π. Συμεών Κραγιόπουλος: Λίγο πριν ανατείλει η Σαρακοστή

Να συγχωρήσουμε από τα βάθη της ψυχής μας τον καθένα

Κυριακή της Τυρινής σήμερα και θα παρακαλούσα στην ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε να προσέξουμε τρία σημεία. Είναι ό,τι χρειάζεται η περικοπή αυτή, καθώς βρισκόμαστε στην παραμονή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Είναι η Σαρακοστή περίοδος επιστροφής στον Θεό. Για τις αμαρτίες μας είμαστε έξω από τον Παράδεισο.

Συνειδητοποιούμε το γεγονός αυτό και ζητούμε τη συγχώρηση των αμαρτιών μας. Αν μας συγχωρέσει ο Θεός, θα μας βάλει και στον Παράδεισο. Γι' αυτό το πρώτο πρώτο που τονίζει η ευαγγελική περικοπή είναι: «Θέλετε συγχώρηση; θα πρέπει να συγχωρήσετε κι εσείς τους άλλους. Εάν συγχωρήσετε, ό,τι και αν σας έκαναν οι άλλοι, θα σας συγχωρήσει και ο Πατήρ ο ουράνιος. Εάν δεν θα συγχωρήσετε τα παραπτώματα των άλλων, δεν θα σας συγχωρήσει ο Πατήρ ο ουράνιος».

Τρέξε και κάνε ό,τι θέλεις. Κοπίασε όσο θέλεις. Εάν δεν προσέξεις αυτό το σημείο, μην περιμένεις τη συγχώρηση των αμαρτιών σου. Και αν δεν συγχωρηθούν, δεν μπαίνεις στον Παράδεισο. Όσο περισσότερο ζητούμε συγχώρηση από τον Θεό, όσο περισσότερο νιώθουμε την ανάγκη να ζητήσουμε συγχώρηση, όσο περισσότερο συνειδητοποιούμε ότι όλο το θέμα είναι να μας συγχωρήσει ο Θεός, τόσο πιο πολύ να συγχωρήσουμε και εμείς τους άλλους.

Μην περιμένουμε να έχουμε κάποιον καρπό, όποιον κόπο και αν κάνουμε κατά τη διάρκεια της Τεσσαρακοστής, μην περιμένουμε να έχουμε κάποιον καρπό στον πνευματικό μας αγώνα, στην πνευματική μας ζωή, εάν δεν συγχωρήσουμε μέσα από τα βάθη της ψυχής μας, μέσα από τα βάθη της καρδιάς μας, τον καθένα, ό,τι και αν μας έχει κάνει. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πάντοτε ότι ο άλλος, ο εχθρός μας, ο όποιος, θα δεχτεί να συμφιλιωθούμε. Πόσοι ήταν εχθροί του Χριστού τις ημέρες εκείνες, τις ώρες εκείνες, που τον συνέλαβαν, που τον βασάνισαν, που τον ανέβασαν στον Σταυρό! Πόσοι ήταν αυτοί! δεν συμφιλιώθηκε ο Χριστός με όλους· δεν είχαν καμιά τέτοια διάθεση να συμφιλιωθούν μαζί του. Όμως τους συγχώρησε όλους ως άνθρωπος.

Παρακαλώ, να το προσέξουμε και να μη μένουμε, να μη σταματούμε στο ότι «να, εγώ θέλω να συμφιλιωθώ με τους άλλους, αλλά δεν θέλουν εκείνοι». Δεν θέλουν; Δεν θέλουν. Εσύ όμως συγχωράς τον άλλο από τα βάθη της καρδιάς σου; Μπορείς να πεις και να ξαναπείς στην προσευχή σου «Θεέ μου, συγχώρησέ τον και δώσ' του όλα τα καλά και στη γη και στον ουρανό»; Μπορείς να πεις «συγχώρησέ τον και βάλε πρώτα αυτόν στον Παράδεισο και ύστερα έμενα»;

Δεν νοείται Τεσσαρακοστή χωρίς νηστεία

Το δεύτερο που χρειάζεται κατά την περίοδο αυτή είναι η νηστεία. Δεν μπορεί να νοηθεί Μεγάλη Τεσσαρακοστή χωρίς νηστεία. Όπως το ξέρουμε όλοι μας, κατά κάποιο τρόπο η μεγάλη αμαρτία που διέπραξαν οι πρωτόπλαστοι και ένεκα της οποίας εκδιώχθηκαν από τον Παράδεισο είναι η παράβαση της εντολής της νηστείας. Ήταν ένα είδος νηστείας αυτό που είχε ζητήσει ο Θεός να τηρήσουν. Να το προσέξουμε αυτό.

Είναι μερικοί που λένε: «Τι πειράζει αν φάω;» Πειράζει, εφόσον είναι νόμος του Θεού και εφόσον είναι νόμος της Εκκλησίας. Όπως ακριβώς ήταν νόμος του Θεού αυτό που είχε πει ο Θεός στους πρωτοπλάστους. Είχαν όλη την ελευθερία να φάνε από τους καρπούς όλων των δένδρων όχι όμως και από τον καρπό του δένδρου της γνώσεως του καλού και του κακού. Και όμως έφαγαν. Κατά πάσα πιθανότητα το πήραν έτσι το πράγμα: «Δεν πειράζει». Βέβαια, προηγήθηκε εγωισμός, άρχισαν να χάνουν την πίστη τους, την αγάπη τους στον Θεό, αλλά η τελική πράξη ήταν ότι είδαν τον καρπό που ήταν ωραίος και τον έφαγαν. Γι' αυτό η επιστροφή μας στον Θεό, η επιστροφή μας στον Παράδεισο, δεν μπορεί να μην έχει και αυτό το στοιχείο: τη νηστεία.

Στην ευαγγελική περικοπή ο Κύριος παίρνει ως δεδομένο ότι θα νηστεύσει κανείς. Και είναι δεδομένο για μας ότι θα νηστεύσουμε κατά την περίοδο αυτή, αλλά να μην νηστεύσουμε έτσι που να κάνουμε επίδειξη. Βέβαια, εδώ που τα λέμε, σήμερα δεν είναι τόσο αυτό το θέμα να μη νηστεύσει κανείς για επίδειξη, όπως έκαναν τότε οι Φαρισαίοι, οι υποκριτές. Σήμερα πιο πολύ το θέμα είναι να νηστεύσει κανείς. Να το θυμηθούμε αυτό, ότι ο Θεός, ο Κύριός μας, η Εκκλησία μας, κατά την περίοδο αυτή θέλει να νηστεύσουμε. Να νηστεύσουμε από τις υλικές τροφές και επίσης να νηστεύσουμε από τα πάθη μας, από τις αδυναμίες μας, όπως τόσο καλά το λένε τα τροπάρια της Εκκλησίας.

Να μη δικαιολογούνται μερικοί λέγοντας «Πώς θα νηστεύσω μπροστά στους άλλους; Είναι σαν να επιδεικνύομαι». Δεν είναι έτσι. Εφόσον και στην Παλαιά Διαθήκη υπήρχε νόμος για νηστεία, ήξεραν όλοι ότι ένας καλός Εβραίος έπρεπε να νηστεύει. Τότε Τρίτη και Πέμπτη νήστευαν. Το θέμα λοιπόν δεν ήταν ότι δεν ήξεραν οι άλλοι ότι θα νηστεύει, αλλά να μην το κάνει για επίδειξη. Επομένως, να νηστεύσεις και ποτέ να μη διανοηθείς «πώς θα το κάνω αυτό και θα δουν οι άλλοι;» Οι άλλοι ξέρουν. Όλοι οι χριστιανοί ξέρουν ότι Τετάρτη και Παρασκευή νηστεύουμε. Ξέρουν επίσης όλοι οι χριστιανοί, πρέπει να ξέρουν, ότι αυτήν την περίοδο πρέπει να νηστεύουμε. Δεν είναι επίδειξη αν φανεί ότι κάποιος νηστεύει. Εσύ να μην το κάνεις με τέτοια διάθεση. Αλλά είπα ότι σήμερα δεν υπάρχει τόσο πολύ ένα τέτοιο θέμα, όσο το να έχει κανείς διάθεση να νηστεύσει και από τις υλικές τροφές και από τα πάθη. Δεν μπορεί να νοηθεί Τεσσαρακοστή, δεν μπορεί να νοηθεί ότι βαδίζεις τον δρόμο αυτό της επιστροφής προς τον Θεό, τον δρόμο της μετανοίας, χωρίς νηστεία.

Θησαυρός μας: η αγάπη μας προς τον Θεό

Η ευαγγελική περικοπή τονίζει και κάτι άλλο που πρέπει να το προσέξουμε κατά την περίοδο αυτή, για να είναι αληθινή η επιστροφή μας, η μετάνοιά μας, και για να τύχουμε σωτηρίας: «μη θησαυρίζετε υμίν θησαυρούς επί της γης, όπου σης και βρώσις αφανίζει, και όπου κλέπται διορύσσουσι και κλέπτουσί· θησαυρίζετε δε υμίν θησαυρούς εν ουρανώ, όπου ούτε σης ούτε βρώσις αφανίζει, και όπου κλέπται ου διορύσσουσιν ουδέ κλέπτουσιν».

Ανέκαθεν, φαίνεται, είχε ο άνθρωπος αυτό το κουσούρι, αυτό το ελάττωμα, να θησαυρίζει. Και δεν γίνεται τυχαία αυτό. Βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις που έχει κανείς σαν πάθος το να θησαυρίζει, όπως κάποιος είναι κλεπτομανής, ψευτομανής, ας πούμε έτσι, ή κάτι άλλο. Αυτές είναι αρρωστημένες καταστάσεις. Γενικά όμως ο άνθρωπος θησαυρίζει. και δεν θησαυρίζει τυχαία. Σ' αυτά στηρίζεται. Νομίζει ότι αυτά είναι η ζωή του. Γι' αυτό λέει ο Κύριος: «Όπου εστιν ο θησαυρός υμών, εκεί εσται και η καρδία υμών».

Εάν θησαυρίζεις, εάν όλος ο κόπος σου, όλη η προσπάθειά σου, όλη η φροντίδα σου, είναι να μαζέψεις θησαυρούς σ' αυτόν τον κόσμο, είναι αδύνατο η καρδιά σου να είναι στον Θεό· η καρδιά πηγαίνει σ' αυτό που νομίζει θησαυρό. Εφόσον λοιπόν νύχτα-μέρα ασχολείσαι μ' αυτό, ή τα καταφέρνεις να θησαυρίζεις ή απλώς μόνο επιθυμείς και κουράζεσαι, η καρδιά σου είναι εκεί. Ο Κύριος όμως μας συνιστά, μας συμβουλεύει, ν' αποσπάσουμε την καρδιά μας από όλα αυτά και να θησαυρίζουμε στον ουρανό.

Όταν κάνεις ελεημοσύνη, όταν αγαπάς τους άλλους, όταν συγχωρείς τους άλλους, όταν νοιάζεσαι και για τους άλλους, όταν ακριβώς σκέπτεσαι τα ουράνια αγαθά, τα πνευματικά αγαθά, όλα εκείνα τα οποία μας έχει υποσχεθεί ο Κύριος και όχι αυτά εδώ, τότε εκεί θησαυρίζεις και εκεί είναι η καρδιά σου.

Θα ήθελα σ' αυτό το σημείο να παρακαλέσω ακόμη μια φορά να μάθουμε να κάνουμε τον πνευματικό μας αγώνα σωστά. Από το ένα μέρος κρυφά κρυφά να έχεις θησαυρούς, να θέλεις να έχεις θησαυρούς, έστω και αν δεν μπορείς να έχεις, και από το άλλο μέρος να προσπαθείς τάχα να ζήσεις χριστιανικά, δεν γίνεται. Όλοι ξέρουμε ότι άμα η καρδιά μας αγαπήσει κάτι, όλος ο κόσμος να μας εμποδίζει, η καρδιά θα πάει προς τα εκεί. Και όλοι μας ξέρουμε ότι άμα κάτι δεν το θέλουμε, όλοι να μας σπρώχνουν προς τα εκεί, δεν θα πάμε.

Επομένως, χρειάζεται ν' αγαπήσουμε τον Χριστό, να θεωρήσουμε αυτό θησαυρό, ν' αγαπήσουμε την αληθινή ζωή, ν' αγαπήσουμε όλο αυτό ακριβώς το οποίο μας ζητάει ο Κύριος, να μετανοήσουμε, να επιστρέψουμε, να αγωνισθούμε να κάνουμε τις εντολές του Κυρίου. Αμα μέσα στην καρδιά μας μπει αυτός ο καημός, μπει μέσα στην καρδιά μας αυτή η αγάπη, αυτός ο πόθος, ύστερα δεν είναι τίποτε τα διάφορα εμπόδια.

Όλα αυτά που συνήθως επικαλούμαστε και τα φέρνουμε σαν δικαιολογίες, είναι προφάσεις. Μπορεί βέβαια να νομίζει κανείς ότι τάχα δεν μπορεί. Να εξετάσει όμως βαθύτερα την καρδιά του: τι θέλει η καρδιά του, τι αγαπάει η καρδιά του; Άμα πραγματικά θέλει τον Χριστό η καρδιά του, άμα πραγματικά θέλει τον ουρανό η καρδιά του, άμα πραγματικά θέλει τα του Θεού, τα του Κυρίου η καρδιά του, θα πάει προς τα εκεί. Απ' αυτής της πλευράς θα μπορούσαμε να κάνουμε και έναν έλεγχο. Αφού η καρδιά μας δεν πάει προς τον Θεό, και μας έρχεται και δύσκολο, και τάχα υπάρχουν εμπόδια, σημαίνει ότι βαθύτερα άλλα πράγματα αγαπούμε και όχι τον Χριστό μας. Ο Κύριος όμως φωνάζει και λέει «όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά σας».

Το τέλος του αγώνα μας

Με την ευκαιρία, αδελφοί μου, που εισερχόμαστε σ' αυτήν την περίοδο, και να συγχωρήσουμε από καρδίας και να νηστεύσουμε αληθινά και ν' αρχίσουμε ν' αγαπούμε τον Κύριό μας και θησαυρός μας να είναι ο Κύριός μας και όλα να γίνονται γι' αυτό, για να πετύχει ο αγώνας μας κατά την περίοδο αυτή, για να έχει καρπό ο αγώνας μας κατά την περίοδο αυτή, για να γιορτάσουμε πραγματικά τα Πάθη τοθ Κυρίου και την Ανάσταση, αλλά και για να κερδίσουμε την αιώνιο ζωή. 

8-3-1992