Μορφές σύγχρονης φαρισαϊκής υποκρισίας

(Αρχιμ. Ναυκράτιος Τσουλκανάκης)

Το κύριο θέμα της σημερινής Κυριακής είναι οπωσδήποτε η υπερηφάνεια και η ταπείνωση. Γύρω όμως από μια τέτοια κακία και από μια τέτοια αρετή υπάρχει μια πολύ πλούσια περιρρέουσα κατάσταση συνώνυμων κακιών και αρετών που πράγματι καταπλήσσει τον άνθρωπο. Την υπερηφάνεια οι Πατέρες της Εκκλησίας την αποκαλούν εργαστήριον πάσης της ανομίας και κάτω από το πρίσμα αυτό μπορεί κανείς να δει ότι στην παρούσα Ευαγγελική περικοπή, αναμεσα στις άλλες κακίες που γεννιούνται από την υπερηφάνεια, η υποκρισία προβάλλει με στομφο φαρισαϊκό και διεκδικεί την καλύτερη θέση στην αμαρτωλή ζωή μας.

Τη σύγχρονη φαρισαϊκή υποκρισία πρέπει πρώτα απ’ όλα να την αναζητήσομε ο καθένας στον εαυτό του και να διερωτηθούμε μήπως ως τώρα τη θέλαμε ή την καλλιεργήσαμε άμεσα ή έμμεσα εμείς οι ίδιοι. Σήμερα oι Φαρισαίοι, σε μεταφορική βέβαια πάντοτε έννοια, οι υποκριτές, ζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, λίγο ή πολύ μέσα μας και στα έργα μας. Οι περιπτώσεις που θα μπορούσε να σημειώσει κανείς εδώ είναι πολλές, δειγματοληπτικά όμως θα μπορούσε να τις προσεγγίσει με επιτυχία ή κάπως από μακρυά, εάν σημείωνε τις παρά κάτω.

1. Η δημιουργία εντύπωσης στους άλλους για το αξιοσέβαστο του προσώπου μας με μια τεχνιτή προβολή μας.

2. Ο εκκλησιασμός μας ή συμμετοχή μας σε επιτροπές ή σε συγκεντρώσεις εκκλησιαστικές, οι εισφορές μας στην Εκκλησία, όλα αυτά που είναι τόσο απαραίτητα για την καλή εκκλησιαστική μας συμπεριφορά, αλλά ταυτόχρονα μας δίνουν τον αέρα του εκλεκτού, μας οδηγούν πολλές φορές, και άθελά μας ακόμη, σε σύγκριση με τους άλλους και μάλιστα με όσους δεν κάνουν τα όσα κάνομε εμείς.

3. Καλλιέργεια τεχνιτής εικόνας για το δήθεν μεγάλο ενδιαφέρον μας γύρω από την εξυγείανση της Εκκλησίας από τυχόν παράτυπα που παρατηρούνται στους κόλπους της.

4. Η δημιουργία κύκλου προσώπων, ή οπαδών καλύτερα, για δήθεν υπεράσπιση της τιμής της Εκκλησίας, ενώ κατ' ουσίαν πρόκειται για φανατισμό προσώπων που σε δεδομένη στιγμή θα μας προστατέψουν, όταν κινδυνεύει να πέσει το προσωπείο υποκρισίας που μας καλύπτει.

5. Προφυλάξεις να μη φανούμε παραβάτες των κανόνων της Εκκλησίας, εξασφαλίζοντας το απυρόβλητο για τον εαυτό μας, ενώ δεν έχομε στόχο μας τη διατήρηση της ακεραιότητας της Εκκλησίας.

6. Διάθεση ανίχνευσης σκανδαλοθυρικών ειδήσεων για τους άλλους, που θα μας βοηθήσουν σε δεδομένη στιγμή, όταν χρειασθεί, να τους φέρομε σε αφασία, πάντα με το πρόσχημα να προστατεύσομε την Εκκλησία.

7. Χρησιμοποίηση και επίκληση της αυθεντίας των Πατέρων της Εκκλησίας, προκειμένου να καταβάλλομε έναν αντίπαλό μας.

8. Ξεσηκωμός και επικρίσεις κατά προσώπων που καταγγέλλονται για σκάνδαλα, πριν ακόμη αποφανθεί η δικαιοσύνη γι’ αυτούς. Κάτι που φαίνεται σαν εκδήλωση μεγάλου ενδιαφέροντος για το γενικώτερο καλό.

9. Διακηρύξεις για προσκόληση στην παράδοση της Εκκλησίας μας, ή και το αντίθετο, δηλαδή προτροπές για αλ-λαγές στην Εκκλησία χάρη του γενικώτερου καλού, ενώ στην ουσία θέλομε να ανατρέψομε κάποια κατάσταση που συμφέρει στην Εκκλησία.

10. Κατάλληλος διασυρμός εκκλησιαστικών προσώπων για απραξία και αδράνεια, για ανικανότητα να συλλάβουν τα μηνύματα των καιρών, για αποχή από τις μεγάλες καθημερινές αλλαγές που συντελούνται γύρω μας και άλλα τέτοια. Φωνάζομε· τι κάνει η Εκκλησία, πού είναι τώρα η Εκκλησία, ενώ ξέρομε πως η Εκκλησία ήταν και είναι πάντα στην ίδια θέση και κάνει το παν για τον άνθρωπο.

Θα ήταν περιττό να συνεχίσει κανείς με τέτοιες περιπτώσεις κραυγαλέας υποκρισίας μας. Και αν ακόμη θέλομε να τα σκεπτόμαστε έτσι τα πράγματα, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ποτέ τα λόγια του Κυρίου· Οὐαί ὑμῖν γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι ὑποκριταί, για να δούμε πόσο σε κάθε μια από τις περιπτώσεις αυτές λίγο - πολύ μας ταιριάζουν.

Αντίθετα, πρέπει να σκεπτόμαστε ότι φάρμακο για όλες αυτές και τις άλλες μορφές υποκρισίας είναι η ταπείνωση, η συγκροτημένη έκφρασή μας σε τέτοια θέματα. Για τον εαυτό μας ταιριάζει να αποδίδομε όλα τα κατορθώματα, αν έχομε τέτοια, στον Κύριο, του οποίου υπηρετικά όργανα είμαστε και εμείς εδώ στη γη όπως οι άγγελοι στον ουρανό, να γίνει πραγματικότητα το θέλημά του ὥς ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς, λέγοντας πάντα το ἀχρεῖοι δοῦλοι ἐσμέν. 

Από κει και πέρα το παράδειγμα του ληστού διδάσκει αληθινά, ότι χωρίς εκείνος να κάνει τίποτε από όλα αυτά τα κατορθώματα ευσεβείας, που εμείς θεωρούμε μεγάλα για τον εαυτό μας, μπήκε στον παράδεισο πριν ακόμη μπουν σ’ αυτόν και οι ίδιοι οι απόστολοι του Χριστού. Προ-κειμένου πάλι για τη διόρθωση των άλλων, μια διόρθωση πάντως υπάρχει σίγουρη και αδιάψευστη, η προσευχή μας να τους βοηθήσει ο Θεός να ανταποκριθούν στο σκοπό της ζωής τους.

--------------------------------------------------------------

πηγή: