"Για τη διαφορά μεταξύ του ποτηρίου και του βαπτίσματος"

Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: "Προς Θαλλάσιον, περί αποριών - Ερώτηση 30"

Τι σημαίνει το "μπορείτε να πιείτε το ποτήριο που πίνω εγώ και να βαπτισθείτε στο βάπτισμα που βαπτίζομαι εγώ"(Μαρκ. 10,38); Ποια η διαφορά του ποτηρίου και του βαπτίσματος;

Απόκριση

Το βάπτισμα του Κυρίου είναι το σύμβολο των εκούσιων, σύμφωνα με την πρόθεσή μας, κόπων μας για χάρη της αρετής, με τους οποίους, καθαρίζοντας τις κηλίδες της συνείδησής μας, αποδεχόμαστε τον εκούσιο θάνατο της προαίρεσής μας για τα φαινόμενα.

Το ποτήριο πάλι είναι το σύμβολο των ακούσιων πειρασμών που περιστασιακά μας επιτίθενται για χάρη της αλήθειας αντίθετα με την προαίρεσή μας, με τους οποίους προκρίνοντας και από την ίδια τη φύση μας το θείο πόθο, δεχόμαστε με τη θέλησή μας στην περίπτωση αυτή το θάνατο της φύσης. 

Αυτή τη διαφορά λοιπόν έχει το βάπτισμα προς το ποτήριο. το βάπτισμα νεκρώνει για χάρη της αρετής την προαίρεσή μας προς τα ευχάριστα της ζωής, ενώ το ποτήριο πείθει τους ευσεβείς να προκρίνουν την αλήθεια κι από την ίδια την φύση. Κι έθεσε το ποτήριο πριν από το βάπτισμα, επειδή η αρετή ασκείται για την αλήθεια και δεν είναι η αλήθεια για την αρετή. Γι' αυτό εκείνος που πράττει την αρετή για χάρη της αλήθειας δεν πληγώνεται από τα βέλη της κενοδοξίας, ενώ εκείνος που φροντίζει την αλήθεια εξαιτίας της αρετής έχει σύνοικο της κενοδοξίας του την οίηση. 

Σχόλια

1. Το βάπτισμα του Κυρίου είναι, λέει, η τέλεια νέκρωση της προαίρεσής μας προς τον αισθητό κόσμο, ενώ το ποτήριο αποτελεί άρνηση και της ίδιας της παρούσας ζωής μας για χάρη της αλήθειας. 

2. Αλήθεια είναι, λέει, η θεία γνώση, ενώ αρετές οι αγώνες για χάρη της εκείνων που την επιθυμούν. Όποιος λοιπόν υπομένει για χάρη της γνώσης τους κόπους των αρετών δεν είναι κενόδοξος, επειδή γνωρίζει ότι από τη φύση της η αλήθεια είναι αδύνατο να περιληφθείστους κόπους. γιατί το πρώτο από τη φύση δεν περιορίζει το δεύτερο. Όποιος όμως χρησιμοποιεί τη γνώση για τους αγώνες προς χάρη της είναι οπωσδήποτε κενόδοξος, πιστεύοντας πως έχει λάβει τα στεφάνια πριν από τους ιδρώτες, μη γνωρίζοντας ότι οι κόποι γίνονται για τα στεφάνια κι όχι τα στεφάνια για τους κόπους. Γιατί από τη φύση της είναι ανάσκητη κάθε επιδίωξη όταν πια τελεστεί ή όταν φάνηκε ότι έχει τελεστεί αυτό που για χάρη του πρόκειται να αναληφθεί η επιδίωξη.

------------------------------------------------------------------------------
πηγή: Μαξίμου του Ομολογητού, Προς Θαλάσσιον, περί απόρων (ερωτήσεις Α΄- ΝΓ΄), Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια Ελευθέριος Μερετάκης, 1992.