκε παλιά στον Αβραάμ λέγοντας: «Θα πληθύνω πολύ το σπέρμα σου, όπως τα άστρα του ουρανού και την άμμο στο χείλος της θάλασσας»(Γεν. 22, 17). 

Όταν ο πανίερος Παύλος αναφέρει το στίχο «Με το σπέρμα σου θα ευλογηθούν όλα τα έθνη»(Γεν. 22, 18· Γαλ. 3, 16), ανάγει την έννοια του σπέρματος στον Ιησού· έτσι βέβαια πολύ εύλογα και το σπέρμα του Αβραάμ που πληθύνθηκε με τέτοιο τρόπο είναι ο Κύριος Ιησούς, που μόνο Αυτός είναι υπερπλήρης λόγω της ενώσεως και της ενέργειας της θεότητας, και είναι άπειρος για το μέγεθός Του, ανεξερεύνητος για το πλήθος και αληθινά πολυπληθής, ως Θεός των χαρίτων, όπως τα άστρα του ουρανού και η άμμος στην άκρη της θάλασσας, και είναι γενιά του Αβραάμ και κατάγεται από αυτόν ρητά και κατηγορηματικά. 

Δεν είναι λογικό να υποθέσομε ότι ο λόγος αυτός του Θεού αναφέρεται στον Ισμαήλ, γιατί αυτός δεν ήταν παιδί ελεύθερης μητέρας(Γεν. 16, 1 κ.ε.) και ο Θεός είπε στον Αβραάμ ότι το σπέρμα του θα προέλθει από τον Ισαάκ(Γεν. 21, 12· Εβρ. 11, 18)· ούτε πάλι αναφέρεται στον Ισραήλ, γιατί το πλήθος των απογόνων του δεν έφτασε σε τέτοιο αριθμό που είπε ο Θεός, όπως βέβαια ούτε όλος ο πληθυσμός της γης. Τέτοιο είναι το πλήθος μόνο του Κυρίου και Χριστού, ο οποίος έχει προσληφθεί από το σπέρμα του Αβραάμ και ενώθηκε με το Θεό Λόγο και είναι ένα πρόσωπο, άνθρωπος και Θεός, και που Αυτού μόνο η ειρήνη είναι απεριόριστη(Ησ. 9, 7), τα κρίματά Του άβυσσος(Ψαλμ. 35, 7) και οι δρόμοι Του ανεξερεύνητοι(Ρωμ. 11, 33) και η δύναμη και η σοφία Του και όλες οι θείες ιδιότητές Του άπειρες φορές απείρως άπειρες. 

Στο πρόσωπο του Χριστού και τα έθνη που τότε ήταν ακόμη ανύπαρκτα ευλογήθηκαν ανέλπιστα και πραγματοποιήθηκε φανερά ο τόσος πληθυσμός με όσες ιδιότητές του είπαμε. Εξάλλου, ούτε ταίριαζε, ούτε ήταν καθόλου αναγκαίο στο Θεό να κάνει χάρη στον πατριάρχη και να του υποσχεθεί πληθυσμό λαών από το σπέρμα του. 

Η ικανοποίηση από τέτοια πράγματα ταιριάζει οπωσδήποτε σε άπιστους και ακαλλιέργητους· ενώ σε άνθρωπο όπως ο Αβραάμ, με άριστα φρονήματα και αγαπητό στο Θεό, στο βαθμό που ήταν ο πατριάρχης εκείνος, ταίριαζε να ικανοποιείται με όλη την ψυχή του και να χαίρεται για την κατά το δυνατό γνώση και θεωρία περί Θεού, και από αυτές να δέχεται πλήθος θείων νοημάτων και θεωριών και ελλάμψεων κι έτσι να «πληθύνεται» θεοπρεπώς. Με αυτή την έννοια και ο Μωυσής γίνεται ικέτης αξιόπιστος για να δει και να γνωρίσει το Θεό που του φανερώθηκε(Εξ. 33, 13κ.ε.)· κι αφού τον είδε —όσο ήταν δίκαιο να δει—, έγινε τόσο μεγάλος και απέκτησε τόσο πολλή θεία γνώση, ώστε ούτε να το πει δεν μπορεί κανείς. 

Στο Σολομώντα πάλι έδωσε ο Θεός αφθονία και πλήθος σοφίας και γνώσεως των όντων, όπως η άμμος που είναι στο χείλος της θάλασσας, γι' αυτό και πληθύνθηκε περισσότερο απ' όλους τους συγχρόνους του(Γ΄ Βασ. 2, 35α-β). Όποιος σκεφτεί θα εννοήσει, και μάλιστα εύκολα, κατά τί πληθύνει ο Θεός άνθρωπο ή σπέρμα ενός ανθρώπου αφοσιωμένου σ' Αυτόν. Γιατί ο Θεός ελάχιστα χαίρεται απλώς για πλήθος λαού, χαίρεται όμως για τη σοφία και την πνευματική γνώση της ψυχής και για τις άλλες αναρίθμητες θείες αρετές. 

Αυτά τα είχε όλα μαζί και άφθονα ο Κύριος Ιησούς, το σπέρμα του Αβραάμ, στον Οποίο κατοίκησε όλη η Θεότητα σωματικά(Κολ. 2, 9), πράγμα που υπερβαίνει απείρως κάθε έννοια πλήθους. Από Αυτόν προέρχεται κάθε ον και κάθε πλήθος, και μαζί με αυτά και οι θησαυροί της γνώσεως και της σοφίας που είναι κρυμμένοι στο Χριστό(Κολ. 2, 3). Και τούτο είναι δωρεά πράγματι θεοπρεπής και έξοχη, που την υποσχέθηκε ο Θεός κατάλληλα στον έξοχο φίλο Του, τον Αβραάμ. 

Και πρόσεξε τώρα πληθυσμό του Ιησού Χριστού, θείο και απέραντο, από τους πέντε λόγους που προείπα. Πρώτα λοιπόν διαφαίνονται από τη δόξα Του τα ένδοξα ιδιώματα της θείας φύσεώς Του, που τα έχει εκ φύσεως ως Θεός αληθινός- άπειρα για το μέγεθός τους, καθώς λένε οι Πατέρες που θεολογούν γι' αυτά, και ανεξερεύνητα για το πλήθος τους. Έπειτα τα γνήσια εκείνα που αναφέρονται στη σχέση υιότητας με τον Πατέρα και την ομοουσιότητά Του μ' Εκείνον, και τα προερχόμενα από την ένωσή Του με το Πνεύμα και τη διάδοση των δωρεών, στις οποίες μετέχουν μυριάδες άνθρωποι, Ίσως και όλη η οικουμένη, χωρίς να λιγοστεύουν. 

Και ανάμεσά τους ακόμη τα ιδιώματα της ένσαρκης οικονομίας, τα άρρητα και αναρίθμητα. Αυτά όλα, για να μιλήσω με συντομία, όσα προέρχονται από τη δόξα Του, όσα από την αγάπη, από τη χάρη, την ειρήνη και την ανάπαυσή μας σ' Αυτόν, αν τα παρατηρεί κάποιος όσο είναι δυνατό, βλέπει πόσο περισσότερο από τα άστρα του ουρανού και από την άμμο που είναι στο χείλος της θάλασσας, έχει πληθυνθεί μυστικά ο Ιησούς Χριστός, το σπέρμα του Αβραάμ. 

Και θα υμνήσει, δοξάζοντας ανάλογα την τόσο μεγάλη και υψηλότατη υπόσχεση, τη θαυμαστή και μυστηριώδη και μόνη άξια του Θεού που είναι πηγή χαρίτων, την οποία ο Θεός πραγματοποίησε στον περισσότερο απ' όλους διαλεκτό και πιστότατο φίλο —το Χριστό— για χάρη γενικής και εξαιρετικής ευδαιμονίας του ανθρωπίνου γένους και μάλιστα των πιστών. Δόξα σ' Εκείνον που ευαρεστήθηκε να γίνει έτσι ο πληθυσμός. Αμήν.

--------------------------------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, ε΄τόμος, σελ. 157-159).