Πατρώνος Γεώργιος: Οι προεκτάσεις της "ερήμου" και των πειρασμών του Ιησού

Διαβάστε επίσης: 
Πατρώνος Γεώργιος: Το νόημα των πειρασμών του Ιησού
Πατρώνος Γεώργιος: Ο πρώτος πειρασμός του Ιησού
Πατρώνος Γεώργιος: Ο δεύτερος πειρασμός του Ιησού
Πατρώνος Γεώργιος: Ο τρίτος πειρασμός του Ιησού  

Οι τρεις αυτοί πειρασμοί του Ιησού στην έρημο εκφράζουν, όπως είδαμε, και τους μεγάλους κι αιώνιους πειρασμούς της ανθρωπότητας, αλλά και του καθενός ανθρώπου στην προσωπική του ζωή. Ο διάβολος μετά την έντονη αποπομπή του από τον Ιησού, "ὕπάγε ὀπίσω μου, σατανᾶ", εγκατέλειψε βέβαια την κατά μέτωπο αντιπαράθεσή του, αλλ' εισήλθε σε μια νέα τακτική, πιο δόλια και πιο επικίνδυνη, εκείνης της "διαβολής" και του κρυφού πολέμου. Όπως επεσήμανε και ο ευαγγελιστής Λουκάς, "Ο Διάβολος απέστη απ' αυτού άχρι καιρού" (Λουκ. 4, 13), δηλαδή ωσότου έρθει και πάλι η ώρα  η δική του, του σκότους και της καταστροφής, για να ξαναχτυπήσει και να συντρίψει τον Ιησού με τον σταυρό και τον θάνατο.


Η δύναμη και η εξουσία του διαβόλου βρίσκονται στο σκοτάδι (Λουκ. 22, 53). Έτσι και στο μέλλον, όσο θα αυξάνει γύρω μας το κακό και οι άνθρωποι του Θεού θα δοκιμάζονται σκληρά, αυτό θα είναι μια ένδειξη της έξαρσης της λογικής του σκότους και των μεθοδειών του πονηρού. Την ώρα του σκότους πρέπει να είναι έτοιμος κανείς να δεχθεί κάθε είδους;πειρασμό και κάθε σατανική επιθετικότητα, 

Οι δοκιμασίες των πιστών έχουν, ασφαλώς, πέραν από την ψυχολογική και την κοινωνική σημασία· την καθαρά δηλαδή ιστορική πλευρά. Αλλ' έχουν και εσχατολογικό νόημα, αφού παρουσιάζουν και ένα σαφή χαρακτήρα αποκαλυπτικό. Ο μεγάλος ιστορικός και σωτηριολογικός αγώνας που διαξάγεται απο την Εκκλησία μέσα στον κόσμο του παρόντος, υπόκειται συχνά σε σκληρή δοκιμασία. Και αυτό αποκαλύπτει, πως ο πραγματικός υπαίτιος και ο κύριος αυτουργός της αντίδρασης προς καθετί το καλό, καθώς και για τις σκληρές δοκιμασίες των ανθρώπων του Θεού, είναι ο πειραστής διάβολος. Οι δοκιμασίες αυτές της Εκκλησίας ξεσκεπάζουν τις μεθόδους του πονηρού, με τις οποίες ουσιαστικά προσπαθεί να παρασύρει τους πιστούς προς τη δική του εξουσία και να τους απομακρύνει από τον κύριο και μοναδικό σκοπό της ζωής που είναι η τελείωση και η θέωση. Οι δοκιμασίες της Εκκλησίας και των πιστών σημαίνουν, ακόμη, ότι η ανθρωπότητα συνεχίζει να πορεύεται την ιστορική έρημό της στο παρόν, την οποία ζει έντονα τώρα όπως και τότε και η οποία φανερώνει την τραγική πραγματικότητα της κυριαρχίας των δυνάμεων του σκότους στον παρόντα αιώνα.  

Δύο λόγια τώρα καταληκτικά στο κεφάλαιο αυτό, για τον Ιησού προσευχόμενο μέσα στην έρημο. Ο Ιησούς συχνά παρουσιάζεται στα ιερά κείμενα να χρησιμοποιεί την έρημο ως τον πιο κατάλληλο τόπο προσευχής (Μάρκ. 1, 35 πρλ.) και ως ένα αγαπημένο καταφύγιο για ν' αποσύρεται και ν' απομακρύνεται από τα θορυβούντα πλήθη και από τις ανίερες επευφημίες τους (Ματθ. 10,13· Μαρκ. 1,45· 6, 31· Λουκ. 4,42). Η απόλυτη αναγκαιότητα της προσευχής και της αναχώρησης από τους θορύβους της καθημερινής ζωής και από τους πειρασμούς της δραστηριότητας, εκφράζεται εδώ κατά τον καλύτερο τρόπο. Ο Ιησούς βλέπουμε ότι ανύψωσε τη σιωπή και την αναχώρηση, συνδυασμένα και τα δύο αυτά με την προσευχή, σε βασική λειτουργία της πνευματικής ζωής. 

Τον Ιησού τον συναντάμε πολλές φορές να αναχωρεί και να προσεύχεται "κατά μόνας" (Λουκ. 9,18) ή "κατ' ιδίαν" (Ματθ. 14,23). Και δεν ήταν μόνο σε ώρες ανάπαυλας και ησυχίας αλλά και σε ώρες έντασης, δουλειάς και δραστηριότητας (Μαρκ. 1,35-36). Πιστεύομε πως ο Ιησούς κατά την διάρκεια της ιεραποστολικής δραστηριότητάς του ποτέ δεν κατεχόταν από άγχος και δεν εξεβίαζε τις υπάρχουσες συνθήκες και τις καταστάσεις. Ήταν πάντα ήρεμος και στις πιο έντονες στιγμές και τον χαρακτήριζε βαθιά γνώση και διακριση των πραγμάτων. Έτσι η προσευχή του Ιησούδεν ήταν στοιχείο κάποιου μονοτισμού ή κάποιας αναχωρητικής τάσης του, αλλά εσωτερική ανάγκη ανανέωσης κι εμπλουτισμού. Το έργο του Ιησού είναι βέβαιο ότι δεν διακρινόταν από κάποια άκρατη δραστηριότητα. Τη σοβαρότητα της αποστολής του την διακρίνουμε και από τον άμεσο συσχετισμό της με την προσευχή. Ο Ιησούς τα πάντα τα αναφέρει στον Θεό Πατέρα. 

Γνωρίζουμε όλοι, ότι τίποτε το σοβαρό δεν γίνεται σε μια συνεχή διάχυση και μια διαρκή και ανίερη εξωστρέφεια. Γι' αυτό και τα μεγάλα γεγονότα της ζωής του Ιησού συσχετίσθηκαν άμεσα με την έρημο και την αναχώρηση, με την προσευχή και την εγρήγορση. Εκεί, στους χώρους της εσωτερικής ζωής, ο Ιησούς καλούσε και καλεί πάντοτε τους μαθητές του και τους πιστούς του να τον ακολουθήσουν, μιμούμενοι το παράδειγμά του, για μια γόνιμη πνευματικότητα και ουσιαστικά καρποφόρα δημιουργικότητα. 

Ύστερα από όλα αυτά κατανοούμε, γιατί η "έρημος" θεωρείται από την Ορθόδοξη Πνευματικότητα ως "τύπος" ζωής  και "χώρος" ουσιαστικής δραστηριότητος. Η Εκκλησία και οι Άγιοί της ανά τους αιώνες εκεί μπόρεσαν να κατανοήσουν και να βιώσουν κατ' ουσιαστικό τρόπο το αληθινό ήθος της χριστιανικής ζωής. Δεν είναι περίεργο επομένως, που στη συνέχεια και η Ορθόδοξη Εκκλησία είδε και έκανε την "έρημο" ως τον πιο εύφορο χώρο, εκεί όπου βλάστησαν τα πλέον άξια τέκνα της και εκεί ανθοφορούν τα πιο ευωδιαστά άνθη της πνευματικότητας και αγιότητας. Μεγάλοι Πατέρες, Άγιοι και Όσιοι, Μάρτυρες και αληθινοί εκφραστές της Ορθόδοξης παράδοσης, συνδέονται άμεσα με τα βιώματα και τις εμπειρίες της ερήμου. Αυτοί είναι που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν στην ιστορική πορεία της Εκκλησίας μας τον έντονο ασκητικό χαρακτήρα της Ορθόδοξης Πνευματικότητας. 

Αν, τώρα, ο Ιησούς Χριστός ανέτρεχε στην προσευχή και στην έρημο, αντιλαμβάνεται τότε κανείς πόσο ανάγκη όλων αυτών έχουμε ιδιαίτερα εμείς οι μικροί και αδύνατοι, οι τόσο τραγικά ευάλωτοι στους πειρασμούς είτε της σάρκας είτε και του πνεύματος.