Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης: Συνοπτικά σχόλια (Ε΄ τόμος της Φιλοκαλίας)

Οι άγιοι συντάκτες της Φιλοκαλίας, απανθίζοντας κείμενα αγίων Πατέρων, για χρήση κυρίως των μοναχών, είχαν την φιλάδελφη επιθυμία να ωφελήσουν και τους ομοπίστους λαϊκούς αδελφούς των. Ιδιαίτερη σημασία έδωσαν στην προβολή της νοεράς προσευχής, δυναμένης να καλλιεργείται, ως αποφασιστικό όπλο στους πνευματικούς αγώνες, τόσον από μοναχούς όσο και από τους εν τω κόσμω αγωνιζόμενους τον καλόν αγώνα. 

Μάλιστα τόση ήταν η εκτίμησή τους στην αξία της κρυπτής εργασίας με τη νοερά προσευχή, ώστε ο άγιος Νικόδημος στο Προοίμιο της Φιλοκαλίας τονίζει επανειλημμένως την αναγκαιότητά της, εξαίρει την καλλιέργειά της και από τους βυζαντινούς αξιωματούχους και αιτιολογεί την μη ανάδειξη Αγίων στους καιρούς μας εκ της παραμελήσεως αυτής της ζωοποιού και θεοποιού εργασίας.

Μέσα λοιπόν στα πλαίσια των προθέσεών τους, συνέλεξαν με επιμέλεια τα κείμενα των αγίων Πατέρων, που αναφέρονται σε όλα τα πνευματικά θέματα βεβαίως, αλλά ιδιαζόντως σ' εκείνα που αφορούν στην νοερά και καρδιακή προσευχή. Και όταν συγκέντρωσαν το ογκώδες υλικό για έκδοση, θεώρησαν καλό να προσθέσουν στο τέλος του βιβλίου και μερικά ακόμη κείμενα, που αντέγραψαν από χειρόγραφους κώδικες των αγιορείτικων βιβλιοθηκών, κείμενα που περιέχουν θέματα της νοεράς προσευχής και είναι τα ακόλουθα, που σχολιάζουμε συνοπτικώς.

* *

Από το βιβλίο του αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης κατεχωρήθησαν δύο κεφάλαια, στα οποία, ο σπουδαίος αυτός ερμηνευτής της εκκλησιαστικής λατρείας, εκθέτει τις εμπειρίες του για την προσευχή του Ιησού, τονίζοντας την αναγκαιότητα της αδιάλειπτου επαναλήψεως της ευχής, διά της οποίας παράγονται πλούσιοι καρποί. Εκτός τούτου, θεωρεί την ευχή ως ομολογία πίστεως και κεφάλαιο της πνευματικής ζωής και χάρη σ' αυτή οι Απόστολοι εδίωκαν τους δαίμονες και επιτελούσαν τα διάφορα θαύματα. Αντιθέτως, η μη ομολογία του ονόματος του Ιησού και η μη επίκληση της βοηθείας Του, χαρίζεται στον αντίχριστο.

Επιμένει δε ο άγιος αρχιεπίσκοπος της Θεσσαλονίκης, όπως όλοι οι ευσεβείς λέγουν την προσευχήν αυτήν αδιαλείπτως, με το στόμα και τον νουν, ιερωμένοι, μονάζοντες και λαϊκοί, όπως ο ευλαβής αναγνώστης θα διαβάσει στο μικρό αυτό κείμενο.

 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, ε΄τόμος, σελ. 280).