Οι θρησκευτικοί ηγέτες
Ανάμεσα στα πρόσωπα, που με σατανική μανία πολέμησαν τον Υιό του ανθρώπου, πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι, οι Αρχιερείς και οι Πρεσβύτεροι. Οι τίτλοι τους φανερώνουν την κοινωνική τους θέση και το έργο τους.
Αυτοί ηταν όχι απλώς οι άρχοντες, αλλά οι θρησκευόμενοι ηγέτες του Ιουδαϊκού λαού. Είχαν μόρφωση θεολογική. Εγνώριζαν το Νόμο και τους Προφήτες. Επομένως εγνώριζαν τα χαρακτηριστικά του Μεσσία. Γι' αυτό και αυτοί πρώτοι έπρεπε να τον αναγνωρίσουν. Να τον πιστεύσουν. Να γίνουν οι οπαδοί Του. Και κατόπιν να καθοδηγήσουν τον Ισραηλιτικό λαό σ' Αυτόν. Ένα είδος προφήτου να γίνονταν. Όπως ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης υποδείκνυε και έλεγε: «Ίδε ο αμνός του Θεού» (Ίω. Α' 36). Όπως ο Ανδρέας, όταν έλεγε προς τον αδελφό του Σίμωνα: «Ευρήκαμεν τον Μεσσίαν ο έστι μεθερμηνευόμενον Χριστός» (Ιω. Α' 42). Γιατί αυτό είναι το καθήκον του θρησκευτικού άρχοντα, του διδασκάλου: Αυτός πρώτος να πιστεύει σ' αυτά που διδάσκει. Αυτός πρώτος να εφαρμόζει τα όσα διδάσκει. Αυτός πρώτος να γίνεται τύπος και υπογραμμός στους άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα στους διδασκόμενους.
Δυστυχώς, δεν είναι ξένη η συμπεριφορά των Γραμματέων και Φαρισαίων στη σημερινή πραγματικότητα. Λυπηρό, αλλά όχι σπάνιο, η παρουσία Θεολόγων, ιεροκηρύκων, ιερέων, που κηρύττουν, αλλά δεν εφαρμόζουν· που παροτρύνουν, αλλά δεν παραδειγματίζουν.
Γίνονται έτσι αιτία να απομακρύνεται ο λαός από την πίστη, τη χριστιανική αλήθεια, την Εκκλησία. Γιατί αποβαίνουν σκάνδαλα. Ο λαός επιζητεί να ιδεί στα πρόσωπά τους και την εν γένει ζωή τους να κυριαρχεί η πίστη, η ευλάβεια, το ηθικό παράδειγμα. Εάν δεν το διαπιστώνει, πραγματοποιείται το: «Δι' ημάς βλασφημείται το όνομα μου εν τοις έθνεσι» (Ρωμ. Β' 4). Ο «λύχνος» της ζωής τους δεν φέγγει και δεν φωτίζει «πάσι τοις εν τη οικία» (Ματθ. Ε΄ 15), αλλά το ημίφως των ασυστόλων παραβάσεών τους, το όνομα του Θεού βλασφημεί και κακοσυσταίνει.
Τέτοιοι ήσαν και οι θρησκευτικοί ηγέτες των Ιουδαίων. Σε τίποτε δεν τους ωφέλησε η θεολογική μόρφωση, το εκκλησιαστικό αξίωμα! Έμειναν άπιστοι! Από την πρώτη στιγμή εκδηλώθηκε η κακία της ψυχής τους, ως αντίδραση κατά του θείου Διδασκάλου. Με κάθε τρόπο επεζήτησαν να στερεώσουν τους εαυτούς τους στην απιστία. Γι' αυτό και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης υπογραμμίζει τη σκληροτράχηλη απιστία τους, όπως αυτή ξεσκεπάστηκε και στο θαύμα του εκ γενετής τυφλού: «Ουκ επίστευσαν οι Ιουδαίοι (Φαρισαίοι) περί αυτού ότι τυφλός ην και ανέβλεψεν» (Ιω. Θ' 18). Και όμως το θαύμα του εκ γενετής τυφλού ήταν ολοφάνερο, όπως και όλα τα εκπληκτικά θαύματα του Κυρίου. Και παρά ταύτα εξακολουθούσαν να μη πιστεύουν στο Χριστό ότι ηταν ο Μεσσίας, παρ' όλα τα εκπληκτικά θαύματα τα οποία έβλεπαν να επιτελεί. Κατ' αυτόν τον τρόπο, σταδιακά, αλλά σταθερά, μόνοι τους παρασκεύασαν τους εαυτούς τους ως εύχρηστα όργανα του Σατανά, για να συντελεσθεί το μεγαλύτερο, το ανεπανάληπτο Έγκλημα στη γη.
Ας παρακολουθήσομε, λοιπόν, την κακοποιό δράση των θρησκευτικών ηγετών του Ισραήλ, για να πάρουμε και τα ανάλογα μηνύματα-διδάγματα.
Βρισκόμαστε στο τέλος του τρίτου έτους της δημόσιας δράσης του Κυρίου. Κάποια αλυσιδωτά γεγονότα πυροδοτούν την κακεντρέχεια και το φθόνο των Φαρισαίων και Γραμματέων.
Το θαύμα της εκ νεκρών αναστάσεως του Λαζάρου υπήρξε η απαρχή των αφορμών. Τους είχε κάνει τεράστια εντύπωση το θαύμα αυτό! Νικητής του θανάτου ο Χριστός, πώς να μη είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας, ο Βασιλιάς του Ισραήλ; Εξάλλου το φρόνημα αυτό επικρατεί πια μεταξύ του λαού. Μεγάλος ενθουσιασμός έχει αρχίσει να δημιουργείται για τον Χριστό. Πλήθη λαού πιστεύουν σ' Αυτόν. Ποια ερμηνεία να δώσει η πωρωμένη τους καρδιά σ' ό,τι μέγιστο συντελείται; Δυστυχώς, αρνητική υπήρξε η αντίδραση και λειτουργία τους. Όχι ταπεινή αποδοχή της σωτηριώδους θαυματουργίας Του, αλλά μικροψυχία, φόβος και στενότητα καρδίας.
Την επομένη ημέρα ακολουθεί η θριαμβευτική είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα. Η υποδοχή του λαού ήταν απροσδόκητη. Σείεται η πόλη από τις ζητωκραυγές... Λαός πολύς, που είχε έλθει στη γιορτή, όταν άκουσε ότι έρχεται ο Ιησούς στα Ιεροσόλυμα έστρωσαν τα εξωτερικά τους ρούχα για να περάσει πάνω απ' αυτά· άλλοι πήραν στα χέρια τους κλαδιά από φοίνικες, που ήσαν κατά μήκος του δρόμου και βγήκαν από την πόλη για να τον προϋπαντήσουν και φώναζαν δυνατά: «Ωσαννά τω υιώ Δαβίδ· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου· ωσαννά εν τοις υψίστοις» (Ματθ. κα΄ 9).
Κι ήταν αυτά τα «ωσαννά» η δεύτερη αφορμή, που ερεθίζει θανάσιμα το φθόνο των θρησκευτικών ηγετών του Ισραήλ εναντίον του Ιησού.
Το κοντόφθαλμο της διανοίας των Φαρισαίων και Αρχιερέων διαισθάνθηκε την απειλή της εξουσίας τους από την ξαφνική εμφάνιση του Κυρίου και τη λαμπρή υποδοχή Του από το λαό, που του απέδιδε κάθε δόξα και τιμή. Διαισθάνονταν την απειλή του ένδοξου βασιλείου του Ισραήλ ή τον έλεγχο της άνομης ζωής τους;
Γεγονός πάντως είναι ότι τρώθηκε καίρια ο εγωισμός των Φαρισαίων. Γι' αυτό οι Αρχιερείς και οι Φαρισαίοι συγκάλεσαν σε σύσκεψη τα μέλη του Συνεδρίου και έλεγαν: Τι να κάνουμε; Ο κίνδυνος που μας παρουσιάζεται είναι μεγάλος, γιατί αυτός ο άνθρωπος ενεργεί πολλά θαύματα. Αν τον αφήσουμε ελεύθερο, όπως τον είχαμε έως τώρα, όλοι θα πιστεύσουν σ' Αυτόν, ότι είναι ο Μεσσίας και επόμενο είναι να γίνει κάποια επανάσταση (Ιω. ια' 48).
Και ενώ αυτά συνωμοτούν οι Φαρισαίοι, η τριάδα των αφορμών συμπληρώνεται με την είσοδο του Ιησού στο Ναό και την εκδίωξη από τον ιερό χώρο όλων εκείνων που πωλούσαν και αγόραζαν στο σπίτι του Πατέρα Του. Αυτό εξόργισε περισσότερο τους Φαρισαίους. Εξέλαβαν τον τρόπο αυτόν της συμπεριφοράς Του ως σφετερισμό της θείας εξουσίας. Γι' αυτό και αποφασίζουν το θάνατό Του. Αλλά πώς να το επιτύχουν; Έπρεπε προηγουμένως να τον συλλάβουν ως παραβάτη του Νόμου.
Το δολοπλόκο σχέδιο των Φαρισαίων στήνεται πρωταρχικά στη σκέψη και στην καρδιά τους! Γι' αυτό και επιζητούν «όπως αυτόν παγιδεύσωσιν εν λόγω» (Ματθ. κβ΄ 15). Αρχίζουν τις επιθέσεις τους! Στήνουν τις παγίδες τους!!!
Η πορεία των γεγονότων θα βεβαιώσει του λόγου το αληθές.
Ο Κύριος διδάσκει στο Ναό. Τον πλησιάζουν οι Αρχιερείς και οι Πρεσβύτεροι του λαού «εν σώματι» για να τον καταλάβουν εξ απρόοπτου! Θέτουν αμέσως σε εφαρμογή τη δολοπλόκο και παγιδευτική τακτική των ερωτήσεων: «εν ποία εξουσία ταύτα ποιείς; Και τις σοι έδωκε την εξουσίαν ταύτην;» (Ματθ. κα΄ 23).
Η διπλή αυτή ερώτηση συνιστά την α' παγίδα και αναλύεται ως εξής:
Πώς τόλμησες και εισήλθες στα Ιεροσόλυμα χθες; Με ποιά εξουσία έδιωξες εκείνους που πωλούσαν και αγόραζαν στο Ναό; Πολιτική είναι η θρησκευτική η εξουσία σου;
Αν έλεγε ο Ιησούς ότι πολιτική είναι η εξουσία Του, θα τον χαρακτήριζαν ως στασιαστή. Αν έλεγε θρησκευτική, θα τον χαρακτήριζαν ως βλάσφημο και σφετεριστή. Επειδή νόμιζαν ότι ο Ιησούς -αφού ούτε ιερέας, ούτε λευΐτης ήταν- δεν είχε δικαίωμα να διδάσκει και να διώχνει εκείνους που πωλούσαν και αγόραζαν από το ιερό. Και αν μεν αρνιόταν ότι είχε βασιλική εξουσία, θα δυσφημιζόταν από τον όχλο. Εάν πάλι διεκδικούσε αυτήν θα τον παρέδιδαν στον Πιλάτο.
Αλλά ο Κύριος, «ο δρασσόμενος τους σοφούς εν τη πανουργία αυτών» (Α' Κορ. γ΄19) , δηλαδή ο Θεός που πιάνει σφικτοδεμένους αυτούς, που κάνουν το σοφό, και τους εξευτελίζει με την ίδια τους τη σοφιστική εξυπνάδα και δεξιότητα, καταδικάζει την πανουργία τους με την ίδια ερωτηματική μέθοδο: « Ερωτήσω υμάς καγώ λόγον ένα, ον εάν είπητέ μοι, καγώ υμίν ερώ εν ποία εξουσία ταύτα ποιώ. Το βάπτισμα Ιωάννου πόθεν ην, εξ ουρανού ή εξ ανθρώπων;» (Ματθ. κα΄ 24-25).
Δίλημμα τρομερό!
Αν έλεγαν οι Φαρισαίοι ότι ήταν από το Θεό, θα τους απαντούσε: «Γιατί, λοιπόν, δεν πιστεύσατε σ' αυτό; Εκείνος με κήρυξε: Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου» (Ιω. α' 29). Και ακόμη θα μπορούσε ο Κύριος να αντιπαραθέσει στους Φαρισαίους την προφητεία του Ησαΐου που την αναφέρει και ο Ευαγγελιστής Ματθαίος και η οποία καθαρά φανερώνει την εξουσία που έχει ο Υιός του Θεού στους ανθρώπους. Η προφητεία αυτή παρουσιάζει τον Κύριο να ξεκαθαρίζει τους πιστούς Του από τους αμαρτωλούς για να χαρίσει στους πρώτους τη βασιλεία Του, καθό χρόνο οι δεύτεροι θα τιμωρούνται αιώνια. Το περιεχόμενο της προφητείας είναι: «ου το πτύον εν τη χειρί αυτού και διακαθαριεί την άλωνα αυτού, και συνάξει τον σίτον αυτού εις την αποθήκην, το δε άχυρον κατακαύσει πυρί ασβέστῳ» (Ματθ. γ΄12). Και η ερμηνεία της: Κρατεί στα χέρια Του φτυάρι που λιχνίζει. Η δίκαιη κρίση Του δηλαδή είναι έτοιμη να λειτουργήσει και καθαρίσει τέλεια το αλώνι Του, που είναι ο κόσμος ολόκληρος. Και θα συνάξει το σίτο Του στην αποθήκη, δηλαδή τους ενάρετους στην ουράνια βασιλεία, το άχυρο όμως, δηλαδή τους αμετανόητους, θα τους κατακαύσει με φωτιά που δεν σβήνει ποτέ.
Και από την άλλη πλευρά εάν έλεγαν οι Φαρισαίοι ότι ήταν κατ' εντολή ανθρώπων το βάπτισμα του Ιωάννη, φοβόνταν, μήπως τους κακοποιήσει ο λαός. Γιατί όλοι τιμούσαν τον Ιωάννη ως προφήτη (Ματθ. κα' 26).
Όμως οι Φαρισαίοι και οι Γραμματείς ήταν καρδιές διεστραμμένες. Καθόλου δεν φοβόνταν το Θεό. Υπήρξαν αθεόφοβοι και ασυνείδητοι! Αυτοί που όλα τα έκαναν προς το «θεαθήναι τοις ανθρώποις» (Ματθ. κγ΄ 5) - για να τους βλέπουν και να τους θαυμάζουν οι άνθρωποι- ταίριαζε να φοβούνται τον όχλο; Ποτέ! Την αλήθεια δεν τη φοβάται ο ειλικρινής άνθρωπος. Έπρεπε να πουν ελεύθερα: «εξ ουρανού», ήταν από το Θεό το βάπτισμα του Ιωάννη. Να μετανοήσουν στη συνέχεια γιατί δεν πίστεψαν στο κήρυγμά Του, και να ομολογήσουν ότι ο Χριστός ήταν «ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου» (Ιω. α΄ 29). Ή να πουν «εξ ανθρώπων» και να αντιμετωπίσουν τη δίκαιη οργή του λαού. Για την αλήθεια επιβάλλεται να αποθάνει κανείς, και μάλιστα όταν αυτός είναι θρησκευτικός ηγέτης.
Αλλά, όταν η ψυχή διαστραφεί, χάνει το θάρρος και την τιμή της. Γι' αυτό και τι απήντησαν; «Ουκ οίδαμεν» (Ματθ. κα' 27).
Τι εξευτελισμός γι αυτούς! Να μη γνωρίζουν το τόσο σπουδαίο ζήτημα! Τι λέγουν, λοιπόν, οι Γραφές; Που είναι οι θεολογίες σας; Και έτσι αυτό που δεν ήθελαν, το έπαθαν. Το χειρότερο εξευτελισμό μπροστά στα μάτια του λαού! Με αυτό τον τρόπο εξευτελίζεται πολλές φορές ο πόλεμος κατά της αλήθειας.
Η αποτυχία τους αυτή δεν τους συνετίζει. Γι' αυτό και ο Κύριος μετά την εξουθενωτική ερώτηση που τους έκανε κατηγορηματικά τους απαντά: «Ουδέ εγώ λέγω υμίν εν ποία εξουσία ταύτα ποιώ» (Ματθ. κα' 27). Και αυτό, γιατί στην εσκεμμένη επιμονή, που δεν ήθελε να αποδεχθεί την κρυστάλλινη αλήθεια, όπως τους την πρόσφερε ο Κύριος, ούτε και Εκείνος θα απαντούσε.
Παρόλα αυτά ο Κύριος θα προσπαθήσει να αναχαιτίσει τους κακούς άρχοντες από το έγκλημα της χριστοκτονίας, στο οποίο προχωρούσαν, με τις παραβολές των δύο υιών και των κακών γεωργών.
Αλλά «όταν έλθη ο ασεβής εις βάθος κακών καταφρονεί, επέρχεται δε αυτώ ατιμία και όνειδος» (Παροιμ. γ΄ 3). Όταν ο ασεβής αποσείει κάθε φόβο Θεού και προχωρεί πολύ στην αμαρτία και φθάνει σε βάθος πολλών κακών, τότε, χωρίς να αισθάνεται τύψεις συνειδήσεως, καταφρονεί τους πάντες, έρχεται δε κατεπάνω του η ατιμία και η εντροπή.
Πραγματικά. Ο ασεβής που αποτίναξε κάθε φόβο Θεού και προχώρησε σε βάθος κακών και «πρόκοψε» πολύ στην αμαρτία, αυτός καταφρονεί. Δεν αισθάνεται πια καμιά τύψη. Περιφρονεί όχι μόνο την απειλή του Θεού, αλλά και την κατακραυγή των ανθρώπων. Ομοιάζει προς το σιδηρουργό, που το χέρι του με τη συνεχή επαφή με τα θερμά σώματα, έχει αποβάλλει τη λεπτότητα του δέρματος, που χόνδρυνε και σκληρύνθηκε τόσο πολύ, ώστε δύσκολα να αισθάνεται τη φωτιά. Απελπιστική η κατάσταση! Είναι κατάσταση σκλήρυνσης και πώρωσης. Επέρχεται σ' αυτόν ατιμία και όνειδος και στην εδώ ζωή και μετά το θάνατο.
Η παραβολική αντιμετώπιση του Κυρίου με σκοπό να συνετίσει τους αμετανόητους άρχοντες είναι η εξής: Ένας άνθρωπος είχε δυό γιους. Και αφού ήλθε στον πρώτο του είπε: «Παιδί μου, πήγαινε σήμερα και δούλευσε στο αμπέλι μου». Αυτός δε αποκρίθηκε και είπε: «Δεν θέλω να πάω. Ύστερα όμως μεταμελήθηκε και πήγε. Αφού ήλθε ο πατέρας και στο δεύτερο γιο είπε τα ίδια. Αυτός αποκρίθηκε και είπε: «Εγώ, Κύριε, πάω. Και δεν πήγε» (Ματθ. κα΄ 28-30).
Το νόημα της παραβολής, που μόνο ο Ευαγγελιστής Ματθαίος συνέγραψε, είναι το ακόλουθο: Οι Ιουδαίοι που πίστεψαν στον αληθινό Θεό και είχαν δώσει υπόσχεση να υποτάσσονται στο θέλημά Του, αυτοί στο τέλος αρνήθηκαν να υποταχθούν και να πιστέψουν στον Υιό του Θεού. Αντίθετα, οι ειδωλολάτρες τελικά πίστευσαν και ακολούθησαν το Χριστό.
Ακολούθως ο Κύριος, αφού τελείωσε την παραβολή, ρώτησε τους Γραμματείς και Φαρισαίους: «τις εκ των δύο εποίησε το θέλημα του Πατρός;» (Ματθ. κα΄ 31). Αυτό δεν ήταν ερώτημα αγνοίας, αλλά μια ακόμα ευκαιρία για να καταλάβουν την πλάνη τους και να εγκαταλείψουν τα οχυρά της αυτοπεποιθήσεως και της ψευτοαρετής τους. Γι' αυτό και κατέληξε ο Κύριος: «Αλήθεια σας λέω, οι Τελώνες και οι πόρνες που στην αρχή έδειξαν απείθεια στο Νόμο του Θεού, προλαμβάνουν στη βασιλεία του Θεού σάς τους Φαρισαίους και Γραμματείς, που με λόγια μόνο δείξατε υπακοή στο Θεό, στα πράγματα όμως επάνω υπήρξατε απειθείς και άπιστοι. Διότι ήλθε προς σας ο Ιωάννης κηρύττοντας συμπεριφορά και βίο συμμορφωμένο προς τις απαιτήσεις της δικαιοσύνης και δεν πιστεύσατε σ' Αυτόν. Οι Τελώνες όμως και οι πόρνες πίστευσαν σ' Αυτόν. Σεις όμως όταν τους είδατε να πιστεύουν, ούτε καν ύστερα μεταμεληθήκατε, ώστε να πιστεύσετε και σεις σ' Αυτόν» (Ματθ. κα΄ 31-32).
Στη συνέχεια ο Κύριος διηγείται στους Φαρισαίους την παραβολή των κακών γεωργών. Με αυτή τους παρουσιάζει τον Αμπελώνα του Θεού, το λαό του Θεού, στα χέρια των κακών γεωργών, οι οποίοι όχι μόνο κατατρώγουν τους κόπους των εργατών, φονεύουν τους Προφήτες, αλλά και στο τέλος φονεύουν και τον Υιό του ιδιοκτήτη, τον κληρονόμο του Αμπελιού.
Κι η ερμηνεία της παραπάνω παραβολής αφορά τον Κύριο και τη στάση που κράτησαν απέναντί Του οι Φαρισαίοι κι οι άρχοντες του Ιουδαϊκού λαού. Αφού οι Αρχιερείς και οι Πρεσβύτεροι καταδίκασαν σε θάνατο και σταύρωσαν το Μονογενή Υιό του Θεού, το Μεσσία και Λυτρωτή του κόσμου, τον Κύριο μας Ιησού Χριστό.
Γι αυτό κι οι ίδιοι οι Φαρισαίοι διατύπωσαν την καταδίκη τους με το να ορίσουν οι ίδιοι την ποινή των κακών γεωργών: «Θα εξολοθρεύσει με θάνατο κακό αυτούς που τόσο κακοί είναι, και το αμπέλι θα το νοικιάσει σ' άλλους γεωργούς, οι οποίοι θα δώσουν σ' Αυτόν τους οφειλόμενους καρπούς στίς κατάλληλες εποχές».
Μετά από αυτά ο Κύριος πρόσθεσε: «Γι' αυτό σας λέω, ότι θα αφαιρεθεί από σας η βασιλεία και η ιδιαίτερη προστασία του Θεού και θα δοθεί σε έθνος, που θα παράγει τα αγαθά έργα, που είναι οι καρποί της βασιλείας αυτής (Ματθ. κγ' 43).
Οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι όμως αντί να συνετισθούν με τα όσα αφυπνιστικά ο Κύριος τους έλεγε, αυτοκαταδικάζονται, γιατί συνέχισαν την καταστροφική πλάνη τους: «πορευθέντες οι Φαρισαίοι συμβούλιον έλαβον όπως αυτόν παγιδεύσωσιν εν λόγω» (Ματθ. κβ΄ 15). Τότε αφού πήγαν οι Φαρισαίοι στο τόπο των συσκέψεών τους, συμφώνησαν να τον πιάσουν σε παγίδα με λόγο.
Η διεστραμμένη καρδιά τους εκδηλωνόταν με σατανική εμμονή στην αμετανοησία τους. Παρόλες τις ευκαιρίες με τις οποίες ο Κύριος έριχνε άπλετο φως στα σκοτάδια της ψυχής τους, αυτοί δεν θέλησαν να αγκαλιάσουν την αλήθεια και να πιστεύσουν στον ενανθρωπήσαντα Υιό και Λόγο του Θεού.
Μετά τις παραβολές, οπότε έπρεπε να συνετισθούν και να μετανοήσουν, Του αποστέλλουν τους μαθητές τους «μετά των Ηρωδιανών» (Ματθ. κβ' 16).
Οι Ηρωδιανοί ήσαν οπαδοί του βασιλιά Ηρώδη. Αυτοί υποστήριζαν το φόρο που επέβαλλε ο Καίσαρας στους Ιουδαίους. Αντίθετα οι Φαρισαίοι τον απέκρουαν ως παράνομο, γιατί δινόταν σε αλλοεθνή βασιλιά. Ήταν, λοιπόν, εχθροί οι Ηρωδιανοί και οι οπαδοί των Φαρισαίων.
Τώρα όμως συμμαχούν οι Φαρισαίοι με τους εθνικούς Ηρωδιανούς για να πολεμήσουν τον κοινό αντίπαλό τους, το Χριστό και να τον εξοντώσουν!
Η συσπείρωση του κακού εργάζεται αδιάκριτα και αχαλίνωτα, αλλά όχι ειλικρινά και με διαφάνεια. H υποκρισία και η πονηρία τους κατασκευάζει καινούργια επίθεση, κάτω από το ένδυμα της κολακείας: «Διδάσκαλε, γνωρίζουμε ότι είσαι ειλικρινής και αληθής και διδάσκεις την αλήθεια, χωρίς ψέματα, και το δρόμο του Θεού και δεν σε ενδιαφέρει για τίποτε, γιατί δεν επηρεάζεσαι από σκέψεις και ιδέες ανθρώπων, ούτε χαρίζεσαι σε πρόσωπα» (Ματθ. κβ' 16).
Είναι οι ίδιοι αυτοί οι θρησκευτικοί άρχοντες που άλλοτε του είπαν κατά πρόσωπο: «Ουκ οίδαμεν πόθεν εστίν» (Ιω. θ' 29), «ούτος ούκ έστι από Θεού» (Ιω. θ' 16), και ότι «πλανά τον λαόν» (Ιω. ζ' 12), και «Σαμαρείτης ει συ και δαιμόνιον έχεις» (Ιω. η' 48). Πόσο αγεφύρωτο χάσμα υπάρχει μεταξύ των λόγων που αποπνέουν τον καθαρό αέρα της μετάνοιας από εκείνων της πονηρής κολακείας που τώρα -στο πρόσωπο των Φαρισαίων και των Ηρωδιανών-- ζητούν να τον ρίξουν σε παγίδα! Αγνοούν οι άθλιοι ότι ο Θεός δεν κολακεύεται.
Και να το ερώτημα-παγίδα: «Επιτρέπεται η δεν επιτρέπεται να δώσουμε κεφαλικό φόρο στον Καίσαρα και να αναγνωρίσουμε έτσι ότι είμαστε υποτελείς και δούλοι του Καίσαρα;» (Ματθ. κβ΄ 17).
Δυο απαντήσεις ήταν δυνατό να δώσει ο Κύριος. Εάν υποστήριζε ότι δεν έπρεπε να δώσουν τον κεφαλικό φόρο για τον Καίσαρα, οι Ηρωδιανοί θα τον κατάγγελναν στον Πιλάτο ως στασιαστή. Εάν έλεγε ότι επιτρέπεται να δίνουμε φόρο, θα τον κατάγγελναν στο λαό ότι είναι υποστηρικτής της Ρωμαϊκής εξουσίας. Οι άρχοντες αυτοί απέβλεπαν με το παραπάνω ερώτημα να τον εκθέσουν στην οργή του λαού ή του Πιλάτου.
Ο Κύριος όμως τους έδωσε αποστομωτική απάντηση και διαπίστωσε την πονηρία τους: «Γιατί με εκθέτετε σε πειρασμό, ω υποκριτές; Γιατί με βάζετε σε πειρασμό, σε δοκιμασία, όπως ο διάβολος για να με καταστρέψετε;».
Η ερώτηση του Κυρίου γίνεται μαχαιριά που βυθίζεται στα σπλάγχνα τους για να αποκαλύψει το πρόσωπο της υποκρισίας τους.
Ο ιερός Χρυσόστομος αιτιολογεί την αποτομία με την οποία ο Κύριος μίλησε στους Γραμματείς και Φαρισαίους υποστηρίζοντας ότι σοβαρά ψυχικά νοσήματα -και τέτοια είναι η ολοκληρωμένη κακία- απαιτούν ισχυρούς και δραστικούς τρόπους και μεθόδους αντιμετώπισης και θεραπείας. Κι ο Κύριος ως Πάνσοφος γνώριζε καλά ότι ο αυστηρός και δημόσιος έλεγχος της κακίας τους μπορούσε ίσως να τους συγκρατήσει κάπως από τον κατήφορο που ολοταχώς κατρακυλούσαν. Σημειώνει χαρακτηριστικά ο ιερός Πατήρ: «Επειδή ολοκληρωμένη και φανερή ήταν η κακία τους, δίδει βαθύτερο το κτύπημα πρώτα με το να προκαλέσει σύγχυση σ' αυτούς και να τους αποστομώσει, και στη συνέχεια με το να φανερώσει μπροστά σ' όλους τα κρυπτά σχέδιά τους, και να κάνει γνωστό σ' όλους με ποιες διαθέσεις τον πλησιάζουν».
Γιατί ως Θεός παντογνώστης που ήταν γνώριζε τις διαθέσεις των καρδιών τους.
Ακολούθως ο Κύριος ζητεί να του επιδείξουν το νόμισμα του κήνσου.
Ο κήνσος ηταν νόμισμα Ρωμαϊκό με το οποίο πληρωνόταν ο φόρος. Του έφεραν ένα δηνάριο, που είχε την εικόνα και την επιγραφή του Καίσαρα πάνω. Η αξία του ηταν 84 λεπτά.
Η επίδειξη του δηναρίου έδωσε αφορμή στον Κύριο να διαχωρίσει την απόδοση της τιμής και υποταγής στους κοσμικούς άρχοντες από το σεβασμό και τη λατρεία του ονόματος του Θεού: «Απόδοτε ουν τα του Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ» (Ματθ. κβ΄ 21).
Στον Καίσαρα και στους άρχοντες ανήκουν οι φόροι, ο σεβασμός και η υποταγή στους νόμους, εφόσον δεν παραβλάπτουν αυτά την ευσέβεια. H ψυχή σας όμως και ολόκληρο το εσωτερικό σας και ο εαυτός σας όλος ανήκουν στο Θεό. Με άλλα λόγια, δεν σας εμποδίζει τίποτε να είστε και καλοί πολίτες και καλοί Ιουδαίοι.
Το ίδιο ισχύει και για μας. «Να φοβάσθε ευλαβικά το Θεό και να τιμάτε το βασιλιά». Η παραπάνω αποστολική προτροπή αποτελεί παρήχηση του Παροιμιαστή: «Παιδί μου, να φοβάσαι τον Θεό, και να τιμάς το βασιλιά που διαχειρίζεται την κοσμική εξουσία και σε καθένα από αυτούς τους δυο να μη φανείς απειθής».
Έτσι έχουν τα πράγματα. Πρώτα απ' όλα είναι ο φόβος του Θεού. Γιατί ο Θεός είναι ο Πλάστης μας και ο ύψιστος εξουσιαστής μας. Βασιλιάδες και ιδιώτες είμαστε όλοι εξαρτώμενοι από Αυτόν και εξ ίσου έχομε ανάγκη της προστασίας Του. Έχομε, λοιπόν, καθήκον σ' Αυτόν πρώτα-πρώτα να ανήκουμε και μπροστά στο φόβο Του να αποδιώχνουμε κάθε άλλο φόβο. Κυρίως Εκείνον να υπολογίζουμε.
Αλλά μετά το Θεό πρέπει να σεβόμαστε και την κοσμική εξουσία. Γιατί το έννομο κράτος, όσες ελλείψεις και αν παρουσιάζει, είναι πάντοτε προτιμότερο από την αναρχία. Οι εξουσίες εξασφαλίζουν πάντοτε κάποια ελευθερία. Μας παρέχουν σε ορισμένη ακτίνα τα αγαθά της ασφάλειας, της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της κοινωνικής συμβίωσης.
Γι' αυτό και ο απ. Παύλος μας προτρέπει να υποτασσόμαστε στην κοσμική εξουσία: «Κάθε άνθρωπος ας υποτάσσεται σ'εκείνους, που κατέχουν ανώτερες εξουσίες στην πολιτεία. Γιατί το καθεστώς του κράτους με τις εξουσίες του είναι σύμφωνο με το σχέδιο του Θεού, ο Οποίος δημιούργησε τους ανθρώπους για να ζήσουν σε κοινωνία. Συνεπώς κάθε εξουσία προέρχεται από το Θεό. Οι δε άρχοντες που ασκούν την εξουσία έχουν ταχθεί κατ' απόφαση ή ανοχή του Θεού». Και συνεχίζει ο απόστολος των Εθνών σχετικά με τα παραπάνω:
«Αποδώσατε, λοιπόν, σ όλους, όσοι κατέχουν εξουσία, εκείνο που τους οφείλετε σαν χρέος και σαν καθήκον. Σ' εκείνον που εισπράττει το φόρο από τα εισοδήματα και τον κεφαλικό φόρο, θα αποδώσετε τον φόρο. Σ' εκείνον που εισπράττει τους τελωνειακούς δασμούς, να αποδώσετε τον τελωνειακό φόρο. Σ' εκείνον που ανήκει ο βαθύς σεβασμός, να αποδώσετε το βαθύ σεβασμό. Σ' εκείνον που ανήκει η τιμή, να αποδώσετε την τιμή».
Πραγματικά. Οι συνειδήσεις μας δεν υπόκεινται σε κανέναν άλλον κύριο παρά μόνο στο Θεό. Είναι αποκλειστικά προνόμιο του Θεού να ζητεί ολόκληρο το εσωτερικό μας και με το νόμο Του να δεσμεύει και αυτές ακόμη τις σκέψεις και τις εσωτερικές αποφάσεις μας.
Η υποταγή στους άρχοντες απεναντίας υπονοεί σεβασμό και εκδήλωση τιμής προς αυτούς, υπακοή στους νόμους και τις διαταγές τους, εφόσον αυτές δεν προσκρούουν στην ευσέβεια και στα καθήκοντα προς τον Θεό, όπως είναι π.χ. η πληρωμή των φόρων και κάθε συνδρομή προς υποστήριξη της τάξεως στην κοινωνία και εξασφάλιση της ειρηνικής συμβιώσεως των μελών της.
«Το καθεστώς του κράτους είναι σύμφωνο προς το σχέδιο του Θεού, ο Οποίος δημιούργησε τον άνθρωπο για την κοινωνική ζωή. Η ύπαρξη της εξουσίας πραγματοποιεί τη θεία σκέψη».
Στην περίπτωση αυτή, λοιπόν, κάλλιστα οι Φαρισαίοι μπορούσαν να πληρώνουν το φόρο, και πιστοί στο Θεό να μένουν, βέβαια ουδέποτε φαντάσθηκαν ότι θα είχαν από μέρους του Ιησού μια τέτοια απάντηση. Γι' αυτό,«όταν άκουσαν την απάντηση, εθαύμασαν και αφού τον άφησαν, έφυγαν» (Ματθ. κβ' 22) καταξευτελισμένοι. Έφυγαν όμως χωρίς να συνετισθούν!!!!
Την ίδια εκείνη ήμερα έρχονται μετά από τους Φαρισαίους οι Σαδδουκαίοι. Τι ησαν αυτοί; Οι υλιστές της εποχής εκείνης. Σκοπός της παρουσίας τους ήταν να εκθέσουν τον Ιησού Χριστό και να αποδείξουν ότι αγνοεί τις Γραφές ή ότι δεν μπορεί να συμβιβάσει Αυτές με τη λογική. Και τούτο, γιατί δεν πίστευαν στην ανάσταση των νεκρών, τη μέλλουσα ζωή, ούτε ότι υπάρχουν άγγελοι ή πνεύματα.
«Μεγάλος ή μικρός είναι ο Θεός σας;», ρώτησε ένας άπιστος ένα ευσεβή χριστιανό. Και ο ευλαβής χριστιανός απάντησε: «Είναι τόσο μεγάλος, ώστε να μη χωρεί στην καρδιά σου»...
Κατ' αυτό τον τρόπο και οι Σαδδουκαίοι: «Διδάσκαλε», Του λένε, «αφού κατά το Μωϋσή και κατά τη διδασκαλία τη δική Σου υπάρχει ανάσταση νεκρών, στην οικογένειά μας κατά τη μέλλουσα ζωή θα γεννηθεί μεγάλο πρόβλημα. Μεταξύ μας ήσαν επτά αδελφοί. Ο πρώτος ήλθε σε γάμο, αλλά πέθανε άτεκνος, και κατά το νόμο του Μωυσέα, άφησε τη γυναίκα του στον αδελφό του. Και αυτό έγινε και με τους επτά αδελφούς. Επειδη δεν έκαναν παιδιά, τη γυναίκα την πήραν όλοι τους. Τώρα, όταν θα γίνει η ανάσταση των νεκρών και θα αναστηθούν και οι επτά αδελφοί, ποιος θα την πρωτοπάρε ι γυναίκα του; » (Ματθ. κβ' 23-28).
Βέβαια, το πράγμα φαίνεται απίθανο. Αλλά ακόμα μαρτυρεί ότι είχαν πλήρη άγνοια των Γραφών. Πόσο μακριά ήταν η υλιστική σκέψη τους από την πνευματική, άγια, ουράνια θεώρηση του πνεύματος των Γραφών περί αναστάσεως των νεκρών!
Ύλη και πνεύμα! Χάσμα μεγάλο μεταξύ τους! Αδύνατη η προσέγγιση και ο συγκερασμός τους. «Πλανάσθε»· και είναι η πλάνη σας Σαδδουκαίοι το μοναδικό «επιχείρημα» σ' όλους εκείνους, που ανά τους αιώνες θα προσπαθήσουν να υπερασπίσουν παρόμοιες υλιστικές απόψεις, προκειμένου να υποβαθμίσουν ή να «κόψουν» στα μέτρα τους το χριστιανισμό.
Ναί. Οι Σαδδουκαίοι βρίσκονται σε πλάνη με τα όσα λένε και υποστηρίζουν. Γι' αυτό και ο Κύριος τους έδωσε αυτή την απάντηση: «Πλανάσθε και δεν γνωρίζετε ούτε τις Γραφές, οι οποίες δεν υποστηρίζουν υλικές και παχυλές αντιλήψεις περί αναστάσεως, όπως φαντάζεσθε την ανάσταση σεις· ούτε τη δύναμη του Θεού γνωρίζετε, στην οποία τίποτε δεν είναι αδύνατο ή δύσκολο. Πλανάσθε δε και δεν εννοείτε το αληθινό νόημα των Γραφών, γιατί δε ξέρετε, ότι στην ανάσταση ούτε οι άνδρες έρχονται σε γάμο, ούτε οι γυναίκες δίδονται σε γάμο, αλλά είναι όλοι σαν άγγελοι Θεού στον ουρανό» (Ματθ. κβ' 29-30). Μια οικογένεια αποτελούμε όλοι με Πατέρα το Θεό.
Με αυτό τον τρόπο και οι υλιστές Σαδδουκαίοι αποστομώθηκαν από τον Θεάνθρωπο Κύριο.
Αλλά αντί να εννοήσουν ότι είναι αδύνατο να νικήσουν το Χριστό, επιμένουν! Τέτοια κακία κατείχε τις ψυχές τους!!!
Οι Φαρισαίοι, όταν άκουσαν ότι αποστόμωσε ο Ιησούς τους Σαδδουκαίους, μαζεύτηκαν σ' εκείνο το μέρος. Και ένας από αυτούς, νομοδιδάσκαλος, ερωτά τον Κύριο: «Διδάσκαλε, ποια εντολή είναι η πιο μεγάλη μέσα στο νόμο;» (Ματθ. κβ΄ 36).
Τότε επικρατούσαν μεταξύ των Ιουδαίων πολλές γνώμες σχετικά με την ιεράρχηση των εντολών του Θεού. Γι' αυτό και χώριζαν τις εντολές του Θεού σε μεγάλες και μικρές· άλλοι ισχυρίζονταν ως πρώτη εντολή την περιτομή, άλλοι τις θυσίες, άλλοι άλλα. Είχαν έτσι την ελπίδα ότι με την απορία που του έθεσαν, κάπου θα προσέκρουε ο Ιησούς με επακόλουθο να αρχίσει έριδα και φιλονικία.
Ο Κύριος παρόλη την υποκρισία τους τους υπομένει. Και τους απαντάει ήρεμα: «Να αγαπάς Κύριο το Θεό σου με όλη την καρδιά, ώστε ολόκληρη η θέλησή σου σ' Αυτόν να είναι παραδομένη, και με το νου σου ολόκληρο, ώστε Αυτόν πάντοτε να σκέπτεσαι. Αυτή είναι η πρώτη και μεγάλη εντολή. Δεύτερη δε εντολή όμοια προς αυτή είναι: να αγαπήσεις τον πλησίον σου, όπως αγαπάς τον εαυτό σου. Σ' αυτές τις δυό εντολές όλος ο νόμος και η διδασκαλία των προφητών στηρίζονται» (Ματθ. κβ΄ 37-40).
Οι Φαρισαίοι παρέβαιναν και τις δύο εντολές. Ούτε το Θεό αγαπούσαν, ούτε τον πλησίον. Γι' αυτό, εξάλλου εκπειράζανε τον Ιησού και Τον καταδίκασαν σε θάνατο.
Αλλά ο Ιησούς παρόλα αυτά δεν παραιτείται. Καταβάλλει ύστατη προσπάθεια με υπεράνθρωπη δύναμη και σοφία για να τους σώσει.
Και προχωρεί ο Κύριος σε μια ερμηνεία των Γραφών, για να αποδείξει ότι είναι ο Χριστός του Θεού. Κι έτσι να βοηθήσει τους σκληροτράχηλους Φαρισαίους να οδηγηθούν στη σώζουσα πίστη και μετάνοια. Γι' αυτό και αρχικά τους έρωτα: «Τι ιδέα έχετε περί του Μεσσία, που θα αναδειχθεί και θα χρισθεί από Αυτόν το Θεό; Ποιανού απόγονος είναι;» Και οι Φαρισαίοι απαντούν: «Του Δαβίδ».
Στη συνέχεια ο Κύριος τους αποστομώνει με την ακόλουθη, αναντίρρητη ερώτηση και απάντηση στο ζητούμενο θέμα: «Πώς, λοιπόν, ο Δαβίδ εμπνεόμενος από το άγιο Πνεύμα τον αποκαλεί Κύριο, όταν λέει: Είπε ο Κύριος και Θεός προς τον Κύριό μου Χριστό. Κάθισε στο θρόνο μου, στα δεξιά μου, μέχρις ότου θέσω τους εχθρούς σου σαν άλλο υποστήριγμα, που θα ακουμπούν και θα πατούν πάνω τα πόδια σου. Αν, λοιπόν, ο Δαβίδ τον αποκαλεί Κύριο, πώς είναι υιός και απόγονος του;» Και συμπεραίνει ο Κύριος: «Αυτό σημαίνει ότι ο Μεσσίας δεν είναι μόνο υιός του Δαβίδ, αλλά και Υιός του Θεού, και σαν τέτοιος είναι Κύριος του Δαβίδ» (Ματθ. κβ΄ 43-45).
Έτσι αποδείκνυε ο Κύριος ότι δεν είναι μόνο υιός του Δαβίδ, αλλά και Υιός του Θεού. Ακόμη ότι θα πατάξει τους εχθρούς Του. Τα ανωτέρω ήταν ικανά να εμβάλλουν τους Φαρισαίους σε σοβαρό προβληματισμό και φόβο. Τώρα θα έπρεπε επιτέλους να μετανοήσουν. Διότι αν ούτε η λογική σκέψη και ερμηνεία ούτε η απειλή δύναται να φοβίσει και ωθήσει σε μετάνοια τον ασεβή, τότε αποδεικνύεται ότι είναι ανίατο το νόσημά του. Δυστυχώς αυτό ίσχυε για τους Φαρισαίους. Οι Τελώνες και οι πόρνες πίστευσαν στο Χριστό και την αλήθεια Του. Αντίθετα οι Φαρισαίοι, οι Αρχιερείς και οι Γραμματείς έμειναν τελείως αμετανόητοι και πωρωμένοι! Και ενώ αυτοί ώφειλαν, αν κινδύνευε από άλλους ο Ιησούς, να τον προστατεύσουν, να του συμπαρασταθούν, αυτοί τον επιβουλεύονται! Γίνονται όργανα του μεγάλου και ανεπανάληπτου Εγκλήματος. Εξαιτίας της αμετανόητης αμαρτίας τους!
Τέτοια είναι η αμαρτία. Ποια αμαρτία; Κάθε αμαρτία. Προ πάντων όμως ο εγωισμός και η αλαζονεία. Αποτυφλώνει και καταστρέφει τον άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος αδιαφορεί στις περιστάσεις που του προβάλλονται, και λακτίζει τις ευκαιρίες που ο Θεός του παρουσιάζει προς μετάνοια, τότε η νόσος προχωρεί στα βάθη της ψυχής του. Διαφθείρει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις. Σκληρύνει την καρδιά του, που μοιάζει τώρα με πατημένο δρόμο. Καμιά μόρφωση, κανένα αξίωμα δεν μπορεί να τον αναχαιτίσει. Λένε: «Τόσο μορφωμένος άνθρωπος είναι δυνατό να είναι πωρωμένος;». Η μόρφωση για τον αμαρτωλό και κακό άνθρωπο γίνεται όπλο κακουργίας, όπως και το αξίωμα και το χρήμα. Αυτό συνέβη και με τους Φαρισαίους της εποχής του Κυρίου. Αφού οι κακοί, μορφωμένοι θεολογικά, και οι κακοί αξιωματούχοι παρέσυραν στο τέλος και το λαό εναντίον του Κυρίου!
Τέτοια είναι η αμαρτία! Γι' αυτό φωνάζει ο λόγος του Θεού: «Προτρέπετε ο ένας τον άλλον κάθε ημέρα, όσο καιρό το σήμερα της παρούσης ζωής διαρκεί και σας καλεί κατ' αυτό ο Θεός. Προτρέπετε και διορθώνετε ο ένας τον άλλον για να προλάβετε και να μη σκληρυνθεί κανένας από σας εξαπατώμενος από την αμαρτία».
Έτσι είναι, κάθε αμαρτία είναι απατηλή. Υπόσχεται πολλά, ενώ στην πραγματικότητα οδηγεί τον άνθρωπο στην αθλιότητα και κακοδαιμονία. Φαίνεται ωραία και ύστερα από λίγο παρουσιάζεται ρυπαρή και ατιμωτική. Εμφανίζεται θελκτική και στο βάθος υποκρύπτει τον όλεθρο. Η αμαρτία και με το προσωπείο της αρετής προβάλλει παραπειστικές δικαιολογίες, μέχρις ότου εμπλέξει το θύμα στην καταστρεπτική παγίδα της. Το κατάντημα δε στο οποίο με την απάτη της παρασύρει, είναι η σκλήρυνση του αμαρτωλού. Γι' αυτό κάθε αμαρτία που δεν επανορθώνεται οδηγεί την ψυχή σε αλλεπάλληλα ολισθήματα, τα οποία δημιουργούν έξεις και πάθη. Επιφέρει στη συνέχεια ολοένα και μεγαλύτερη εξασθένηση στη φωνή της συνειδήσεως, που τελικά τη σβήνει ολότελα.
Γι' αυτό καθήκον του καθενός μας είναι να προτρέπει και να συμβουλεύει με αγάπη τον αδελφό του. Οπωσδήποτε, το καθήκον αυτό δεν είναι αποκλειστικό δικαίωμα των Ποιμένων της Εκκλησίας, είναι καθήκον και όλων των πιστών. Ο Ποιμένας πολλές φορές δεν μπορεί να βλέπει και να παρακολουθεί από κοντά και κατ' ιδία όλα τα μέλη του ποιμνίου του. Γι' αυτό και οι φίλοι έχουν καθήκον να προτρέπουν τους φίλους, οι γείτονες τους γειτόνους, οι διδάσκαλοι τους μαθητές, οι γονείς τα παιδιά τους, οι σύζυγοι αλλήλους, οι πρεσβύτεροι τους νεωτέρους, όλα τα μέλη της Εκκλησίας, αδιακρίτως ηλικίας, φύλου, επαγγέλματος, πρέπει να προτρέπουν και να βοηθούν άλληλα.
Εάν οι χριστιανοί δεν προτρέπουν και δεν υποβαστάζουν ο ένας τον άλλον στον καθημερινό πνευματικό αγώνα, διατρέχουν τον κίνδυνο να σκληρυνθούν από την απατηλή αμαρτία. Το καθήκον, λοιπόν, και του αλληλοστηριγμού πρέπει να εκτελείται σταθερά και κάθε ημέρα, για να αποφεύγεται έτσι ο κίνδυνος της πνευματικής αποτύφλωσης· για να μπορεί να μεταβάλλεται η πέτρινη ανθρώπινη καρδιά σε σαρκική --μαλακή και εύπλαστη-- επάνω στην οποία όλο και περισσότερο θα γράφεται, ανεξίτηλα, το θέλημα του Θεού.
Υπάρχει όμως και η περίπτωση μερικών χριστιανών, που, αν και βαρύνονται με πολλά αμαρτήματα, δεν δέχονται την αδελφική προτροπή της Εκκλησίας για διόρθωση. Αυτοί, εάν δεν μετανοήσουν, αποβαίνουν εχθροί του Θεού. Γίνονται θεομάχοι. Και το χειρότερο, με την πάροδο του χρόνου δεν μπορούν να μετανοήσουν. Τότε πλέον το λόγο έχει η θεία Δικαιοσύνη.
Αυτό συνέβη με τους Φαρισαίους και Γραμματείς. Έμειναν αδιόρθωτοι. Γι' αυτό και ο Κύριος άρχισε το φοβερό μαστίγωμα. «Πότε; Όταν σταμάτησαν πια να τολμούν να τον πειράζουν. 'Όταν απέδειξε, ότι αυτοί ήσαν αθεράπευτοι», σημειώνει ο ιερός Χρυσόστομος.
Ο Κύριος με αρνητικές προτροπές απευθύνεται στο πλήθος του λαού και τους μαθητές Του, με σκοπό να μην προσέχουν το ποιόν των υποκριτών Γραμματέων και Φαρισαίων απεναντίας να αποφεύγουν επιμελώς τη μίμησή τους.
Η επίδειξη, η ματαιοδοξία, η αλαζονεία, η φιλαργυρία ήσαν αρνητικές, και προς αποφυγή, όψεις για τις οποίες χαρακτηρίζονταν οι Γραμματείς, Φαρισαίοι, Αρχιερείς και Σαδδουκαίοι. Το μεγαλύτερο όμως ολίσθημά τους συνίστατο στο ότι όλες αυτές οι κακίες καλύπτονταν κάτω από το ένδυμα της θεοσοφίας. Βέβαια, ο ματαιόδοξος και αλαζόνας και φιλάργυρος είναι αλλότριος του πνεύματος του Θεού. Αλλά εκείνος που καλύπτει τις κακίες αυτές με το πρόσχημα θορυβώδους θρησκευτικότητας είναι πολύ περισσότερο αξιοκατάκριτος! Γι' αυτό και η καταδίκη των υποκριτών θα είναι μεγαλύτερη από την καταδίκη κάθε άλλου παραβάτη, ο οποίος δεν συγκαλύπτει τις παραβάσεις του με το πρόσχημα της ευσέβειας.
Ολόκληρο το κγ΄ κεφάλαιο του κατά Ματθαίου Ευαγγελίου περιλαμβάνει τους πάνσοφους και άρτιους παιδαγωγικούς χειρισμούς του Κυρίου, οι οποίοι κλιμακωτά διαφοροποιούνται από επικρίσεις και προτροπές σε αποδοκιμασίες, που εισάγονται με τη χαρακτηριστική ρήση «Ουαί».
Η πονηρή και δόλια κακία των Φαρισαίων, Γραμματέων και Αρχιερέων και Σαδδουκαίων έφθασε στο αποκορύφωμά της. Ο Κύριος είναι μακρόθυμος. Αλλά έρχεται ώρα που ο Αναμάρτητος εκδηλώνει τη ζωηρή και έντονη αποδοκιμασία Του απέναντι στους παραβάτες του θελήματος του Θεού. Και αυτό δεν είναι παρά μια ακόμη απόδειξη της άπειρης αγάπης Του, η οποία με αυτόν τον έντονο τρόπο κινεί τον άνθρωπο σε μετάνοια και επιστροφή. Είναι άραγε σπάνια η περίπτωση; Όχι. Όσο περισσότερο συσσωρεύουν κάποιοι θησαυρούς κακίας, τόσο εντονότεροι θα είναι και οι θησαυροί της οργής του Θεού, οι οποίοι θα εκσπάσουν πάνω τους.
Παρόμοιο συνέβη με τους Γραμματείς και Φαρισαίους Αρχιερείς και Σαδδουκαίους. Η μακροθυμία και η ανοχή του Κυρίου, ο Οποίος μέχρι της ημέρας εκείνης μεταχειριζόταν ποικίλους και ήπιους τρόπους και ανέμενε τη μετάνοιά τους, εξαντλήθηκε. Εκείνοι με πονηρία και δολιότητα μηχανεύτηκαν σατανικές παγίδες για να παγιδεύσουν και πετύχουν τη θανατική Του καταδίκη. Αντιθέτως, ο Κύριος Ιησούς με ανοχή και μακροθυμία, αλλά και θαυμαστή πραγματικά θεία σοφία απαντούσε στις δόλιες ερωτήσεις. Με αυτή τη στάση και συμπεριφορά Του επιζητούσε να τους αποτρέψει από τη θεοκτονία και να ανοίξει σ' αυτούς το δρόμο της μετάνοιας. Αλλά αυτοί πωρωμένοι και διεστραμμένοι, διαποτισμένοι από κακία και πάθος μέχρι «μυελού οστέων», επέμειναν βαδίζοντες τη σκληρή οδό της πλάνης και σκληροκαρδίας. Αμετανόητοι έδειξαν φανερά, ότι τίποτε άλλο δεν επιζητούσαν παρά μόνο το θάνατό Του.
Και τότε ο Κύριος, ως Θεός και Κριτής δίκαιος εταλάνισε τη φοβερή υποκρισία των πονηρών με τα αδυσώπητά Του «Ουαί». Αλλοίμονό σας δυστυχείς και ταλαίπωροι, πώς θα ξεφύγετε τη δίκαιη οργή του Θεού; Να η οργή έρχεται και πρώτοι που θα συντρίψει η οργή εκείνη θα είσθε σεις και η άνομη γενεά σας. «Άξια γάρ ων επράξατε» θα απολαύσετε.
Αυτό προείπε ο Κύριος. Και αυτό ακριβώς συνέβη στη γενεά εκείνη. Η οργή του Θεού έπεσε δίκαια πάνω τους και τους εξολόθρευσε. Η τελευταία καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τα ρωμαϊκά στρατεύματα ερήμωσε ολόκληρο τον ιερό τόπο. Φόνευσε τους φονείς του Δικαίου, τους υποκριτές Γραμμματείς και Φαρισαίους. Αποδοκίμασε τους Αρχιερείς και Σαδδουκαίους. Η βασιλεία του Θεού δόθηκε σε έθνος, που ο λαός πίστευσε στο Χριστό. Έγινε χριστιανικός λαός, που απέδωσε και αποδίδει καρπούς στο Θεό, καρπούς μετανοίας, αγάπης και κάθε αρετής.
Άραγε, εμείς έχομε φοβηθεί την υποκρισία, η οποία διεισδύει ύπουλα, και δόλια στις ψυχές και το νου μας με το ένδυμα εξωτερικών και ανούσιων τύπων, ευθυγραμμισμένων με τη σύμφωνη ή διάφορη γνώμη του κόσμου; Ή μήπως αφήνομε αυτή, που είναι γέννημα και θρέμμα του εγωϊσμού και της αλαζονείας, και εμμένομε σ' αυτή, με αποτέλεσμα να μένομε στην αμετανοησία, η οποία αναμφίβολα θα επισύρει σε μας την οργή του Θεού;
«Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας» (Β' Κορ. στ΄ 2). Διότι, αλλοίμονο, θα είναι σκληρό αλλά αδύνατο να αποφύγουμε ή διορθώσουμε κάποιο άλλο «ουαί», που με τη στάση μας προκαλέσαμε, όταν έλθει η Δευτέρα Παρουσία, όπου ο Κύριος θα αποδώσει την τέλεια, αιώνια και δίκαιη κρίση Του σε μας.
------------
αρχιμ. Καλλίστρατος Ν. Λυράκης, Οδοιπορικό του θείου πάθους κατά τον ευαγγελιστή Ματθαίο, Αθήνα 2003.
Αυτοί ηταν όχι απλώς οι άρχοντες, αλλά οι θρησκευόμενοι ηγέτες του Ιουδαϊκού λαού. Είχαν μόρφωση θεολογική. Εγνώριζαν το Νόμο και τους Προφήτες. Επομένως εγνώριζαν τα χαρακτηριστικά του Μεσσία. Γι' αυτό και αυτοί πρώτοι έπρεπε να τον αναγνωρίσουν. Να τον πιστεύσουν. Να γίνουν οι οπαδοί Του. Και κατόπιν να καθοδηγήσουν τον Ισραηλιτικό λαό σ' Αυτόν. Ένα είδος προφήτου να γίνονταν. Όπως ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης υποδείκνυε και έλεγε: «Ίδε ο αμνός του Θεού» (Ίω. Α' 36). Όπως ο Ανδρέας, όταν έλεγε προς τον αδελφό του Σίμωνα: «Ευρήκαμεν τον Μεσσίαν ο έστι μεθερμηνευόμενον Χριστός» (Ιω. Α' 42). Γιατί αυτό είναι το καθήκον του θρησκευτικού άρχοντα, του διδασκάλου: Αυτός πρώτος να πιστεύει σ' αυτά που διδάσκει. Αυτός πρώτος να εφαρμόζει τα όσα διδάσκει. Αυτός πρώτος να γίνεται τύπος και υπογραμμός στους άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα στους διδασκόμενους.
Δυστυχώς, δεν είναι ξένη η συμπεριφορά των Γραμματέων και Φαρισαίων στη σημερινή πραγματικότητα. Λυπηρό, αλλά όχι σπάνιο, η παρουσία Θεολόγων, ιεροκηρύκων, ιερέων, που κηρύττουν, αλλά δεν εφαρμόζουν· που παροτρύνουν, αλλά δεν παραδειγματίζουν.
Γίνονται έτσι αιτία να απομακρύνεται ο λαός από την πίστη, τη χριστιανική αλήθεια, την Εκκλησία. Γιατί αποβαίνουν σκάνδαλα. Ο λαός επιζητεί να ιδεί στα πρόσωπά τους και την εν γένει ζωή τους να κυριαρχεί η πίστη, η ευλάβεια, το ηθικό παράδειγμα. Εάν δεν το διαπιστώνει, πραγματοποιείται το: «Δι' ημάς βλασφημείται το όνομα μου εν τοις έθνεσι» (Ρωμ. Β' 4). Ο «λύχνος» της ζωής τους δεν φέγγει και δεν φωτίζει «πάσι τοις εν τη οικία» (Ματθ. Ε΄ 15), αλλά το ημίφως των ασυστόλων παραβάσεών τους, το όνομα του Θεού βλασφημεί και κακοσυσταίνει.
Τέτοιοι ήσαν και οι θρησκευτικοί ηγέτες των Ιουδαίων. Σε τίποτε δεν τους ωφέλησε η θεολογική μόρφωση, το εκκλησιαστικό αξίωμα! Έμειναν άπιστοι! Από την πρώτη στιγμή εκδηλώθηκε η κακία της ψυχής τους, ως αντίδραση κατά του θείου Διδασκάλου. Με κάθε τρόπο επεζήτησαν να στερεώσουν τους εαυτούς τους στην απιστία. Γι' αυτό και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης υπογραμμίζει τη σκληροτράχηλη απιστία τους, όπως αυτή ξεσκεπάστηκε και στο θαύμα του εκ γενετής τυφλού: «Ουκ επίστευσαν οι Ιουδαίοι (Φαρισαίοι) περί αυτού ότι τυφλός ην και ανέβλεψεν» (Ιω. Θ' 18). Και όμως το θαύμα του εκ γενετής τυφλού ήταν ολοφάνερο, όπως και όλα τα εκπληκτικά θαύματα του Κυρίου. Και παρά ταύτα εξακολουθούσαν να μη πιστεύουν στο Χριστό ότι ηταν ο Μεσσίας, παρ' όλα τα εκπληκτικά θαύματα τα οποία έβλεπαν να επιτελεί. Κατ' αυτόν τον τρόπο, σταδιακά, αλλά σταθερά, μόνοι τους παρασκεύασαν τους εαυτούς τους ως εύχρηστα όργανα του Σατανά, για να συντελεσθεί το μεγαλύτερο, το ανεπανάληπτο Έγκλημα στη γη.
Ας παρακολουθήσομε, λοιπόν, την κακοποιό δράση των θρησκευτικών ηγετών του Ισραήλ, για να πάρουμε και τα ανάλογα μηνύματα-διδάγματα.
Οι τρεις αφορμές
Το θαύμα της εκ νεκρών αναστάσεως του Λαζάρου υπήρξε η απαρχή των αφορμών. Τους είχε κάνει τεράστια εντύπωση το θαύμα αυτό! Νικητής του θανάτου ο Χριστός, πώς να μη είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας, ο Βασιλιάς του Ισραήλ; Εξάλλου το φρόνημα αυτό επικρατεί πια μεταξύ του λαού. Μεγάλος ενθουσιασμός έχει αρχίσει να δημιουργείται για τον Χριστό. Πλήθη λαού πιστεύουν σ' Αυτόν. Ποια ερμηνεία να δώσει η πωρωμένη τους καρδιά σ' ό,τι μέγιστο συντελείται; Δυστυχώς, αρνητική υπήρξε η αντίδραση και λειτουργία τους. Όχι ταπεινή αποδοχή της σωτηριώδους θαυματουργίας Του, αλλά μικροψυχία, φόβος και στενότητα καρδίας.
Την επομένη ημέρα ακολουθεί η θριαμβευτική είσοδος του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα. Η υποδοχή του λαού ήταν απροσδόκητη. Σείεται η πόλη από τις ζητωκραυγές... Λαός πολύς, που είχε έλθει στη γιορτή, όταν άκουσε ότι έρχεται ο Ιησούς στα Ιεροσόλυμα έστρωσαν τα εξωτερικά τους ρούχα για να περάσει πάνω απ' αυτά· άλλοι πήραν στα χέρια τους κλαδιά από φοίνικες, που ήσαν κατά μήκος του δρόμου και βγήκαν από την πόλη για να τον προϋπαντήσουν και φώναζαν δυνατά: «Ωσαννά τω υιώ Δαβίδ· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου· ωσαννά εν τοις υψίστοις» (Ματθ. κα΄ 9).
Κι ήταν αυτά τα «ωσαννά» η δεύτερη αφορμή, που ερεθίζει θανάσιμα το φθόνο των θρησκευτικών ηγετών του Ισραήλ εναντίον του Ιησού.
Το κοντόφθαλμο της διανοίας των Φαρισαίων και Αρχιερέων διαισθάνθηκε την απειλή της εξουσίας τους από την ξαφνική εμφάνιση του Κυρίου και τη λαμπρή υποδοχή Του από το λαό, που του απέδιδε κάθε δόξα και τιμή. Διαισθάνονταν την απειλή του ένδοξου βασιλείου του Ισραήλ ή τον έλεγχο της άνομης ζωής τους;
Γεγονός πάντως είναι ότι τρώθηκε καίρια ο εγωισμός των Φαρισαίων. Γι' αυτό οι Αρχιερείς και οι Φαρισαίοι συγκάλεσαν σε σύσκεψη τα μέλη του Συνεδρίου και έλεγαν: Τι να κάνουμε; Ο κίνδυνος που μας παρουσιάζεται είναι μεγάλος, γιατί αυτός ο άνθρωπος ενεργεί πολλά θαύματα. Αν τον αφήσουμε ελεύθερο, όπως τον είχαμε έως τώρα, όλοι θα πιστεύσουν σ' Αυτόν, ότι είναι ο Μεσσίας και επόμενο είναι να γίνει κάποια επανάσταση (Ιω. ια' 48).
Και ενώ αυτά συνωμοτούν οι Φαρισαίοι, η τριάδα των αφορμών συμπληρώνεται με την είσοδο του Ιησού στο Ναό και την εκδίωξη από τον ιερό χώρο όλων εκείνων που πωλούσαν και αγόραζαν στο σπίτι του Πατέρα Του. Αυτό εξόργισε περισσότερο τους Φαρισαίους. Εξέλαβαν τον τρόπο αυτόν της συμπεριφοράς Του ως σφετερισμό της θείας εξουσίας. Γι' αυτό και αποφασίζουν το θάνατό Του. Αλλά πώς να το επιτύχουν; Έπρεπε προηγουμένως να τον συλλάβουν ως παραβάτη του Νόμου.
Η α΄ παγίδα
Το δολοπλόκο σχέδιο των Φαρισαίων στήνεται πρωταρχικά στη σκέψη και στην καρδιά τους! Γι' αυτό και επιζητούν «όπως αυτόν παγιδεύσωσιν εν λόγω» (Ματθ. κβ΄ 15). Αρχίζουν τις επιθέσεις τους! Στήνουν τις παγίδες τους!!!
Η πορεία των γεγονότων θα βεβαιώσει του λόγου το αληθές.
Ο Κύριος διδάσκει στο Ναό. Τον πλησιάζουν οι Αρχιερείς και οι Πρεσβύτεροι του λαού «εν σώματι» για να τον καταλάβουν εξ απρόοπτου! Θέτουν αμέσως σε εφαρμογή τη δολοπλόκο και παγιδευτική τακτική των ερωτήσεων: «εν ποία εξουσία ταύτα ποιείς; Και τις σοι έδωκε την εξουσίαν ταύτην;» (Ματθ. κα΄ 23).
Η διπλή αυτή ερώτηση συνιστά την α' παγίδα και αναλύεται ως εξής:
Πώς τόλμησες και εισήλθες στα Ιεροσόλυμα χθες; Με ποιά εξουσία έδιωξες εκείνους που πωλούσαν και αγόραζαν στο Ναό; Πολιτική είναι η θρησκευτική η εξουσία σου;
Αν έλεγε ο Ιησούς ότι πολιτική είναι η εξουσία Του, θα τον χαρακτήριζαν ως στασιαστή. Αν έλεγε θρησκευτική, θα τον χαρακτήριζαν ως βλάσφημο και σφετεριστή. Επειδή νόμιζαν ότι ο Ιησούς -αφού ούτε ιερέας, ούτε λευΐτης ήταν- δεν είχε δικαίωμα να διδάσκει και να διώχνει εκείνους που πωλούσαν και αγόραζαν από το ιερό. Και αν μεν αρνιόταν ότι είχε βασιλική εξουσία, θα δυσφημιζόταν από τον όχλο. Εάν πάλι διεκδικούσε αυτήν θα τον παρέδιδαν στον Πιλάτο.
Αλλά ο Κύριος, «ο δρασσόμενος τους σοφούς εν τη πανουργία αυτών» (Α' Κορ. γ΄19) , δηλαδή ο Θεός που πιάνει σφικτοδεμένους αυτούς, που κάνουν το σοφό, και τους εξευτελίζει με την ίδια τους τη σοφιστική εξυπνάδα και δεξιότητα, καταδικάζει την πανουργία τους με την ίδια ερωτηματική μέθοδο: « Ερωτήσω υμάς καγώ λόγον ένα, ον εάν είπητέ μοι, καγώ υμίν ερώ εν ποία εξουσία ταύτα ποιώ. Το βάπτισμα Ιωάννου πόθεν ην, εξ ουρανού ή εξ ανθρώπων;» (Ματθ. κα΄ 24-25).
Δίλημμα τρομερό!
Αν έλεγαν οι Φαρισαίοι ότι ήταν από το Θεό, θα τους απαντούσε: «Γιατί, λοιπόν, δεν πιστεύσατε σ' αυτό; Εκείνος με κήρυξε: Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου» (Ιω. α' 29). Και ακόμη θα μπορούσε ο Κύριος να αντιπαραθέσει στους Φαρισαίους την προφητεία του Ησαΐου που την αναφέρει και ο Ευαγγελιστής Ματθαίος και η οποία καθαρά φανερώνει την εξουσία που έχει ο Υιός του Θεού στους ανθρώπους. Η προφητεία αυτή παρουσιάζει τον Κύριο να ξεκαθαρίζει τους πιστούς Του από τους αμαρτωλούς για να χαρίσει στους πρώτους τη βασιλεία Του, καθό χρόνο οι δεύτεροι θα τιμωρούνται αιώνια. Το περιεχόμενο της προφητείας είναι: «ου το πτύον εν τη χειρί αυτού και διακαθαριεί την άλωνα αυτού, και συνάξει τον σίτον αυτού εις την αποθήκην, το δε άχυρον κατακαύσει πυρί ασβέστῳ» (Ματθ. γ΄12). Και η ερμηνεία της: Κρατεί στα χέρια Του φτυάρι που λιχνίζει. Η δίκαιη κρίση Του δηλαδή είναι έτοιμη να λειτουργήσει και καθαρίσει τέλεια το αλώνι Του, που είναι ο κόσμος ολόκληρος. Και θα συνάξει το σίτο Του στην αποθήκη, δηλαδή τους ενάρετους στην ουράνια βασιλεία, το άχυρο όμως, δηλαδή τους αμετανόητους, θα τους κατακαύσει με φωτιά που δεν σβήνει ποτέ.
Και από την άλλη πλευρά εάν έλεγαν οι Φαρισαίοι ότι ήταν κατ' εντολή ανθρώπων το βάπτισμα του Ιωάννη, φοβόνταν, μήπως τους κακοποιήσει ο λαός. Γιατί όλοι τιμούσαν τον Ιωάννη ως προφήτη (Ματθ. κα' 26).
Όμως οι Φαρισαίοι και οι Γραμματείς ήταν καρδιές διεστραμμένες. Καθόλου δεν φοβόνταν το Θεό. Υπήρξαν αθεόφοβοι και ασυνείδητοι! Αυτοί που όλα τα έκαναν προς το «θεαθήναι τοις ανθρώποις» (Ματθ. κγ΄ 5) - για να τους βλέπουν και να τους θαυμάζουν οι άνθρωποι- ταίριαζε να φοβούνται τον όχλο; Ποτέ! Την αλήθεια δεν τη φοβάται ο ειλικρινής άνθρωπος. Έπρεπε να πουν ελεύθερα: «εξ ουρανού», ήταν από το Θεό το βάπτισμα του Ιωάννη. Να μετανοήσουν στη συνέχεια γιατί δεν πίστεψαν στο κήρυγμά Του, και να ομολογήσουν ότι ο Χριστός ήταν «ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου» (Ιω. α΄ 29). Ή να πουν «εξ ανθρώπων» και να αντιμετωπίσουν τη δίκαιη οργή του λαού. Για την αλήθεια επιβάλλεται να αποθάνει κανείς, και μάλιστα όταν αυτός είναι θρησκευτικός ηγέτης.
Αλλά, όταν η ψυχή διαστραφεί, χάνει το θάρρος και την τιμή της. Γι' αυτό και τι απήντησαν; «Ουκ οίδαμεν» (Ματθ. κα' 27).
Τι εξευτελισμός γι αυτούς! Να μη γνωρίζουν το τόσο σπουδαίο ζήτημα! Τι λέγουν, λοιπόν, οι Γραφές; Που είναι οι θεολογίες σας; Και έτσι αυτό που δεν ήθελαν, το έπαθαν. Το χειρότερο εξευτελισμό μπροστά στα μάτια του λαού! Με αυτό τον τρόπο εξευτελίζεται πολλές φορές ο πόλεμος κατά της αλήθειας.
Προσπάθεια του Κυρίου συνετίσεως των Φαρισαίων με τις δύο παραβολές
Η αποτυχία τους αυτή δεν τους συνετίζει. Γι' αυτό και ο Κύριος μετά την εξουθενωτική ερώτηση που τους έκανε κατηγορηματικά τους απαντά: «Ουδέ εγώ λέγω υμίν εν ποία εξουσία ταύτα ποιώ» (Ματθ. κα' 27). Και αυτό, γιατί στην εσκεμμένη επιμονή, που δεν ήθελε να αποδεχθεί την κρυστάλλινη αλήθεια, όπως τους την πρόσφερε ο Κύριος, ούτε και Εκείνος θα απαντούσε.
Παρόλα αυτά ο Κύριος θα προσπαθήσει να αναχαιτίσει τους κακούς άρχοντες από το έγκλημα της χριστοκτονίας, στο οποίο προχωρούσαν, με τις παραβολές των δύο υιών και των κακών γεωργών.
Αλλά «όταν έλθη ο ασεβής εις βάθος κακών καταφρονεί, επέρχεται δε αυτώ ατιμία και όνειδος» (Παροιμ. γ΄ 3). Όταν ο ασεβής αποσείει κάθε φόβο Θεού και προχωρεί πολύ στην αμαρτία και φθάνει σε βάθος πολλών κακών, τότε, χωρίς να αισθάνεται τύψεις συνειδήσεως, καταφρονεί τους πάντες, έρχεται δε κατεπάνω του η ατιμία και η εντροπή.
Πραγματικά. Ο ασεβής που αποτίναξε κάθε φόβο Θεού και προχώρησε σε βάθος κακών και «πρόκοψε» πολύ στην αμαρτία, αυτός καταφρονεί. Δεν αισθάνεται πια καμιά τύψη. Περιφρονεί όχι μόνο την απειλή του Θεού, αλλά και την κατακραυγή των ανθρώπων. Ομοιάζει προς το σιδηρουργό, που το χέρι του με τη συνεχή επαφή με τα θερμά σώματα, έχει αποβάλλει τη λεπτότητα του δέρματος, που χόνδρυνε και σκληρύνθηκε τόσο πολύ, ώστε δύσκολα να αισθάνεται τη φωτιά. Απελπιστική η κατάσταση! Είναι κατάσταση σκλήρυνσης και πώρωσης. Επέρχεται σ' αυτόν ατιμία και όνειδος και στην εδώ ζωή και μετά το θάνατο.
Η παραβολή των δύο υιών
Η παραβολική αντιμετώπιση του Κυρίου με σκοπό να συνετίσει τους αμετανόητους άρχοντες είναι η εξής: Ένας άνθρωπος είχε δυό γιους. Και αφού ήλθε στον πρώτο του είπε: «Παιδί μου, πήγαινε σήμερα και δούλευσε στο αμπέλι μου». Αυτός δε αποκρίθηκε και είπε: «Δεν θέλω να πάω. Ύστερα όμως μεταμελήθηκε και πήγε. Αφού ήλθε ο πατέρας και στο δεύτερο γιο είπε τα ίδια. Αυτός αποκρίθηκε και είπε: «Εγώ, Κύριε, πάω. Και δεν πήγε» (Ματθ. κα΄ 28-30).
Το νόημα της παραβολής, που μόνο ο Ευαγγελιστής Ματθαίος συνέγραψε, είναι το ακόλουθο: Οι Ιουδαίοι που πίστεψαν στον αληθινό Θεό και είχαν δώσει υπόσχεση να υποτάσσονται στο θέλημά Του, αυτοί στο τέλος αρνήθηκαν να υποταχθούν και να πιστέψουν στον Υιό του Θεού. Αντίθετα, οι ειδωλολάτρες τελικά πίστευσαν και ακολούθησαν το Χριστό.
Ακολούθως ο Κύριος, αφού τελείωσε την παραβολή, ρώτησε τους Γραμματείς και Φαρισαίους: «τις εκ των δύο εποίησε το θέλημα του Πατρός;» (Ματθ. κα΄ 31). Αυτό δεν ήταν ερώτημα αγνοίας, αλλά μια ακόμα ευκαιρία για να καταλάβουν την πλάνη τους και να εγκαταλείψουν τα οχυρά της αυτοπεποιθήσεως και της ψευτοαρετής τους. Γι' αυτό και κατέληξε ο Κύριος: «Αλήθεια σας λέω, οι Τελώνες και οι πόρνες που στην αρχή έδειξαν απείθεια στο Νόμο του Θεού, προλαμβάνουν στη βασιλεία του Θεού σάς τους Φαρισαίους και Γραμματείς, που με λόγια μόνο δείξατε υπακοή στο Θεό, στα πράγματα όμως επάνω υπήρξατε απειθείς και άπιστοι. Διότι ήλθε προς σας ο Ιωάννης κηρύττοντας συμπεριφορά και βίο συμμορφωμένο προς τις απαιτήσεις της δικαιοσύνης και δεν πιστεύσατε σ' Αυτόν. Οι Τελώνες όμως και οι πόρνες πίστευσαν σ' Αυτόν. Σεις όμως όταν τους είδατε να πιστεύουν, ούτε καν ύστερα μεταμεληθήκατε, ώστε να πιστεύσετε και σεις σ' Αυτόν» (Ματθ. κα΄ 31-32).
Η παραβολή των κακών γεωργών
Στη συνέχεια ο Κύριος διηγείται στους Φαρισαίους την παραβολή των κακών γεωργών. Με αυτή τους παρουσιάζει τον Αμπελώνα του Θεού, το λαό του Θεού, στα χέρια των κακών γεωργών, οι οποίοι όχι μόνο κατατρώγουν τους κόπους των εργατών, φονεύουν τους Προφήτες, αλλά και στο τέλος φονεύουν και τον Υιό του ιδιοκτήτη, τον κληρονόμο του Αμπελιού.
Κι η ερμηνεία της παραπάνω παραβολής αφορά τον Κύριο και τη στάση που κράτησαν απέναντί Του οι Φαρισαίοι κι οι άρχοντες του Ιουδαϊκού λαού. Αφού οι Αρχιερείς και οι Πρεσβύτεροι καταδίκασαν σε θάνατο και σταύρωσαν το Μονογενή Υιό του Θεού, το Μεσσία και Λυτρωτή του κόσμου, τον Κύριο μας Ιησού Χριστό.
Γι αυτό κι οι ίδιοι οι Φαρισαίοι διατύπωσαν την καταδίκη τους με το να ορίσουν οι ίδιοι την ποινή των κακών γεωργών: «Θα εξολοθρεύσει με θάνατο κακό αυτούς που τόσο κακοί είναι, και το αμπέλι θα το νοικιάσει σ' άλλους γεωργούς, οι οποίοι θα δώσουν σ' Αυτόν τους οφειλόμενους καρπούς στίς κατάλληλες εποχές».
Μετά από αυτά ο Κύριος πρόσθεσε: «Γι' αυτό σας λέω, ότι θα αφαιρεθεί από σας η βασιλεία και η ιδιαίτερη προστασία του Θεού και θα δοθεί σε έθνος, που θα παράγει τα αγαθά έργα, που είναι οι καρποί της βασιλείας αυτής (Ματθ. κγ' 43).
Οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι όμως αντί να συνετισθούν με τα όσα αφυπνιστικά ο Κύριος τους έλεγε, αυτοκαταδικάζονται, γιατί συνέχισαν την καταστροφική πλάνη τους: «πορευθέντες οι Φαρισαίοι συμβούλιον έλαβον όπως αυτόν παγιδεύσωσιν εν λόγω» (Ματθ. κβ΄ 15). Τότε αφού πήγαν οι Φαρισαίοι στο τόπο των συσκέψεών τους, συμφώνησαν να τον πιάσουν σε παγίδα με λόγο.
Η διεστραμμένη καρδιά τους εκδηλωνόταν με σατανική εμμονή στην αμετανοησία τους. Παρόλες τις ευκαιρίες με τις οποίες ο Κύριος έριχνε άπλετο φως στα σκοτάδια της ψυχής τους, αυτοί δεν θέλησαν να αγκαλιάσουν την αλήθεια και να πιστεύσουν στον ενανθρωπήσαντα Υιό και Λόγο του Θεού.
Η β΄ παγίδα
Μετά τις παραβολές, οπότε έπρεπε να συνετισθούν και να μετανοήσουν, Του αποστέλλουν τους μαθητές τους «μετά των Ηρωδιανών» (Ματθ. κβ' 16).
Οι Ηρωδιανοί ήσαν οπαδοί του βασιλιά Ηρώδη. Αυτοί υποστήριζαν το φόρο που επέβαλλε ο Καίσαρας στους Ιουδαίους. Αντίθετα οι Φαρισαίοι τον απέκρουαν ως παράνομο, γιατί δινόταν σε αλλοεθνή βασιλιά. Ήταν, λοιπόν, εχθροί οι Ηρωδιανοί και οι οπαδοί των Φαρισαίων.
Τώρα όμως συμμαχούν οι Φαρισαίοι με τους εθνικούς Ηρωδιανούς για να πολεμήσουν τον κοινό αντίπαλό τους, το Χριστό και να τον εξοντώσουν!
Η συσπείρωση του κακού εργάζεται αδιάκριτα και αχαλίνωτα, αλλά όχι ειλικρινά και με διαφάνεια. H υποκρισία και η πονηρία τους κατασκευάζει καινούργια επίθεση, κάτω από το ένδυμα της κολακείας: «Διδάσκαλε, γνωρίζουμε ότι είσαι ειλικρινής και αληθής και διδάσκεις την αλήθεια, χωρίς ψέματα, και το δρόμο του Θεού και δεν σε ενδιαφέρει για τίποτε, γιατί δεν επηρεάζεσαι από σκέψεις και ιδέες ανθρώπων, ούτε χαρίζεσαι σε πρόσωπα» (Ματθ. κβ' 16).
Είναι οι ίδιοι αυτοί οι θρησκευτικοί άρχοντες που άλλοτε του είπαν κατά πρόσωπο: «Ουκ οίδαμεν πόθεν εστίν» (Ιω. θ' 29), «ούτος ούκ έστι από Θεού» (Ιω. θ' 16), και ότι «πλανά τον λαόν» (Ιω. ζ' 12), και «Σαμαρείτης ει συ και δαιμόνιον έχεις» (Ιω. η' 48). Πόσο αγεφύρωτο χάσμα υπάρχει μεταξύ των λόγων που αποπνέουν τον καθαρό αέρα της μετάνοιας από εκείνων της πονηρής κολακείας που τώρα -στο πρόσωπο των Φαρισαίων και των Ηρωδιανών-- ζητούν να τον ρίξουν σε παγίδα! Αγνοούν οι άθλιοι ότι ο Θεός δεν κολακεύεται.
Και να το ερώτημα-παγίδα: «Επιτρέπεται η δεν επιτρέπεται να δώσουμε κεφαλικό φόρο στον Καίσαρα και να αναγνωρίσουμε έτσι ότι είμαστε υποτελείς και δούλοι του Καίσαρα;» (Ματθ. κβ΄ 17).
Δυο απαντήσεις ήταν δυνατό να δώσει ο Κύριος. Εάν υποστήριζε ότι δεν έπρεπε να δώσουν τον κεφαλικό φόρο για τον Καίσαρα, οι Ηρωδιανοί θα τον κατάγγελναν στον Πιλάτο ως στασιαστή. Εάν έλεγε ότι επιτρέπεται να δίνουμε φόρο, θα τον κατάγγελναν στο λαό ότι είναι υποστηρικτής της Ρωμαϊκής εξουσίας. Οι άρχοντες αυτοί απέβλεπαν με το παραπάνω ερώτημα να τον εκθέσουν στην οργή του λαού ή του Πιλάτου.
Ο Κύριος όμως τους έδωσε αποστομωτική απάντηση και διαπίστωσε την πονηρία τους: «Γιατί με εκθέτετε σε πειρασμό, ω υποκριτές; Γιατί με βάζετε σε πειρασμό, σε δοκιμασία, όπως ο διάβολος για να με καταστρέψετε;».
Η ερώτηση του Κυρίου γίνεται μαχαιριά που βυθίζεται στα σπλάγχνα τους για να αποκαλύψει το πρόσωπο της υποκρισίας τους.
Ο ιερός Χρυσόστομος αιτιολογεί την αποτομία με την οποία ο Κύριος μίλησε στους Γραμματείς και Φαρισαίους υποστηρίζοντας ότι σοβαρά ψυχικά νοσήματα -και τέτοια είναι η ολοκληρωμένη κακία- απαιτούν ισχυρούς και δραστικούς τρόπους και μεθόδους αντιμετώπισης και θεραπείας. Κι ο Κύριος ως Πάνσοφος γνώριζε καλά ότι ο αυστηρός και δημόσιος έλεγχος της κακίας τους μπορούσε ίσως να τους συγκρατήσει κάπως από τον κατήφορο που ολοταχώς κατρακυλούσαν. Σημειώνει χαρακτηριστικά ο ιερός Πατήρ: «Επειδή ολοκληρωμένη και φανερή ήταν η κακία τους, δίδει βαθύτερο το κτύπημα πρώτα με το να προκαλέσει σύγχυση σ' αυτούς και να τους αποστομώσει, και στη συνέχεια με το να φανερώσει μπροστά σ' όλους τα κρυπτά σχέδιά τους, και να κάνει γνωστό σ' όλους με ποιες διαθέσεις τον πλησιάζουν».
Γιατί ως Θεός παντογνώστης που ήταν γνώριζε τις διαθέσεις των καρδιών τους.
Ακολούθως ο Κύριος ζητεί να του επιδείξουν το νόμισμα του κήνσου.
Ο κήνσος ηταν νόμισμα Ρωμαϊκό με το οποίο πληρωνόταν ο φόρος. Του έφεραν ένα δηνάριο, που είχε την εικόνα και την επιγραφή του Καίσαρα πάνω. Η αξία του ηταν 84 λεπτά.
Η επίδειξη του δηναρίου έδωσε αφορμή στον Κύριο να διαχωρίσει την απόδοση της τιμής και υποταγής στους κοσμικούς άρχοντες από το σεβασμό και τη λατρεία του ονόματος του Θεού: «Απόδοτε ουν τα του Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ» (Ματθ. κβ΄ 21).
Στον Καίσαρα και στους άρχοντες ανήκουν οι φόροι, ο σεβασμός και η υποταγή στους νόμους, εφόσον δεν παραβλάπτουν αυτά την ευσέβεια. H ψυχή σας όμως και ολόκληρο το εσωτερικό σας και ο εαυτός σας όλος ανήκουν στο Θεό. Με άλλα λόγια, δεν σας εμποδίζει τίποτε να είστε και καλοί πολίτες και καλοί Ιουδαίοι.
Το ίδιο ισχύει και για μας. «Να φοβάσθε ευλαβικά το Θεό και να τιμάτε το βασιλιά». Η παραπάνω αποστολική προτροπή αποτελεί παρήχηση του Παροιμιαστή: «Παιδί μου, να φοβάσαι τον Θεό, και να τιμάς το βασιλιά που διαχειρίζεται την κοσμική εξουσία και σε καθένα από αυτούς τους δυο να μη φανείς απειθής».
Έτσι έχουν τα πράγματα. Πρώτα απ' όλα είναι ο φόβος του Θεού. Γιατί ο Θεός είναι ο Πλάστης μας και ο ύψιστος εξουσιαστής μας. Βασιλιάδες και ιδιώτες είμαστε όλοι εξαρτώμενοι από Αυτόν και εξ ίσου έχομε ανάγκη της προστασίας Του. Έχομε, λοιπόν, καθήκον σ' Αυτόν πρώτα-πρώτα να ανήκουμε και μπροστά στο φόβο Του να αποδιώχνουμε κάθε άλλο φόβο. Κυρίως Εκείνον να υπολογίζουμε.
Αλλά μετά το Θεό πρέπει να σεβόμαστε και την κοσμική εξουσία. Γιατί το έννομο κράτος, όσες ελλείψεις και αν παρουσιάζει, είναι πάντοτε προτιμότερο από την αναρχία. Οι εξουσίες εξασφαλίζουν πάντοτε κάποια ελευθερία. Μας παρέχουν σε ορισμένη ακτίνα τα αγαθά της ασφάλειας, της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της κοινωνικής συμβίωσης.
Γι' αυτό και ο απ. Παύλος μας προτρέπει να υποτασσόμαστε στην κοσμική εξουσία: «Κάθε άνθρωπος ας υποτάσσεται σ'εκείνους, που κατέχουν ανώτερες εξουσίες στην πολιτεία. Γιατί το καθεστώς του κράτους με τις εξουσίες του είναι σύμφωνο με το σχέδιο του Θεού, ο Οποίος δημιούργησε τους ανθρώπους για να ζήσουν σε κοινωνία. Συνεπώς κάθε εξουσία προέρχεται από το Θεό. Οι δε άρχοντες που ασκούν την εξουσία έχουν ταχθεί κατ' απόφαση ή ανοχή του Θεού». Και συνεχίζει ο απόστολος των Εθνών σχετικά με τα παραπάνω:
«Αποδώσατε, λοιπόν, σ όλους, όσοι κατέχουν εξουσία, εκείνο που τους οφείλετε σαν χρέος και σαν καθήκον. Σ' εκείνον που εισπράττει το φόρο από τα εισοδήματα και τον κεφαλικό φόρο, θα αποδώσετε τον φόρο. Σ' εκείνον που εισπράττει τους τελωνειακούς δασμούς, να αποδώσετε τον τελωνειακό φόρο. Σ' εκείνον που ανήκει ο βαθύς σεβασμός, να αποδώσετε το βαθύ σεβασμό. Σ' εκείνον που ανήκει η τιμή, να αποδώσετε την τιμή».
Πραγματικά. Οι συνειδήσεις μας δεν υπόκεινται σε κανέναν άλλον κύριο παρά μόνο στο Θεό. Είναι αποκλειστικά προνόμιο του Θεού να ζητεί ολόκληρο το εσωτερικό μας και με το νόμο Του να δεσμεύει και αυτές ακόμη τις σκέψεις και τις εσωτερικές αποφάσεις μας.
Η υποταγή στους άρχοντες απεναντίας υπονοεί σεβασμό και εκδήλωση τιμής προς αυτούς, υπακοή στους νόμους και τις διαταγές τους, εφόσον αυτές δεν προσκρούουν στην ευσέβεια και στα καθήκοντα προς τον Θεό, όπως είναι π.χ. η πληρωμή των φόρων και κάθε συνδρομή προς υποστήριξη της τάξεως στην κοινωνία και εξασφάλιση της ειρηνικής συμβιώσεως των μελών της.
«Το καθεστώς του κράτους είναι σύμφωνο προς το σχέδιο του Θεού, ο Οποίος δημιούργησε τον άνθρωπο για την κοινωνική ζωή. Η ύπαρξη της εξουσίας πραγματοποιεί τη θεία σκέψη».
Στην περίπτωση αυτή, λοιπόν, κάλλιστα οι Φαρισαίοι μπορούσαν να πληρώνουν το φόρο, και πιστοί στο Θεό να μένουν, βέβαια ουδέποτε φαντάσθηκαν ότι θα είχαν από μέρους του Ιησού μια τέτοια απάντηση. Γι' αυτό,«όταν άκουσαν την απάντηση, εθαύμασαν και αφού τον άφησαν, έφυγαν» (Ματθ. κβ' 22) καταξευτελισμένοι. Έφυγαν όμως χωρίς να συνετισθούν!!!!
Η παγίδα των Σαδδουκαίων
Την ίδια εκείνη ήμερα έρχονται μετά από τους Φαρισαίους οι Σαδδουκαίοι. Τι ησαν αυτοί; Οι υλιστές της εποχής εκείνης. Σκοπός της παρουσίας τους ήταν να εκθέσουν τον Ιησού Χριστό και να αποδείξουν ότι αγνοεί τις Γραφές ή ότι δεν μπορεί να συμβιβάσει Αυτές με τη λογική. Και τούτο, γιατί δεν πίστευαν στην ανάσταση των νεκρών, τη μέλλουσα ζωή, ούτε ότι υπάρχουν άγγελοι ή πνεύματα.
«Μεγάλος ή μικρός είναι ο Θεός σας;», ρώτησε ένας άπιστος ένα ευσεβή χριστιανό. Και ο ευλαβής χριστιανός απάντησε: «Είναι τόσο μεγάλος, ώστε να μη χωρεί στην καρδιά σου»...
Κατ' αυτό τον τρόπο και οι Σαδδουκαίοι: «Διδάσκαλε», Του λένε, «αφού κατά το Μωϋσή και κατά τη διδασκαλία τη δική Σου υπάρχει ανάσταση νεκρών, στην οικογένειά μας κατά τη μέλλουσα ζωή θα γεννηθεί μεγάλο πρόβλημα. Μεταξύ μας ήσαν επτά αδελφοί. Ο πρώτος ήλθε σε γάμο, αλλά πέθανε άτεκνος, και κατά το νόμο του Μωυσέα, άφησε τη γυναίκα του στον αδελφό του. Και αυτό έγινε και με τους επτά αδελφούς. Επειδη δεν έκαναν παιδιά, τη γυναίκα την πήραν όλοι τους. Τώρα, όταν θα γίνει η ανάσταση των νεκρών και θα αναστηθούν και οι επτά αδελφοί, ποιος θα την πρωτοπάρε ι γυναίκα του; » (Ματθ. κβ' 23-28).
Βέβαια, το πράγμα φαίνεται απίθανο. Αλλά ακόμα μαρτυρεί ότι είχαν πλήρη άγνοια των Γραφών. Πόσο μακριά ήταν η υλιστική σκέψη τους από την πνευματική, άγια, ουράνια θεώρηση του πνεύματος των Γραφών περί αναστάσεως των νεκρών!
Ύλη και πνεύμα! Χάσμα μεγάλο μεταξύ τους! Αδύνατη η προσέγγιση και ο συγκερασμός τους. «Πλανάσθε»· και είναι η πλάνη σας Σαδδουκαίοι το μοναδικό «επιχείρημα» σ' όλους εκείνους, που ανά τους αιώνες θα προσπαθήσουν να υπερασπίσουν παρόμοιες υλιστικές απόψεις, προκειμένου να υποβαθμίσουν ή να «κόψουν» στα μέτρα τους το χριστιανισμό.
Ναί. Οι Σαδδουκαίοι βρίσκονται σε πλάνη με τα όσα λένε και υποστηρίζουν. Γι' αυτό και ο Κύριος τους έδωσε αυτή την απάντηση: «Πλανάσθε και δεν γνωρίζετε ούτε τις Γραφές, οι οποίες δεν υποστηρίζουν υλικές και παχυλές αντιλήψεις περί αναστάσεως, όπως φαντάζεσθε την ανάσταση σεις· ούτε τη δύναμη του Θεού γνωρίζετε, στην οποία τίποτε δεν είναι αδύνατο ή δύσκολο. Πλανάσθε δε και δεν εννοείτε το αληθινό νόημα των Γραφών, γιατί δε ξέρετε, ότι στην ανάσταση ούτε οι άνδρες έρχονται σε γάμο, ούτε οι γυναίκες δίδονται σε γάμο, αλλά είναι όλοι σαν άγγελοι Θεού στον ουρανό» (Ματθ. κβ' 29-30). Μια οικογένεια αποτελούμε όλοι με Πατέρα το Θεό.
Με αυτό τον τρόπο και οι υλιστές Σαδδουκαίοι αποστομώθηκαν από τον Θεάνθρωπο Κύριο.
Αλλά αντί να εννοήσουν ότι είναι αδύνατο να νικήσουν το Χριστό, επιμένουν! Τέτοια κακία κατείχε τις ψυχές τους!!!
Και άλλη φαρισαϊκή πρόκληση
Οι Φαρισαίοι, όταν άκουσαν ότι αποστόμωσε ο Ιησούς τους Σαδδουκαίους, μαζεύτηκαν σ' εκείνο το μέρος. Και ένας από αυτούς, νομοδιδάσκαλος, ερωτά τον Κύριο: «Διδάσκαλε, ποια εντολή είναι η πιο μεγάλη μέσα στο νόμο;» (Ματθ. κβ΄ 36).
Τότε επικρατούσαν μεταξύ των Ιουδαίων πολλές γνώμες σχετικά με την ιεράρχηση των εντολών του Θεού. Γι' αυτό και χώριζαν τις εντολές του Θεού σε μεγάλες και μικρές· άλλοι ισχυρίζονταν ως πρώτη εντολή την περιτομή, άλλοι τις θυσίες, άλλοι άλλα. Είχαν έτσι την ελπίδα ότι με την απορία που του έθεσαν, κάπου θα προσέκρουε ο Ιησούς με επακόλουθο να αρχίσει έριδα και φιλονικία.
Ο Κύριος παρόλη την υποκρισία τους τους υπομένει. Και τους απαντάει ήρεμα: «Να αγαπάς Κύριο το Θεό σου με όλη την καρδιά, ώστε ολόκληρη η θέλησή σου σ' Αυτόν να είναι παραδομένη, και με το νου σου ολόκληρο, ώστε Αυτόν πάντοτε να σκέπτεσαι. Αυτή είναι η πρώτη και μεγάλη εντολή. Δεύτερη δε εντολή όμοια προς αυτή είναι: να αγαπήσεις τον πλησίον σου, όπως αγαπάς τον εαυτό σου. Σ' αυτές τις δυό εντολές όλος ο νόμος και η διδασκαλία των προφητών στηρίζονται» (Ματθ. κβ΄ 37-40).
Οι Φαρισαίοι παρέβαιναν και τις δύο εντολές. Ούτε το Θεό αγαπούσαν, ούτε τον πλησίον. Γι' αυτό, εξάλλου εκπειράζανε τον Ιησού και Τον καταδίκασαν σε θάνατο.
Αλλά ο Ιησούς παρόλα αυτά δεν παραιτείται. Καταβάλλει ύστατη προσπάθεια με υπεράνθρωπη δύναμη και σοφία για να τους σώσει.
Και προχωρεί ο Κύριος σε μια ερμηνεία των Γραφών, για να αποδείξει ότι είναι ο Χριστός του Θεού. Κι έτσι να βοηθήσει τους σκληροτράχηλους Φαρισαίους να οδηγηθούν στη σώζουσα πίστη και μετάνοια. Γι' αυτό και αρχικά τους έρωτα: «Τι ιδέα έχετε περί του Μεσσία, που θα αναδειχθεί και θα χρισθεί από Αυτόν το Θεό; Ποιανού απόγονος είναι;» Και οι Φαρισαίοι απαντούν: «Του Δαβίδ».
Στη συνέχεια ο Κύριος τους αποστομώνει με την ακόλουθη, αναντίρρητη ερώτηση και απάντηση στο ζητούμενο θέμα: «Πώς, λοιπόν, ο Δαβίδ εμπνεόμενος από το άγιο Πνεύμα τον αποκαλεί Κύριο, όταν λέει: Είπε ο Κύριος και Θεός προς τον Κύριό μου Χριστό. Κάθισε στο θρόνο μου, στα δεξιά μου, μέχρις ότου θέσω τους εχθρούς σου σαν άλλο υποστήριγμα, που θα ακουμπούν και θα πατούν πάνω τα πόδια σου. Αν, λοιπόν, ο Δαβίδ τον αποκαλεί Κύριο, πώς είναι υιός και απόγονος του;» Και συμπεραίνει ο Κύριος: «Αυτό σημαίνει ότι ο Μεσσίας δεν είναι μόνο υιός του Δαβίδ, αλλά και Υιός του Θεού, και σαν τέτοιος είναι Κύριος του Δαβίδ» (Ματθ. κβ΄ 43-45).
Έτσι αποδείκνυε ο Κύριος ότι δεν είναι μόνο υιός του Δαβίδ, αλλά και Υιός του Θεού. Ακόμη ότι θα πατάξει τους εχθρούς Του. Τα ανωτέρω ήταν ικανά να εμβάλλουν τους Φαρισαίους σε σοβαρό προβληματισμό και φόβο. Τώρα θα έπρεπε επιτέλους να μετανοήσουν. Διότι αν ούτε η λογική σκέψη και ερμηνεία ούτε η απειλή δύναται να φοβίσει και ωθήσει σε μετάνοια τον ασεβή, τότε αποδεικνύεται ότι είναι ανίατο το νόσημά του. Δυστυχώς αυτό ίσχυε για τους Φαρισαίους. Οι Τελώνες και οι πόρνες πίστευσαν στο Χριστό και την αλήθεια Του. Αντίθετα οι Φαρισαίοι, οι Αρχιερείς και οι Γραμματείς έμειναν τελείως αμετανόητοι και πωρωμένοι! Και ενώ αυτοί ώφειλαν, αν κινδύνευε από άλλους ο Ιησούς, να τον προστατεύσουν, να του συμπαρασταθούν, αυτοί τον επιβουλεύονται! Γίνονται όργανα του μεγάλου και ανεπανάληπτου Εγκλήματος. Εξαιτίας της αμετανόητης αμαρτίας τους!
Η αμαρτία αποτυφλώνει
Τέτοια είναι η αμαρτία. Ποια αμαρτία; Κάθε αμαρτία. Προ πάντων όμως ο εγωισμός και η αλαζονεία. Αποτυφλώνει και καταστρέφει τον άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος αδιαφορεί στις περιστάσεις που του προβάλλονται, και λακτίζει τις ευκαιρίες που ο Θεός του παρουσιάζει προς μετάνοια, τότε η νόσος προχωρεί στα βάθη της ψυχής του. Διαφθείρει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις. Σκληρύνει την καρδιά του, που μοιάζει τώρα με πατημένο δρόμο. Καμιά μόρφωση, κανένα αξίωμα δεν μπορεί να τον αναχαιτίσει. Λένε: «Τόσο μορφωμένος άνθρωπος είναι δυνατό να είναι πωρωμένος;». Η μόρφωση για τον αμαρτωλό και κακό άνθρωπο γίνεται όπλο κακουργίας, όπως και το αξίωμα και το χρήμα. Αυτό συνέβη και με τους Φαρισαίους της εποχής του Κυρίου. Αφού οι κακοί, μορφωμένοι θεολογικά, και οι κακοί αξιωματούχοι παρέσυραν στο τέλος και το λαό εναντίον του Κυρίου!
Τέτοια είναι η αμαρτία! Γι' αυτό φωνάζει ο λόγος του Θεού: «Προτρέπετε ο ένας τον άλλον κάθε ημέρα, όσο καιρό το σήμερα της παρούσης ζωής διαρκεί και σας καλεί κατ' αυτό ο Θεός. Προτρέπετε και διορθώνετε ο ένας τον άλλον για να προλάβετε και να μη σκληρυνθεί κανένας από σας εξαπατώμενος από την αμαρτία».
Έτσι είναι, κάθε αμαρτία είναι απατηλή. Υπόσχεται πολλά, ενώ στην πραγματικότητα οδηγεί τον άνθρωπο στην αθλιότητα και κακοδαιμονία. Φαίνεται ωραία και ύστερα από λίγο παρουσιάζεται ρυπαρή και ατιμωτική. Εμφανίζεται θελκτική και στο βάθος υποκρύπτει τον όλεθρο. Η αμαρτία και με το προσωπείο της αρετής προβάλλει παραπειστικές δικαιολογίες, μέχρις ότου εμπλέξει το θύμα στην καταστρεπτική παγίδα της. Το κατάντημα δε στο οποίο με την απάτη της παρασύρει, είναι η σκλήρυνση του αμαρτωλού. Γι' αυτό κάθε αμαρτία που δεν επανορθώνεται οδηγεί την ψυχή σε αλλεπάλληλα ολισθήματα, τα οποία δημιουργούν έξεις και πάθη. Επιφέρει στη συνέχεια ολοένα και μεγαλύτερη εξασθένηση στη φωνή της συνειδήσεως, που τελικά τη σβήνει ολότελα.
Γι' αυτό καθήκον του καθενός μας είναι να προτρέπει και να συμβουλεύει με αγάπη τον αδελφό του. Οπωσδήποτε, το καθήκον αυτό δεν είναι αποκλειστικό δικαίωμα των Ποιμένων της Εκκλησίας, είναι καθήκον και όλων των πιστών. Ο Ποιμένας πολλές φορές δεν μπορεί να βλέπει και να παρακολουθεί από κοντά και κατ' ιδία όλα τα μέλη του ποιμνίου του. Γι' αυτό και οι φίλοι έχουν καθήκον να προτρέπουν τους φίλους, οι γείτονες τους γειτόνους, οι διδάσκαλοι τους μαθητές, οι γονείς τα παιδιά τους, οι σύζυγοι αλλήλους, οι πρεσβύτεροι τους νεωτέρους, όλα τα μέλη της Εκκλησίας, αδιακρίτως ηλικίας, φύλου, επαγγέλματος, πρέπει να προτρέπουν και να βοηθούν άλληλα.
Εάν οι χριστιανοί δεν προτρέπουν και δεν υποβαστάζουν ο ένας τον άλλον στον καθημερινό πνευματικό αγώνα, διατρέχουν τον κίνδυνο να σκληρυνθούν από την απατηλή αμαρτία. Το καθήκον, λοιπόν, και του αλληλοστηριγμού πρέπει να εκτελείται σταθερά και κάθε ημέρα, για να αποφεύγεται έτσι ο κίνδυνος της πνευματικής αποτύφλωσης· για να μπορεί να μεταβάλλεται η πέτρινη ανθρώπινη καρδιά σε σαρκική --μαλακή και εύπλαστη-- επάνω στην οποία όλο και περισσότερο θα γράφεται, ανεξίτηλα, το θέλημα του Θεού.
Υπάρχει όμως και η περίπτωση μερικών χριστιανών, που, αν και βαρύνονται με πολλά αμαρτήματα, δεν δέχονται την αδελφική προτροπή της Εκκλησίας για διόρθωση. Αυτοί, εάν δεν μετανοήσουν, αποβαίνουν εχθροί του Θεού. Γίνονται θεομάχοι. Και το χειρότερο, με την πάροδο του χρόνου δεν μπορούν να μετανοήσουν. Τότε πλέον το λόγο έχει η θεία Δικαιοσύνη.
Ο ταλανισμός της φαρισαϊκής υποκρισίας
Αυτό συνέβη με τους Φαρισαίους και Γραμματείς. Έμειναν αδιόρθωτοι. Γι' αυτό και ο Κύριος άρχισε το φοβερό μαστίγωμα. «Πότε; Όταν σταμάτησαν πια να τολμούν να τον πειράζουν. 'Όταν απέδειξε, ότι αυτοί ήσαν αθεράπευτοι», σημειώνει ο ιερός Χρυσόστομος.
Ο Κύριος με αρνητικές προτροπές απευθύνεται στο πλήθος του λαού και τους μαθητές Του, με σκοπό να μην προσέχουν το ποιόν των υποκριτών Γραμματέων και Φαρισαίων απεναντίας να αποφεύγουν επιμελώς τη μίμησή τους.
Η επίδειξη, η ματαιοδοξία, η αλαζονεία, η φιλαργυρία ήσαν αρνητικές, και προς αποφυγή, όψεις για τις οποίες χαρακτηρίζονταν οι Γραμματείς, Φαρισαίοι, Αρχιερείς και Σαδδουκαίοι. Το μεγαλύτερο όμως ολίσθημά τους συνίστατο στο ότι όλες αυτές οι κακίες καλύπτονταν κάτω από το ένδυμα της θεοσοφίας. Βέβαια, ο ματαιόδοξος και αλαζόνας και φιλάργυρος είναι αλλότριος του πνεύματος του Θεού. Αλλά εκείνος που καλύπτει τις κακίες αυτές με το πρόσχημα θορυβώδους θρησκευτικότητας είναι πολύ περισσότερο αξιοκατάκριτος! Γι' αυτό και η καταδίκη των υποκριτών θα είναι μεγαλύτερη από την καταδίκη κάθε άλλου παραβάτη, ο οποίος δεν συγκαλύπτει τις παραβάσεις του με το πρόσχημα της ευσέβειας.
Ολόκληρο το κγ΄ κεφάλαιο του κατά Ματθαίου Ευαγγελίου περιλαμβάνει τους πάνσοφους και άρτιους παιδαγωγικούς χειρισμούς του Κυρίου, οι οποίοι κλιμακωτά διαφοροποιούνται από επικρίσεις και προτροπές σε αποδοκιμασίες, που εισάγονται με τη χαρακτηριστική ρήση «Ουαί».
Η πονηρή και δόλια κακία των Φαρισαίων, Γραμματέων και Αρχιερέων και Σαδδουκαίων έφθασε στο αποκορύφωμά της. Ο Κύριος είναι μακρόθυμος. Αλλά έρχεται ώρα που ο Αναμάρτητος εκδηλώνει τη ζωηρή και έντονη αποδοκιμασία Του απέναντι στους παραβάτες του θελήματος του Θεού. Και αυτό δεν είναι παρά μια ακόμη απόδειξη της άπειρης αγάπης Του, η οποία με αυτόν τον έντονο τρόπο κινεί τον άνθρωπο σε μετάνοια και επιστροφή. Είναι άραγε σπάνια η περίπτωση; Όχι. Όσο περισσότερο συσσωρεύουν κάποιοι θησαυρούς κακίας, τόσο εντονότεροι θα είναι και οι θησαυροί της οργής του Θεού, οι οποίοι θα εκσπάσουν πάνω τους.
Παρόμοιο συνέβη με τους Γραμματείς και Φαρισαίους Αρχιερείς και Σαδδουκαίους. Η μακροθυμία και η ανοχή του Κυρίου, ο Οποίος μέχρι της ημέρας εκείνης μεταχειριζόταν ποικίλους και ήπιους τρόπους και ανέμενε τη μετάνοιά τους, εξαντλήθηκε. Εκείνοι με πονηρία και δολιότητα μηχανεύτηκαν σατανικές παγίδες για να παγιδεύσουν και πετύχουν τη θανατική Του καταδίκη. Αντιθέτως, ο Κύριος Ιησούς με ανοχή και μακροθυμία, αλλά και θαυμαστή πραγματικά θεία σοφία απαντούσε στις δόλιες ερωτήσεις. Με αυτή τη στάση και συμπεριφορά Του επιζητούσε να τους αποτρέψει από τη θεοκτονία και να ανοίξει σ' αυτούς το δρόμο της μετάνοιας. Αλλά αυτοί πωρωμένοι και διεστραμμένοι, διαποτισμένοι από κακία και πάθος μέχρι «μυελού οστέων», επέμειναν βαδίζοντες τη σκληρή οδό της πλάνης και σκληροκαρδίας. Αμετανόητοι έδειξαν φανερά, ότι τίποτε άλλο δεν επιζητούσαν παρά μόνο το θάνατό Του.
Και τότε ο Κύριος, ως Θεός και Κριτής δίκαιος εταλάνισε τη φοβερή υποκρισία των πονηρών με τα αδυσώπητά Του «Ουαί». Αλλοίμονό σας δυστυχείς και ταλαίπωροι, πώς θα ξεφύγετε τη δίκαιη οργή του Θεού; Να η οργή έρχεται και πρώτοι που θα συντρίψει η οργή εκείνη θα είσθε σεις και η άνομη γενεά σας. «Άξια γάρ ων επράξατε» θα απολαύσετε.
Αυτό προείπε ο Κύριος. Και αυτό ακριβώς συνέβη στη γενεά εκείνη. Η οργή του Θεού έπεσε δίκαια πάνω τους και τους εξολόθρευσε. Η τελευταία καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τα ρωμαϊκά στρατεύματα ερήμωσε ολόκληρο τον ιερό τόπο. Φόνευσε τους φονείς του Δικαίου, τους υποκριτές Γραμμματείς και Φαρισαίους. Αποδοκίμασε τους Αρχιερείς και Σαδδουκαίους. Η βασιλεία του Θεού δόθηκε σε έθνος, που ο λαός πίστευσε στο Χριστό. Έγινε χριστιανικός λαός, που απέδωσε και αποδίδει καρπούς στο Θεό, καρπούς μετανοίας, αγάπης και κάθε αρετής.
Άραγε, εμείς έχομε φοβηθεί την υποκρισία, η οποία διεισδύει ύπουλα, και δόλια στις ψυχές και το νου μας με το ένδυμα εξωτερικών και ανούσιων τύπων, ευθυγραμμισμένων με τη σύμφωνη ή διάφορη γνώμη του κόσμου; Ή μήπως αφήνομε αυτή, που είναι γέννημα και θρέμμα του εγωϊσμού και της αλαζονείας, και εμμένομε σ' αυτή, με αποτέλεσμα να μένομε στην αμετανοησία, η οποία αναμφίβολα θα επισύρει σε μας την οργή του Θεού;
«Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας» (Β' Κορ. στ΄ 2). Διότι, αλλοίμονο, θα είναι σκληρό αλλά αδύνατο να αποφύγουμε ή διορθώσουμε κάποιο άλλο «ουαί», που με τη στάση μας προκαλέσαμε, όταν έλθει η Δευτέρα Παρουσία, όπου ο Κύριος θα αποδώσει την τέλεια, αιώνια και δίκαιη κρίση Του σε μας.
------------
αρχιμ. Καλλίστρατος Ν. Λυράκης, Οδοιπορικό του θείου πάθους κατά τον ευαγγελιστή Ματθαίο, Αθήνα 2003.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.