Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: "Περί της επιθυμίας του κόσμου" (Λόγος Δ΄)

1. Αληθινός είναι ο λόγος του Κυρίου που είπε, ότι δεν μπορεί κανείς να κατέχη συγχρόνως πόθο προς τον κόσμο και αγάπη προς τον Θεό, να έχη συγχρόνως κοινωνία με τον κόσμο και με τον Θεό, και να επιδεικνύη συγχρόνως μέριμνα για τον κόσμο και για τον Θεό. Όταν εγκαταλείψωμε αυτά τα αισθήματα για τον Θεό χάριν της κενοδοξίας ή των αναγκών του σώματος, πολλοί από μας κλίνουν προς άλλα ενδιαφέροντα. 

Είναι αυτοί που, αν και (ομολόγησαν ότι θα επιτελέσουν τα έργα της βασιλείας των ουρανών, δεν ενθυμούνται την επαγγελία του Κυρίου, την οποία είπε· «εάν επιδείξετε όλη τη μέριμνά σας για την βασιλεία των ουρανών, δεν θα σας στερήσω τα απαιτούμενα για την ανάγκη της ορατής φύσεως, αλλά θα σας έλθουν όλα μαζί με τα άλλα. Δεν θα σας αφήσω να μεριμνάτε γι' αυτά». Ο Κύριος φροντίζει για τα άψυχα πτηνά που έχουν δημιουργηθεί για μας και θα αμελήση για μας; Καθόλου. Στον μεριμνώντα για τα πνευματικά πράγματα, ή έστω για ένα από αυτά, τα σωματικά του προσφέρονται στην ώρα τους και κατά τις ανάγκες του χωρίς να καταβάλη ο ίδιος καμμιά φροντίδα. Εκείνος που φροντίζει για τα σωματικά πέρα από το αναγκαίο, εκπίπτει του Θεού, έστω και ακουσίως. Εάν όμως εμείς προθυμοποιηθούμε να μεριμνήσωμε για τα πράγματα που αναφέρονται στο όνομα του Κυρίου, αυτός μεριμνά και για τα δυό, κατά το μέτρο της προσπάθειάς μας.

2. Εμείς όμως δεν πρέπει να την ζητήσωμε στα σωματικά αντί των ψυχικών έργων την πείρα του Θεού, αλλά πρέπει να στρέψωμε όλα τα έργα μας προς την ελπίδα των μελλόντων αγαθών. Εκείνος που από αγάπη προς την ψυχή του αφιέρωσε οριστικά τον εαυτό του στην αρετή κι' επεθύμησε να την ασκήση ολοκληρωτικά, δεν μεριμνά περί των σωματικών, αν υπάρχουν ή όχι. Ο Θεός πολλές φορές παραχωρεί τους εναρέτους να πειρασθούν σε τέτοια θέματα, και αφήνει να εγερθούν από κάθε πλευρά εναντίον τους πειρασμοί· τους κτυπά στο σώμα τους, κατά το παράδειγμα του Ιώβ, τους φέρει στην πτώχεια και στην αποστασία από την ανθρώπινη κοινωνία, τους κτυπά σε όσα κατέχουν, αλλά στις ψυχές των δεν προσεγγίζει βλάβη.

3. Πράγματι δεν είναι δυνατό, όταν βαδίζωμε στην οδό της δικαιοσύνης, να μη μας συναντήση κάποια στενοχώρια, να μη υποφέρη το σώμα μας από ασθένειες και πόνους και να μένη αναλλοίωτο, αν θέλωμε να ζούμε ενάρετα. Ο άνθρωπος που ζη, εκτελώντας το θέλημά του ή κυριαρχούμενος από τον φθόνο ή χάνοντας την ψυχή του ή επιδιδόμενος σε κάτι άλλο που μπορεί να τον βλάψη, είναι καταδικασμένος. Εάν όμως, καθώς βαδίζει στην οδό της δικαιοσύνης και εκτελεί την πορεία του προς τον Θεό, έχοντας πολλούς συντρόφους μαζί του, τον συναντήση κάτι τέτοιο, δεν πρέπει να παρεκκλίνη από αυτήν, αλλά πρέπει να το υποδεχθή με χαρά ανεξετάστως, και να ευχαριστήση τον Θεό, που του έστειλε αυτήν την χάρι και αξιώθηκε να πέση γι' αυτόν σε πειρασμό και να γίνη κοινωνός των παθημάτων των Προφητών και των Αποστόλων και των άλλων αγίων, που υπέμειναν τις θλίψεις υπέρ αυτής της οδού, είτε από ανθρώπους έρχονται είτε από δαίμονες είτε από το σώμα. Διότι όλα αυτά δεν είναι δυνατό να έλθουν και να παραχωρηθούν, χωρίς την άδεια του Θεού, που παρέχεται για να του γίνουν αυτά αφορμή για δικαιοσύνη.

4. Πράγματι, δεν είναι δυνατό να ενεργήση ο Θεός αλλιώς, ώστε να ευεργετηθή εκείνος που επιθυμεί να είναι κοντά του, παρά με το να του επιφέρη πειρασμούς υπέρ της αληθείας· διότι δεν μπορεί αυτός ν' αξιώση τον εαυτό του αυτής της μεγαλωσύνης, να εισέλθη σε πειρασμούς χωρίς θείες ενέργειες και να χαρή χωρίς χάρισμα από τον Χριστό. Και τούτο το μαρτυρεί ο άγιος Παύλος. Είναι τόσο μεγάλο αυτό το πράγμα, ώστε να αποκαλή ρητώς χάρισμα το να προετοιμάζεται κάποιος να πάθη υπέρ της ελπίδος στον Θεό. Διότι λέγει· «τούτο μας εδόθηκε από τον Θεό, όχι απλώς να πιστεύωμε στον Χριστό, αλλά και να πάσχωμε υπέρ αυτού». Και όπως έγραψε στην επιστολή του ο άγιος Πέτρος· «όταν πάσχετε υπέρ της δικαιοσύνης, είσθε μακάριοι, διότι εγίνατε κοινωνοί των παθημάτων του Χριστού». Δεν πρέπει λοιπόν, όταν ευημερής, να πηδάς από χαρά, και όταν δοκιμάζης θλίψεις, να αγανακτής και να τις θεωρής ξένες για την οδό του Θεού. Διότι σ' όλους τους αιώνες και τις γενεές η οδός του πατείται με τον σταυρό και τον θάνατο. Για ποιό λόγο σού συμβαίνει τούτο; Για να μάθης ότι είσαι έξω από την οδό του Θεού και απουσιάζεις απ' αυτήν δεν θέλεις να βαδίζης στα ίχνη των αγίων, αλλά θέλεις να κατασκευάσης άλλη δική σου οδό για τον εαυτό σου και να βαδίζης σ' αυτήν χωρίς παθήματα.

5. Η οδός του Θεού είναι καθημερινός σταυρός. Πράγματι κανείς δεν ανήλθε στον ουρανό άνετα. Γνωρίζομε που καταλήγει η οδός αυτή της ανέσεως. Ποτέ δεν θέλει ο Θεός να είναι αμέριμνος εκείνος που παρέδωσε τον εαυτό του σ' αυτόν με όλη την καρδιά του· του αναθέτει να μεριμνά υπέρ της αληθείας. Άλλωστε γίνεται γνωστό ότι είναι αντικείμενο προνοίας του Θεού ακριβώς από τούτο, ότι διαρκώς του στέλλει λύπες.

6. Όσοι ζουν σε πειρασμούς, δεν παραχωρούνται ποτέ από την Πρόνοια, ώστε να έλθουν στα χέρια των δαιμόνων και μάλιστα εάν καταφιλούν τα πόδια των αδελφών και σκεπάζουν τα παραπτώματά τους και τα κρύβουν σαν τα δικά τους. Όποιος θέλει να είναι αμέριμνος σε τούτον τον κόσμο κι' επιθυμεί τούτο πολύ και ποθεί να διάγη με την αρετή, αυτός είναι κενός από τούτην την οδό. Διότι οι δίκαιοι δεν αγωνίζονται μόνο με το θέλημά τους στα αγαθά έργα, αλλά και σύρονται από τους πειρασμούς ακουσίως σε μεγάλο αγώνα, για δοκιμή της υπομονής των. Καθ' όσον η ψυχή που κατέχει τον φόβο του Θεού δεν φοβείται από κάτι που την βλάπτει σωματικώς. Επειδή ελπίζει σ' αυτόν από τώρα και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.

Μετάφραση: Παναγιώτης Χρήστου
--------------------------------------------------------
πηγή: Ισαάκ του Σύρου, "Λόγοι Ασκητικοί (Α΄-ΚΣΤ΄), Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 2009.