Τόν τύπον πάλαι Μωσῆς, τοῦ ἀχράντου πάθους, ἐν ἑαυτῷ προέφημε, τῶν ἱερῶν μεσούμενος. Σταυρῷ δέ σχηματισθείς, τεταμέναις τρόπαιον παλάμαις ἤγειρε, τό κράτος διολέσας, Ἀμαλήκ τοῦ πανώλους. Διό Χριστῷ ᾄσωμεν, τῷ Θεῷ ἡμῶν, ὅτι δεδόξασται.
Ἑρμηνεία.
Και τούτο το Τροπάριον εδανείσθη ο μελωδός από το βιβλίον της Εξόδου, από το οποίον εδανείσθη και τον ανωτέρω Ειρμόν. Ακούων γαρ τον Παύλον να λέγη, ότι ο παλαιός νόμος είχε σκιάν και τύπον των μυστηρίων της νέας χάριτος «Σκιάν γαρ έχων ο Νόμος των μελλόντων αγαθών» (Εβρ. ι' 1). Διά τούτο μεταφέρει και αλληγορεί τας ιστορίας της Παλαιάς Διαθήκης, εις την Νέαν Διαθήκην του Ευαγγελίου.
Όθεν και λέγει, ότι πάλαι μεν ο Προφήτης Μωυσής επροεικόνισεν εις τον εαυτόν του τον τύπον του αχράντου πάθους του Δεσπότου Χριστού. Πώς; Και τίνι τρόπω; Των ιερών μεσούμεος· ήτοι καθώς ο Μωυσής εστέκετο εις το μέσο των ιερών εκείνων ανδρών, του Ααρών, λέγω, του αδελφού του, και του Ωρ(1)· ούτω και ο Δεσπότης Χριστός έπασχεν εν τω Σταυρώ, ευρισκόμενος ανάμεσα εις τους δύο ληστάς.
Σχηματισθείς δε πάλιν κατά τον τύπον του Σταυρού, εσήκωσε με τας σταυροειδώς εξαπλωμένας χείράς του τρόπαιον, ήτοι νίκην(2). Έφθειρε γαρ διά μέσου της σταυροειδούς εξαπλώσεως ταύτης, την δύναμιν του πανωλέθρου και αφανιστικού εκείνου Βασιλέως Αμαλήκ, ος τις επολέμει τον Ισραηλιτικόν λαόν, και δεν άφινεν αυτόν να περάση και να υπάγη εις τη γη της επαγγελίας· καθώς αναφέρεται η ιστορία αυτή εις το ιζ' της Εξόδου Κεφάλαιον.
Δια τούτο, λέγει, ημείς οι Χριστιανοί, βλέποντες τον τύπον του Σταυρού ένδοξον και νικώντα, ακόμη και εν τη σκιά της Παλαιάς Διαθήκης, ας μελωδήσωμεν εν επινίκιον και ένδοξον άσμα εις Χριστόν τον Θεόν, ος τις εχάρισε τόσην μεγάλην δύναμιν, και εις αυτόν ακόμη τον εν τη Παλαιά τύπον του Σταυρού του, επειδή και είναι δεδοξασμένος.
Όθεν και ο θείος Γρηγόριος ο Θεσσαλονίκης εν τω εις την προσκύνησιν του Σταυρού λόγω αυτού, γράφει ένα βαθύ νόημα, λέγων «ο του Χριστού Σταυρός προανεκηρύττετο και προετυπούτο μυστικώς εκ γενεών αρχαίων, και ουδείς ποτε κατηλλάγη τω Θεώ χωρίς της του Σταυρού δυνάμεως»... και ώσπερ, μήπω όντος του ανθρώπου της αμαρτίας, του υιού της ανομίας, του Αντιχρίστου, λέγω, ο ηγαπημένος τω Χριστώ φησί Θεολόγος· «και νυν αγαπητοί, ο Αντίχριστος έστιν».
Ούτω και ο Σταυρός ην εν τοις προγενεστέροις και πρό του τελεσθήναι. «Ο γαρ μέγας Παύλος σαφέστερον ημάς διδάσκων, ότι, και μήπω παραγενόμενος, εν ημίν έστιν ο Αντίχριστος, φησίν, ότι το μυστήριον αυτού ενεργείται εν ημίν ούτω δη και ο του Χριστού Σταυρός, μήπως γεγονώς, εν τοις προπάνορσιν ην· το γαρ μυστήριον αυτού ενηργείτο εν αυτοίς. Ακολούθως δε φέρει παράδειγμα τον Άβελ, τον Σήθ, τον Ενώς, τον Ενώχ, τον Νώε, τον Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ, και τους λοιπούς Προπάτορας και Προφήτας».
Ήθελε δε ερωτήση τινάς, με ποία άρα γε άρματα επολέμουν οι Ισραηλίται τον Αμαλήκ και τα εκείνου στρατεύματα, ενώ αυτοί άρματα δεν είχον, όταν εβγήκαν από την Αίγυπτον; και αποκρίνεται ο Ιώσηπος συν τω ιερώ Θεοδωρήτω, ότι όταν εξέβρασεν η ερυθρά Θάλασσα τους Αιγυπτίους εις τα περιγιάλια, ομού με τα άρματα των· τότε οι Εβραίοι κουρσεύσαντες αυτούς, επήραν τα άρματά των, και εκείνα εμεταχειρίζοντο εις τον πόλεμον.
Τι δε νόημα συνάγεις, συ αγαπητέ αναγνώστα, από το Τροπάριον τούτο; ωφέλιμον αληθώς και ψυχωφελές. Διότι καθώς ο Μωϋσής τότε, εν όσω είχεν υψωμένα τα χέρια του υψηλά εις σχήμα Σταυρού, ενίκα ο Ισραηλιτικός λαός τον Αμαλήκ· όταν δε αυτά εκατέβαζεν, ενίκα ο Αμαλήκ. «Και εγένετο, όταν επήρε Μωϋσής τας χείρας, κατίσχυεν Ισραήλ· όταν δε καθήκε τας χείρας, κατίσχυεν Αμαλήκ» (Εξ. ιζ' 11).
Ούτω και συ τώρα, εν όσω μεν έχεις τας χείρας σου σταυροειδώς υψωμένας εις προσευχήν, νικάς τον νοητόν Αμαλήκ, Διάβολον, ος τις σε πολεμεί, και δεν σε αφίνει να περάσης, και να υπάγης εις την άνω Ιερουσαλήμ· όταν δε αμελών κατεβάσης τας χείρας σου, και διαλύσης τον νικητικόν τύπον του Σταυρού, τότε νικάται, κατά τον Βασίλειον, ο εν ημίν Ισραήλ, ήτοι ο διορατικός ημών νους· επειδή Ισραήλ, νους ορών τον Θεόν, ερμηνεύεται.
Δια τούτο και ο Προφήτης Δαβίδ πρότερον εποίει, και ο Παύλος ύστερον παραγγέλλει εις ημάς, να σηκώνωμεν τας χείρας, όταν προσευχώμεθα. Διά τι; ίνα τυπώνωμεν εις τον εαυτόν μας εν τη προσευχή το νικητικόν σχήμα του Σταυρού· ο μεν, λέγων, «έπαρσις των χειρών μου θυσία εσπερινή» (Ψαλ. ρμ' 2). Ο δε, παραγγέλλων «Βούλομαι ούν προσεύχεσθαι τους άνδρας εν παντί τόπω, επαίροντας οσίους χείρας» (α' Τιμοθ. β' 8).
Και τούτη είναι η αιτία, δια την οποίαν η Εκκλησία του Χριστού επενόησε τα στασείδια εν τω Ναώ, ίνα δηλαδή οι προσευχόμενοι Χριστιανοί, ακουμβίζοντες τας χείρας των επάνω εις τα πλάγια ξύλα των στασειδίων (ου γαρ δύναται εις όλον το διάστημα της εν τη Εκκλησία προσευχής, να έχουν υψωμένας αυτάς), τυπώνωσιν εις τον εαυτόν των εν τη προσευχή τον Τίμιον Σταυρόν· καθώς τότε ετύπωνεν αυτόν και ο Μωυσής, εν όσω είχεν υψωμένας τας χείρας του(3).
Εν τη δυνάμει λοιπόν του τιμίου Σταυρού, και της δια της επάρσεως των χειρών ενεργουμένης προσευχής, εμπορείς να νικήσης, και συ αδελφέ, τον νοητόν Αμαλήκ, Διάβολον, περί ου γέγραπται «αρχή Εθνών, Αμαλήκ· και το σπέρμα αυτών απολείται» (Αριθμ. κδ' 20). Ποία δε είναι τα έθνη, των οποίων ευρίσκεται αρχή ο Διάβολος; είναι τα πλήθη των δαιμόνων των υποτασσομένων τω Διαβόλω. Ποίον δε είναι το σπέρμα του Αμαλήκ και των δαιμόνων; είναι η αμαρτία και όλα τα πάθη, τα οποία εγέννησεν ο Διάβολος και οι υπ' αυτόν δαίμονες, ήτοι η φιλαυτία, η οίησις, η υπερηφάνεια, η γαστριμαργία, και τα λοιπά.
Όθεν είπεν ο σοφός Νείλος «αρχή Εθνών Αμαλήκ, και αρχή παθών γαστριμαργία». Μη φοβηθής λοιπόν, Χριστιανέ, τον νοητόν Αμαλήκ και τον εκείνου αόρατον πόλεμον, όχι! επειδή διά της κρυφίας δυνάμεως του Σταυρού, πολεμεί μεν αυτόν ο Χριστός και δεν τον αφίνει να νικήση, βοηθεί δε εσέ τον αντιπολεμούντα εκείνον, και νικητήν αυτού δείκνυσι· καθώς είναι γεγραμμένον «Εν χειρί κρυφία πολεμεί Κύριος επί Αμαλήκ από γενεών εις γενεάς» (Έξ. ιζ' 16).
Παραθαρρύνει δε σε και ο θεολόγος Γρηγόριος, λέγων, «αν ούτως εξέλθης Αίγυπτον, Αμαλήκ καταπολεμηθήσεταί σοι, ουχί όπλοις μόνον, αλλά και πολεμίαις χερσί δικαίων, ευχήν ομού τυπούσαις και Σταυρού τρόπαιον το αήττητον» (Λόγ. εις το Πάσχα).
----------------------------------------------------
Όθεν και λέγει, ότι πάλαι μεν ο Προφήτης Μωυσής επροεικόνισεν εις τον εαυτόν του τον τύπον του αχράντου πάθους του Δεσπότου Χριστού. Πώς; Και τίνι τρόπω; Των ιερών μεσούμεος· ήτοι καθώς ο Μωυσής εστέκετο εις το μέσο των ιερών εκείνων ανδρών, του Ααρών, λέγω, του αδελφού του, και του Ωρ(1)· ούτω και ο Δεσπότης Χριστός έπασχεν εν τω Σταυρώ, ευρισκόμενος ανάμεσα εις τους δύο ληστάς.
Σχηματισθείς δε πάλιν κατά τον τύπον του Σταυρού, εσήκωσε με τας σταυροειδώς εξαπλωμένας χείράς του τρόπαιον, ήτοι νίκην(2). Έφθειρε γαρ διά μέσου της σταυροειδούς εξαπλώσεως ταύτης, την δύναμιν του πανωλέθρου και αφανιστικού εκείνου Βασιλέως Αμαλήκ, ος τις επολέμει τον Ισραηλιτικόν λαόν, και δεν άφινεν αυτόν να περάση και να υπάγη εις τη γη της επαγγελίας· καθώς αναφέρεται η ιστορία αυτή εις το ιζ' της Εξόδου Κεφάλαιον.
Δια τούτο, λέγει, ημείς οι Χριστιανοί, βλέποντες τον τύπον του Σταυρού ένδοξον και νικώντα, ακόμη και εν τη σκιά της Παλαιάς Διαθήκης, ας μελωδήσωμεν εν επινίκιον και ένδοξον άσμα εις Χριστόν τον Θεόν, ος τις εχάρισε τόσην μεγάλην δύναμιν, και εις αυτόν ακόμη τον εν τη Παλαιά τύπον του Σταυρού του, επειδή και είναι δεδοξασμένος.
Όθεν και ο θείος Γρηγόριος ο Θεσσαλονίκης εν τω εις την προσκύνησιν του Σταυρού λόγω αυτού, γράφει ένα βαθύ νόημα, λέγων «ο του Χριστού Σταυρός προανεκηρύττετο και προετυπούτο μυστικώς εκ γενεών αρχαίων, και ουδείς ποτε κατηλλάγη τω Θεώ χωρίς της του Σταυρού δυνάμεως»... και ώσπερ, μήπω όντος του ανθρώπου της αμαρτίας, του υιού της ανομίας, του Αντιχρίστου, λέγω, ο ηγαπημένος τω Χριστώ φησί Θεολόγος· «και νυν αγαπητοί, ο Αντίχριστος έστιν».
Ούτω και ο Σταυρός ην εν τοις προγενεστέροις και πρό του τελεσθήναι. «Ο γαρ μέγας Παύλος σαφέστερον ημάς διδάσκων, ότι, και μήπω παραγενόμενος, εν ημίν έστιν ο Αντίχριστος, φησίν, ότι το μυστήριον αυτού ενεργείται εν ημίν ούτω δη και ο του Χριστού Σταυρός, μήπως γεγονώς, εν τοις προπάνορσιν ην· το γαρ μυστήριον αυτού ενηργείτο εν αυτοίς. Ακολούθως δε φέρει παράδειγμα τον Άβελ, τον Σήθ, τον Ενώς, τον Ενώχ, τον Νώε, τον Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ, και τους λοιπούς Προπάτορας και Προφήτας».
Ήθελε δε ερωτήση τινάς, με ποία άρα γε άρματα επολέμουν οι Ισραηλίται τον Αμαλήκ και τα εκείνου στρατεύματα, ενώ αυτοί άρματα δεν είχον, όταν εβγήκαν από την Αίγυπτον; και αποκρίνεται ο Ιώσηπος συν τω ιερώ Θεοδωρήτω, ότι όταν εξέβρασεν η ερυθρά Θάλασσα τους Αιγυπτίους εις τα περιγιάλια, ομού με τα άρματα των· τότε οι Εβραίοι κουρσεύσαντες αυτούς, επήραν τα άρματά των, και εκείνα εμεταχειρίζοντο εις τον πόλεμον.
Τι δε νόημα συνάγεις, συ αγαπητέ αναγνώστα, από το Τροπάριον τούτο; ωφέλιμον αληθώς και ψυχωφελές. Διότι καθώς ο Μωϋσής τότε, εν όσω είχεν υψωμένα τα χέρια του υψηλά εις σχήμα Σταυρού, ενίκα ο Ισραηλιτικός λαός τον Αμαλήκ· όταν δε αυτά εκατέβαζεν, ενίκα ο Αμαλήκ. «Και εγένετο, όταν επήρε Μωϋσής τας χείρας, κατίσχυεν Ισραήλ· όταν δε καθήκε τας χείρας, κατίσχυεν Αμαλήκ» (Εξ. ιζ' 11).
Ούτω και συ τώρα, εν όσω μεν έχεις τας χείρας σου σταυροειδώς υψωμένας εις προσευχήν, νικάς τον νοητόν Αμαλήκ, Διάβολον, ος τις σε πολεμεί, και δεν σε αφίνει να περάσης, και να υπάγης εις την άνω Ιερουσαλήμ· όταν δε αμελών κατεβάσης τας χείρας σου, και διαλύσης τον νικητικόν τύπον του Σταυρού, τότε νικάται, κατά τον Βασίλειον, ο εν ημίν Ισραήλ, ήτοι ο διορατικός ημών νους· επειδή Ισραήλ, νους ορών τον Θεόν, ερμηνεύεται.
Δια τούτο και ο Προφήτης Δαβίδ πρότερον εποίει, και ο Παύλος ύστερον παραγγέλλει εις ημάς, να σηκώνωμεν τας χείρας, όταν προσευχώμεθα. Διά τι; ίνα τυπώνωμεν εις τον εαυτόν μας εν τη προσευχή το νικητικόν σχήμα του Σταυρού· ο μεν, λέγων, «έπαρσις των χειρών μου θυσία εσπερινή» (Ψαλ. ρμ' 2). Ο δε, παραγγέλλων «Βούλομαι ούν προσεύχεσθαι τους άνδρας εν παντί τόπω, επαίροντας οσίους χείρας» (α' Τιμοθ. β' 8).
Και τούτη είναι η αιτία, δια την οποίαν η Εκκλησία του Χριστού επενόησε τα στασείδια εν τω Ναώ, ίνα δηλαδή οι προσευχόμενοι Χριστιανοί, ακουμβίζοντες τας χείρας των επάνω εις τα πλάγια ξύλα των στασειδίων (ου γαρ δύναται εις όλον το διάστημα της εν τη Εκκλησία προσευχής, να έχουν υψωμένας αυτάς), τυπώνωσιν εις τον εαυτόν των εν τη προσευχή τον Τίμιον Σταυρόν· καθώς τότε ετύπωνεν αυτόν και ο Μωυσής, εν όσω είχεν υψωμένας τας χείρας του(3).
Εν τη δυνάμει λοιπόν του τιμίου Σταυρού, και της δια της επάρσεως των χειρών ενεργουμένης προσευχής, εμπορείς να νικήσης, και συ αδελφέ, τον νοητόν Αμαλήκ, Διάβολον, περί ου γέγραπται «αρχή Εθνών, Αμαλήκ· και το σπέρμα αυτών απολείται» (Αριθμ. κδ' 20). Ποία δε είναι τα έθνη, των οποίων ευρίσκεται αρχή ο Διάβολος; είναι τα πλήθη των δαιμόνων των υποτασσομένων τω Διαβόλω. Ποίον δε είναι το σπέρμα του Αμαλήκ και των δαιμόνων; είναι η αμαρτία και όλα τα πάθη, τα οποία εγέννησεν ο Διάβολος και οι υπ' αυτόν δαίμονες, ήτοι η φιλαυτία, η οίησις, η υπερηφάνεια, η γαστριμαργία, και τα λοιπά.
Όθεν είπεν ο σοφός Νείλος «αρχή Εθνών Αμαλήκ, και αρχή παθών γαστριμαργία». Μη φοβηθής λοιπόν, Χριστιανέ, τον νοητόν Αμαλήκ και τον εκείνου αόρατον πόλεμον, όχι! επειδή διά της κρυφίας δυνάμεως του Σταυρού, πολεμεί μεν αυτόν ο Χριστός και δεν τον αφίνει να νικήση, βοηθεί δε εσέ τον αντιπολεμούντα εκείνον, και νικητήν αυτού δείκνυσι· καθώς είναι γεγραμμένον «Εν χειρί κρυφία πολεμεί Κύριος επί Αμαλήκ από γενεών εις γενεάς» (Έξ. ιζ' 16).
Παραθαρρύνει δε σε και ο θεολόγος Γρηγόριος, λέγων, «αν ούτως εξέλθης Αίγυπτον, Αμαλήκ καταπολεμηθήσεταί σοι, ουχί όπλοις μόνον, αλλά και πολεμίαις χερσί δικαίων, ευχήν ομού τυπούσαις και Σταυρού τρόπαιον το αήττητον» (Λόγ. εις το Πάσχα).
----------------------------------------------------
Παραπομπές
1. Ο Ωρ ήτον Κριτής αδέκαστος κατά τον Αλεξανδρείας Κύριλλον· κατά δε τον Ίώσηπον (κεφ. β' του γ' βιβλίου της αρχαιολογίας) ο Ωρ ήτον άνδρας της Μαριάμ της αδελφής Μωϋσέως. Αγκαλά και ο Νύσσης Γρηγόριος λέγη εν τω περί Παρθενίας, ότι η Μαριάμ αύτη, έμεινε παρθένος· καθότι ουδέν αναφέρει η Γραφή περί του, αν είχεν αύτη άνδρα, ή όχι.2. Το Τρόπαιον κατά τον Σχολιαστήν του Αριστοφάνους, ήτον τοιούτον· όταν τινάς ήθελε τρέψη και νικήση τους εχθρούς του, έστηνε μίαν πέτραν, ή εκατασκεύαζεν ένα τοίχον, επάνω εις τον οποίον έγραφε την νίκην, όπου έκαμε κατά των εχθρών του, δια να βλέπουν και να ενθυμούνται αυτήν οι μεταγενέστεροι.
Ελέγετο ουν ο τοιούτος τοίχος, ή η πέτρα, Τρόπαιον· επειδή εστήνετο και εγείρετο επί τη τροπή, ήγουν διά την νίκην των εχθρών. Ο δε Ζωναράς εν τη ερμηνεία του Γ' ήχου της Οκτωήχου, ούτω λέγει «Έθος ήν αρχαίον τοις τους εναντίους νικήσασι, δίδοσθαί τι σημείον, όπερ αιρόμενον, δήλους καθίστα τους νικητάς. Εκαλείτο δ' εκείνο τρόπαιον, ως σύμβολον της ήττης των αντιπάλων, οία τρεψάντων τα νώτα, και εις φυγήν κλινάντων οι γαρ ηττηθέντες, φεύγουσι τους νικήσαντας, ίν' ούτω σωτηρίαν εκ της φυγής πραγματεύσωνται.
Τρόπαιον δε του Κυρίου και σύμβολον της κατά του Διαβόλου νίκης, είη αν ο Σταυρός, ον επί των ώμων ήρεν, απιών πρός το πάθος· αυτώ γαρ προσηλωθείς ο Δεσπότης και θανών, τον θάνατον ενίκησε, του άδου και του θανάτου εξαναστάς». Λέγει δε και ο Χρυσορρήμων «Απεκδυσάμενος, φησίν ο Παύλος, τας αρχάς και τας εξουσίας, εδειγμάτισεν εν παρρησία θριαμβεύσας εν τω Σταυρώ. Πολλά, φησί, το τρόπαιον έχει της νίκης τα σύμβολα· τα λάφυρα κρέμανται άνω εφ' υψηλού επί του Σταυρού.
Καθάπερ γαρ βασιλεύς γενναίος πόλεμον νακήσας χαλεπώτατον, τον θώρακα και την ασπίδα και τα όπλα του τυράννου και των στρατιωτών των ηττηθέντων εφ' υψηλού του τροπαίου τίθησιν· ούτω και ο Χριστός τον πόλεμον νικήσας τον προς τον Διάβολον, τα όπλα αυτού πάντα, τον θάνατον, την κατάραν εκρέμασεν εφ' υψηλού του Σταυρού, καθάπερ επί τροπαίου τινός· ίνα πάντες το τρόπαιον βλέπωσιν, αι άνω δυνάμεις αι εν τοις ουρανοίς, οι κάτω άνθρωποι οι επί γής, αυτοί οι πονηροί δαίμονες οι ηττηθέντες» (Λόγω εις το όνομα του Κοιμητηρίου και εις τον Σταυρόν, Τόμω ε').
3. Το μεν σώμα του Μωϋσέως το από κεφαλής έως ποδών, ορθόν ον, εικόνιζε το όρθιον ξύλον του Σταυρού· αι δε δύο χείρες αυτού εξαπλωμέναι ούσαι, εικόνιζον το πλάγιον ξύλον του Σταυρού· όθεν ο Νύσσης Γρηγόριος βαθέως και γλαφυρώς ειις τον Σταυρόν αλληγορεί το ευαγγελικόν έκείνο λόγιον, το λέγον. «Ιώτα εν, ή μία κεραία, ου μη παρέλθη από του Νόμου» (Ματθ. ε' 18) ούτω γαρ φησιν· Αληθώς γαρ τοις καθοράν δυναμένοις, εν τω Νόμω μάλιστα το κατά τον Σταυρόν θεωρείται μυστήριον διό φησί που το ευαγγέλιον, ότι εκ του Νόμου το ιώτα και η κεραία ού παρέρχεται· σημαίνον δια των ειρημένων, την τε εκ πλαγίου γραμμήν και την κάθετον (ήτοι την ορθήν), δι' ων το σχήμα του Σταυρού καταγράφεται· όπερ και εν τω Μωυσή τότε βλεπόμενον, ος αντί του Νόμου νοείται, τροπαίου και νίκης αίτιον τοις ορώσι καθίστατο» (Σελ. 748 της Πεντατεύχου). Όχι μόνον δε ο άνθρωπος σχήμα έχει σταυρού, αλλά και τα πουλία, σχήμα σταυρού σώζουσιν, όταν πετώσιν ομοίως και τα οψάρια, όταν κολυμβώσι· και οι υφανταί σταυροειδώς υφαίνουσι τα πανία των, αλλά και τα δένδρα και τα φύλλα των δένδρων τα περισσότερα σταυροειδή είναι· και όρα περί τούτου το προοίμιον του Δ' λόγου εις την Σταύρωσιν Ιωσήφ του Βρυεννίου εν τω β' Τόμω.
3. Το μεν σώμα του Μωϋσέως το από κεφαλής έως ποδών, ορθόν ον, εικόνιζε το όρθιον ξύλον του Σταυρού· αι δε δύο χείρες αυτού εξαπλωμέναι ούσαι, εικόνιζον το πλάγιον ξύλον του Σταυρού· όθεν ο Νύσσης Γρηγόριος βαθέως και γλαφυρώς ειις τον Σταυρόν αλληγορεί το ευαγγελικόν έκείνο λόγιον, το λέγον. «Ιώτα εν, ή μία κεραία, ου μη παρέλθη από του Νόμου» (Ματθ. ε' 18) ούτω γαρ φησιν· Αληθώς γαρ τοις καθοράν δυναμένοις, εν τω Νόμω μάλιστα το κατά τον Σταυρόν θεωρείται μυστήριον διό φησί που το ευαγγέλιον, ότι εκ του Νόμου το ιώτα και η κεραία ού παρέρχεται· σημαίνον δια των ειρημένων, την τε εκ πλαγίου γραμμήν και την κάθετον (ήτοι την ορθήν), δι' ων το σχήμα του Σταυρού καταγράφεται· όπερ και εν τω Μωυσή τότε βλεπόμενον, ος αντί του Νόμου νοείται, τροπαίου και νίκης αίτιον τοις ορώσι καθίστατο» (Σελ. 748 της Πεντατεύχου). Όχι μόνον δε ο άνθρωπος σχήμα έχει σταυρού, αλλά και τα πουλία, σχήμα σταυρού σώζουσιν, όταν πετώσιν ομοίως και τα οψάρια, όταν κολυμβώσι· και οι υφανταί σταυροειδώς υφαίνουσι τα πανία των, αλλά και τα δένδρα και τα φύλλα των δένδρων τα περισσότερα σταυροειδή είναι· και όρα περί τούτου το προοίμιον του Δ' λόγου εις την Σταύρωσιν Ιωσήφ του Βρυεννίου εν τω β' Τόμω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.