ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ

Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2020

Μορφές σύγχρονης φαρισαϊκής υποκρισίας


(Αρχιμ. Ναυκράτιος Τσουλκανάκης)

Το κύριο θέμα της σημερινής Κυριακής είναι οπωσδήποτε η υπερηφάνεια και η ταπείνωση. Γύρω όμως από μια τέτοια κακία και από μια τέτοια αρετή υπάρχει μια πολύ πλούσια περιρρέουσα κατάσταση συνώνυμων κακιών και αρετών που πράγματι καταπλήσσει τον άνθρωπο. Την υπερηφάνεια οι Πατέρες της Εκκλησίας την αποκαλούν εργαστήριον πάσης της ανομίας και κάτω από το πρίσμα αυτό μπορεί κανείς να δει ότι στην παρούσα Ευαγγελική περικοπή, αναμεσα στις άλλες κακίες που γεννιούνται από την υπερηφάνεια, η υποκρισία προβάλλει με στομφο φαρισαϊκό και διεκδικεί την καλύτερη θέση στην αμαρτωλή ζωή μας.

Τη σύγχρονη φαρισαϊκή υποκρισία πρέπει πρώτα απ’ όλα να την αναζητήσομε ο καθένας στον εαυτό του και να διερωτηθούμε μήπως ως τώρα τη θέλαμε ή την καλλιεργήσαμε άμεσα ή έμμεσα εμείς οι ίδιοι. Σήμερα oι Φαρισαίοι, σε μεταφορική βέβαια πάντοτε έννοια, οι υποκριτές, ζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, λίγο ή πολύ μέσα μας και στα έργα μας. Οι περιπτώσεις που θα μπορούσε να σημειώσει κανείς εδώ είναι πολλές, δειγματοληπτικά όμως θα μπορούσε να τις προσεγγίσει με επιτυχία ή κάπως από μακρυά, εάν σημείωνε τις παρά κάτω.

1. Η δημιουργία εντύπωσης στους άλλους για το αξιοσέβαστο του προσώπου μας με μια τεχνιτή προβολή μας.

2. Ο εκκλησιασμός μας ή συμμετοχή μας σε επιτροπές ή σε συγκεντρώσεις εκκλησιαστικές, οι εισφορές μας στην Εκκλησία, όλα αυτά που είναι τόσο απαραίτητα για την καλή εκκλησιαστική μας συμπεριφορά, αλλά ταυτόχρονα μας δίνουν τον αέρα του εκλεκτού, μας οδηγούν πολλές φορές, και άθελά μας ακόμη, σε σύγκριση με τους άλλους και μάλιστα με όσους δεν κάνουν τα όσα κάνομε εμείς.

3. Καλλιέργεια τεχνιτής εικόνας για το δήθεν μεγάλο ενδιαφέρον μας γύρω από την εξυγείανση της Εκκλησίας από τυχόν παράτυπα που παρατηρούνται στους κόλπους της.

4. Η δημιουργία κύκλου προσώπων, ή οπαδών καλύτερα, για δήθεν υπεράσπιση της τιμής της Εκκλησίας, ενώ κατ' ουσίαν πρόκειται για φανατισμό προσώπων που σε δεδομένη στιγμή θα μας προστατέψουν, όταν κινδυνεύει να πέσει το προσωπείο υποκρισίας που μας καλύπτει.

5. Προφυλάξεις να μη φανούμε παραβάτες των κανόνων της Εκκλησίας, εξασφαλίζοντας το απυρόβλητο για τον εαυτό μας, ενώ δεν έχομε στόχο μας τη διατήρηση της ακεραιότητας της Εκκλησίας.

6. Διάθεση ανίχνευσης σκανδαλοθυρικών ειδήσεων για τους άλλους, που θα μας βοηθήσουν σε δεδομένη στιγμή, όταν χρειασθεί, να τους φέρομε σε αφασία, πάντα με το πρόσχημα να προστατεύσομε την Εκκλησία.

7. Χρησιμοποίηση και επίκληση της αυθεντίας των Πατέρων της Εκκλησίας, προκειμένου να καταβάλλομε έναν αντίπαλό μας.

8. Ξεσηκωμός και επικρίσεις κατά προσώπων που καταγγέλλονται για σκάνδαλα, πριν ακόμη αποφανθεί η δικαιοσύνη γι’ αυτούς. Κάτι που φαίνεται σαν εκδήλωση μεγάλου ενδιαφέροντος για το γενικώτερο καλό.

9. Διακηρύξεις για προσκόληση στην παράδοση της Εκκλησίας μας, ή και το αντίθετο, δηλαδή προτροπές για αλ-λαγές στην Εκκλησία χάρη του γενικώτερου καλού, ενώ στην ουσία θέλομε να ανατρέψομε κάποια κατάσταση που συμφέρει στην Εκκλησία.

10. Κατάλληλος διασυρμός εκκλησιαστικών προσώπων για απραξία και αδράνεια, για ανικανότητα να συλλάβουν τα μηνύματα των καιρών, για αποχή από τις μεγάλες καθημερινές αλλαγές που συντελούνται γύρω μας και άλλα τέτοια. Φωνάζομε· τι κάνει η Εκκλησία, πού είναι τώρα η Εκκλησία, ενώ ξέρομε πως η Εκκλησία ήταν και είναι πάντα στην ίδια θέση και κάνει το παν για τον άνθρωπο.

Θα ήταν περιττό να συνεχίσει κανείς με τέτοιες περιπτώσεις κραυγαλέας υποκρισίας μας. Και αν ακόμη θέλομε να τα σκεπτόμαστε έτσι τα πράγματα, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ποτέ τα λόγια του Κυρίου· Οὐαί ὑμῖν γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι ὑποκριταί, για να δούμε πόσο σε κάθε μια από τις περιπτώσεις αυτές λίγο - πολύ μας ταιριάζουν.

Αντίθετα, πρέπει να σκεπτόμαστε ότι φάρμακο για όλες αυτές και τις άλλες μορφές υποκρισίας είναι η ταπείνωση, η συγκροτημένη έκφρασή μας σε τέτοια θέματα. Για τον εαυτό μας ταιριάζει να αποδίδομε όλα τα κατορθώματα, αν έχομε τέτοια, στον Κύριο, του οποίου υπηρετικά όργανα είμαστε και εμείς εδώ στη γη όπως οι άγγελοι στον ουρανό, να γίνει πραγματικότητα το θέλημά του ὥς ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς, λέγοντας πάντα το ἀχρεῖοι δοῦλοι ἐσμέν. 

Από κει και πέρα το παράδειγμα του ληστού διδάσκει αληθινά, ότι χωρίς εκείνος να κάνει τίποτε από όλα αυτά τα κατορθώματα ευσεβείας, που εμείς θεωρούμε μεγάλα για τον εαυτό μας, μπήκε στον παράδεισο πριν ακόμη μπουν σ’ αυτόν και οι ίδιοι οι απόστολοι του Χριστού. Προ-κειμένου πάλι για τη διόρθωση των άλλων, μια διόρθωση πάντως υπάρχει σίγουρη και αδιάψευστη, η προσευχή μας να τους βοηθήσει ο Θεός να ανταποκριθούν στο σκοπό της ζωής τους.

--------------------------------------------------------------
πηγή: 
   


Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2020

Ἡ Ὑπαπαντὴ - Περιγραφή τῆς εἰκόνας

Παλαιὸς Μητροπολιτικὸς Ναὸς Ἁγίου Μηνᾶ.
Ἡ Ὑπαπαντὴ (Ἐργο Γεωργίου Καστροφυλάκου 1746) 

Ὁ ἁγιογράφος τῆς εἰκόνας τῆς Ὑπαπαντῆς τοποθετεῖ τή σκηνή στό ναό, μπροστά στό Ἅγιο Βῆμα χριστιανικῆς ἐκκλησίας. Διακρίνονται τό βημόθυρο, ἡ Ἁγία Τράπεζα, τό θολωτό κιβώριο, ποῦ τό στηρίζουν τέσσερις κολόνες. Ὅπως παρατηρήθηκε, «οἱ κολόνες φαίνονται ἐπάνω ἀπό τούς φωτοστεφάνους μέ τρόπον ὥστε νά ἐπισημαίνονται οἱ μορφές καί σύγχρονα νά συνεχίζονται οἱ ὄρθιες τάσεις στή σύνθεση». Ἡ Θεοτόκος «λυγερόσωμος ὡς νεαρά κυπάρισσος» ἁπλώνει τά χέρια της γιά νά παραλάβει τό Βρέφος ἀπό τό Συμεών. Ἐκεῖνος μέ τά δύο του χέρια σκεπασμένα κρατεῖ τό Βρέφος ποῦ μέ ἁπλωμένο τό δεξί του χέρι καί κοιτάζοντας τήν Παναγία λαχταράει νά πέσει στήν ἀγκαλιά της. Ἡ σεβάσμια καί ἅγια μορφή τοῦ Συμεών ἐντυπωσιάζει. «Ἡ κεφαλή του εἶναι μακρόμαλλη καί ἀναμαλλιασμένη, μέ τούς πλοκάμους συνεστραμμένους ὡς ὀφίδια, τό γένειόν του ἀναταραγμένον, τό πρόσωπόν του σεβάσμιον κατά πολλά καί πατριαρχικόν, οἱ πόδες του λυγισμένοι, πατοῦν ἐπάνω εἰς τό ὑποπόδιον κλονιζόμενοι. Τά ὄμματα του εἶναι ὡσάν δακρυσμένα, καί φαίνεται ὡς νά λέγη' «Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλόν σου, Δέσποτα» (Φ. Κόντογλου).

Ἀξίζει νά παρατηρηθεῖ πώς ἐνῶ ἡ εἰκόνα παρουσιάζει τή σκηνή σαράντα μέρες μετά τή Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ, τό νήπιο δέν παρουσιάζεται σπαργανωμένο. Ἔχει φωτοστέφανο, κρατάει στό χέρι εἰλητό, ἔχει βασιλική καί θεϊκή ἐμφάνιση. Αὐτό δέ γίνεται χωρίς λόγο. Τό Παιδί εἶναι ὁ Ἐμμανουήλ, «μεθ' ἡμῶν ὁ Θεός», ὁ Θεάνθρωπος. Εἶναι «ὁ ἄναρχος Λόγος τοῦ Πατρός, ἀρχήν λαβών χρονικήν, μή ἐκστάς τῆς αὐτοῦ Θεότητος», «ὁ ὀχούμενος ἐν ἅρμασι Χερουβίμ καί ὑμνούμενος ἐν ᾄσμασι Σεραφίμ», ὅπως λένε τά τροπάρια τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς.


Πίσω ἀπό τή Θεοτόκο στέκει ἡ προφῆτις Ἄννα. Ἡ στάση της προδίδει τό προφητικό της χάρισμα. Τό ἕνα της χέρι εἶναι ὑψωμένο σέ σχῆμα ὁμιλίας καί τό ἄλλο, τό ἀριστερό, κρατάει ἀνοιχτό εἰλητάριο πού γράφει σέ μικρά μαῦρα κεφαλαῖα' «Τοῦτο τό Βρέφος οὐρανόν καί γῆν ἐστερέωσεν». Τό κεφάλι της μέ μελετημένη κλίση εἶναι γυρισμένο πρός τόν Ἰωσήφ «πού ἔρχεται πίσω της, σάν ν’ ἀπευθύνει σ’ αὐτόν τόν προφητικό λόγο, ἐνῶ κοιτάζει τό θεατή».

Ὑπαπαντὴ (1700-1750), Ἁγιογράφος Ἰωάννης

Στήν ἄκρη ἀριστερά ὁ Ἰωσήφ προχωρεῖ κρατώντας πάνω στήν πτυχή τοῦ ἐνδύματός του (σ’ ἄλλες εἰκόνες μέσα σέ κλουβί) τά δύο τρυγόνια ἤ τά δύο περιστεράκια. Τά πουλιά αὐτά, ὅπως λέει τό παρακάτω ἀπόσπασμα ἀπό ὕμνο τοῦ ἑσπερινοῦ της ἑορτῆς, συμβόλιζαν τούς ἀπό τούς Ἰουδαίους καί ἐθνικούς χριστιανούς, καθώς καί τίς δύο διαθῆκες, τήν Παλαιά καί τήν Καινή, τῶν ὁποίων ἀρχηγός εἶναι ὁ Χριστός. «Ὁ τοῖς Χερουβίμ ἐποχούμενος καί ὑμνούμενος ὑπό τῶν Σεραφίμ, σήμερον τῷ θείῳ ἱερῷ κατά νόμον προσφερόμενος, πρεσβυτικαῖς ἐνθρονίζεται ἀγκάλαις' καί ὑπό Ἰωσήφ εἰσδέχεται δῶρα θεοπρεπῶς, ὡς ζεῦγος τρυγόνων τήν ἀμίαντον Ἐκκλησίαν καί τῶν ἐθνῶν τόν νεόλεκτον (= νεοσύλεκτο) λαόν' περιστερῶν δέ δύο νεοσσούς, ὡς ἀρχηγός Παλαιᾶς τέ καί Καινῆς...» (Δοξαστικό στιχηρῶν). Παρόμοια λένε καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας γιά τό συμβολισμό τῶν πουλιῶν αὐτῶν.

------------------------------------------------------
πηγή: Ἀποστολική Διακονία - Ὁ μυστικός κόσμος τῶν Βυζαντινῶν εἰκόνων
πηγή ψηφιακού κειμένου: agiazoni.gr

Απόφαση: Η αρχή για τη θεραπεία


(π. Σπυρίδων Σκουτής)

H μεγαλύτερη δύναμή μας βρίσκεται στη συνειδητοποιημένη αδυναμία μας και η αγιότητα στη μετανοημένη αμαρτία.

Όταν διαπιστώνεις ότι κάτι δεν πάει καλά, έχει ξεκινήσει το ταξίδι της ιάσεως.

Η δύναμη και η ροπή προς την αμαρτία μοιάζει με μια αγιότητα σε πτώση που σέρνεται τραυματισμένη και ψάχνει ίαση για να επανέλθει στον θρόνο της. Δεν είναι κακή αυτή η δύναμη, αλλά ο στόχος στον οποίο κατευθύνεται την αρρωσταίνει. Τα πάθη ως δυνάμεις της ψυχής δεν είναι αμαρτωλά από μόνα τους, απλά γίνονται αρρώστιες όταν αιχμαλωτίζονται σε καταστάσεις θανάτου. Γι’αυτό και σύμφωνα με τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά τις δυνάμεις τις ψυχής οφείλουμε όχι να τις καταργήσουμε αλλά να τις μεταβάλλουμε.

Για τον λόγο αυτό στην εκκλησία έχουμε την άσκηση ως μητέρα του αγιασμού για να μπορούμε να διορθώνουμε με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος όποιες πτώσεις συμβαίνουν και συνθλίβουν την ύπαρξή μας.

Οι αμαρτίες μας είναι στην ουσία προδομένοι έρωτες. Επιθυμίες που ενώ αρχικά μοιάζουν με πρόβατα διαπιστώνουμε ότι είναι λύκοι με ένδυμα προβάτου και πέφτουμε στην παγίδα. Δεν είναι κακές οι επιθυμίες αλλά αν δεν απευθύνονται στον Χριστό τότε αρρωσταίνουν από τον καρκίνο της φθοράς και παρασέρνουν τον άνθρωπο στην απώλεια.

Τα πάντα εξαρτώνται από το βαθύτερο θέλω, από την προαίρεση όπως έλεγε και ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής. Τι θέλω , γιατί το θέλω, πως το θέλω .... από αυτά εξαρτώνται τα πάντα. Όταν το βαθύτερο θέλω δεν έχει τη σφραγίδα του Χριστού και κομματιάζεται από εδώ και εκεί, πουλιέται και πορνεύει στα σκοτάδια ο άνθρωπος τότε βαδίζει τυφλός και μεθυσμένος στον δρόμο της απώλειας.

Στην εκκλησία η θεραπεία και ο αγιασμός του ανθρώπου δεν έρχεται με μια φιλοσοφική ή ηθική αλλαγή σε επιφανειακό επίπεδο. Η εξωτερική αλλαγή είναι αποτέλεσμα και όχι η αρχή, διαφορετικά η εκκλησία ξεπέφτει σε ηθικιστικό σωματείο. Στην εκκλησία η θεραπεία έρχεται με τη συνέργεια του Αγίου Πνεύματος δια μέσου των Ιερών Μυστηρίων. Θέλει ο Χριστός , θέλω κι εγώ και τότε έρχεται ο γάμος της μεταμορφώσεως του ανθρώπου στην πορεία προς το καθ’ ομοίωσιν.

Αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς άσκηση , χωρίς πάλη με τον εαυτό μου, χωρίς χτυπήματα και ραπίσματα στο πρόσωπο μου, χωρίς να συναντάω τα όρια του πόνου και να διαπιστώνω ότι υπάρχει ακόμα χώρος για να προχωρήσω γιατί ο Χριστός μου δείχνει τον δρόμο και μου ανοίγει οδούς θεραπείας. Στην Εκκλησία η άσκηση δεν γίνεται για την άσκηση. Την άσκηση δεν την έχει ανάγκη ο Χριστός, αλλά εγώ την χρειάζομαι διότι είναι η φυσιοθεραπεία για να θεραπεύσω την ψυχή μου βλέποντας πρώτα πως κινείται. Η άσκηση είναι κατάσταση υποδοχής της χάριτος, γι’ αυτό οφείλει η άσκηση να γίνει με πλήρη ετοιμότητα και ανοιχτή καρδιά αλλιώς δεν θα έχει αποτέλεσμα.

Δεν παίρνουμε αποφάσεις. Εκεί βρίσκεται η ασθένεια μας. Μας αρέσει η ταλάντευση, και με τον Χριστό και με τον διάβολο γι’ αυτό πελαγοδρομούμε. Η απόφαση για τη θεραπεία και τη σχέση με τον Χριστό είναι κίνηση δίχως γυρισμό αν θέλουμε να βρούμε ίαση. Δεν έχει σημασία αν πέφτω , αν έχω πάρει αποφάσεις θα σηκώνομαι αμέσως και θα συνεχίζω το ταξίδι. Αν δεν έχω στερεωθεί στην απόφαση, η πτώση θα γίνει ο δικός μου Άδης.

Ευλογημένος ο άνθρωπος που γίνεται δύτης στον πυθμένα της καρδιάς του με σκοπό να καθαρίσει τον βυθό από την μόλυνση αλλά και να βρει διαμάντια ώστε να τα ανασύρει για να τα διαφυλάξει.

Ευλογημένος ο άνθρωπος που αναζητά να βρει τον πραγματικό του εαυτό αλλά στην ουσία έχει πάρει απόφαση να τον χάσει.«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθήτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34).

Ευλογημένος ο άνθρωπος που δεν ικανοποιείται πνευματικά με τίποτα και συνεχώς διψάει για χάρη Θεού.

Ευλογημένος ο άνθρωπος που θεωρεί τον εαυτό του χειρότερο πάσης κτίσεως διότι αυτό είναι το πρώτο σκαλοπάτι για την ανάβαση προς τον ουρανό.

Ευλογημένος ο άνθρωπος που διψάει να αποκτήσει νου Χριστού.

Ευλογημένος ο άνθρωπος που δεν χρειάζεται να πει πολλά διότι η αγιότητα του μαρτυρείται από τη ζωή του.

Ο Πνευματικός άνθρωπος δεν χρειάζεται να σου πει πολλά, φαίνεται από χιλιόμετρα όπως το αστέρι στον ουρανό διότι λάμπει η χάρις του Χριστού στην ύπαρξή του.

Τέτοιους ανθρώπους έχουμε ανάγκη σήμερα, όχι ηθικά καλούς, αλλά οντολογικά θεραπευμένους προς τον Αγιασμό... Αυτός οφείλει να είναι και ο δικός μας προορισμός...

-----------------------------------------------------------

Στηρίξτε......

  • Η σαλάτα του Νεοέλληνα - Δεν θέλω να μπω στο γαϊτανάκι του πολέμου που (για ακόμα μια φορά σε αυτή τη χώρα) έχει ξεσπάσει σχετικά με την επικείμενη συμφωνία των Πρεσπών, μα δεν μπο...
    Πριν από 5 χρόνια