Κάλλιστος Αγγελικούδης: "Περί θεωρίας (4)"

37. Ο θεωρητικός νους λέει —ή νοεί, ή και βλέπει, αν θέλετε— πέντε λόγους που αναφέρονται γενικά στον ενανθρωπήσαντα Ιησού, τους λόγους δηλαδή της δόξας, της αγάπης, της χάρης, της ειρήνης και της αναπαύσεως. Το λόγο της δόξας τον βλέπει από την παραγωγή των κτισμάτων, ορατών και νοουμένων, γιατί όλα έγιναν από Αυτόν και δίχως Αυτόν δεν έχει γίνει τίποτε απ' όσα έγιναν(Ιω. 1, 3), είτε οι αιώνες και τα αιώνια, δηλαδή ο υπερουράνιος κόσμος, είτε πολύ περισσότερο εκείνα που έγιναν εν χρόνω. 

 

Και το μεγαλύτερο από αυτά, γιατί ο Λόγος έχει την ίδια φύση και είναι σύνθρονος με το Θεό Πατέρα και με το Πνεύμα, αφού είναι εικόνα του αόρατου Θεού(Κολ. 1, 15) και απαύγασμα της δόξας Του(Εβρ. 1, 3), έχοντας εκ φύσεως όσα έχει και ο Πατέρας(Ιω. 16, 15). Γι' αυτό και ο ίδιος είναι μέσα στον Πατέρα και ο Πατέρας μέσα σε αυτόν(Ιω. 14, 10). 

 

Το λόγο της αγάπης, από το ότι ο Λόγος σαρκώθηκε και κατοίκησε ανάμεσά μας(Ιω. 1, 14). 

 

Το λόγο της χάρης, από την άφθονη έκχυση και δωρεά σ' εμάς του ζωοποιού Πνεύματος, γιατί όλοι εμείς πήραμε από τον πλούτο Του και χάρη πάνω στη χάρη(Ιω. 1, 16). 

 

Το λόγο της ειρήνης, από το ότι ο Λόγος έγινε ευαγγελιστής της θείας ειρήνης φέρνοντας το μήνυμά της και σε όσους ήταν κοντά Του και στους απομακρυσμένους(Εφ. 2, 17), πραγματοποιώντας ειρήνη(Εφ. 2, 15) και συμφιλιώνοντας τα επίγεια με τα ουράνια(Κολ. 1, 20)· γι' αυτό και ο Πατέρας μάς ανέστησε μαζί με το Χριστό και μας έβαλε να καθίσομε μαζί Του στα επουράνια(Εφ. 2, 6). 

 

Και, τέλος, το λόγο της αναπαύσεως, από το ότι μέσω του Χριστού γίναμε αναντίρρητα κληρονόμοι του Θεού, από τον οποίο δεν υπάρχει κανένα άλλο όχι μόνο σημαντικότερο, αλλά ούτε και ίσο, γιατί υπερβαίνει υπεράπειρα κάθε σύγκριση. 

 

Στη συνέχεια, από τους πέντε αυτούς λόγους, οδηγείται πνευματικά κι αληθινά και βλέπει μέσα στην ενική Τριάδα τρεις λόγους ενωμένους που καταλήγουν σε ένα εξαίσιο μυστικό σκοπό. Κι έτσι με αγάπη και εγκράτεια, αγρυπνία, ανάγνωση και προσευχή, με ταπεινό, υποτακτικό φρόνημα και την πρακτική αρετή, όσο είναι δυνατό, προχωρεί με κατάλληλο τρόπο και προς θεωρητικές φανερώσεις του Θεού και θείες έννοιες και ζει μονάχα μαζί με το Θεό χωρίς να χαλαρώνει διόλου από την πρέπουσα προσοχή και τον απαιτούμενο φόβο. 

 

Έτσι απολαμβάνει με τρόπο ανέκφραστο τα πολλά και λαμπρά χαρίσματα του Πνεύματος, με αγία αγάπη και καρδιακή χαρά και υπερφυσική ειρήνη και τα λοιπά αληθινά αγαθά(Γαλ. 5, 22), και γίνεται ναός του Θεού και κληρονόμος καινούργιος και μ' ένα λόγο θέσει θεός κατά χάρη.

 

--------------------------------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, ε΄τόμος, σελ. 157-158).