π. Γεώργιος Μεταληνός: Το πρόβλημα με την (νεοεποχίτικην) Ιστορίαν

ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ «νά ξαναγραφῆ ἡ ἱστορία» κυριαρχεῖ σήμερα σέ κύκλους διανοουμένων καί πολιτικῶν καί γι᾽ αὐτούς σημαίνει προσφορά -ἰδιαίτερα στήν ἐκπαίδευση- μιᾶς κολοβωμένης ἱστορίας γιά την ἐπίτευξη πολιτικῶν σκοπιμοτήτων.

1. Τό πρόβλημα ἐμφανίσθηκε πρίν ἀπό μερικές δεκαετίες, ἀρχίζοντας μέ τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν. Τό 1962 ξέσπασε ὁ μεγάλος πράγματι ἀγώνας τῶν Φοιτητῶν τῆς Θεολογίας, Ἀθηνῶν-Θεσσαλονίκης, πού ἐκράτησε ἐπί ἕνα ἑπτάμηνο (27.2-27.9) κλειστές τίς δύο Θεολογικές Σχολές, ὅταν διεπιστώθη ἡ προσπάθεια συρρικνώσεως καί μειώσεως τοῦ Μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν μέ τόν -κατ' ἀρχάς- ἐπιλεκτικό περιορισμό τῶν ὡρῶν διδασκαλίας ἀπό δίωρο σέ μονόωρο σέ κάποιους τύπους σχολείων. Τό πρόσχημα: ἡ ἔνταξή μας στην Εὐρώπη (Ε.Ο.Κ., τότε), πού ἐκφραζόταν με τήν «ἐκσυγχρονιστική» κορώνα τοῦ τότε Πρωθυπουργοῦ, κατόχου «Βραβείου Καρλομάγνου», τοῦ μεγαλύτερου ἐχθροῦ τῆς Ρωμιοσύνης: «Δέν χρειαζόμαστε θεολόγους, ἀλλά γεωπόνους καί μηχανικούς»!..... 

Mark Mazower: Ο μεγάλος λιμός της κατοχικής Ελλάδας

Το πλιάτσικο και η κατάρρευση της αγοράς 

Θα ήθελα να κάνω μια παρέκβαση, για να σας ζητήσω να θυμηθείτε πώς μια ευημερούσα και εργατική πόλη, σχεδόν... χωρίς εξωτερικές αλλαγές, έγινε το κατοικητήριο ορδών από άπορους, λιμοκτονούντες ανθρώπους», έγραφε ο Μπέρτον Μπέρυ, Αμερικανός διπλωμάτης στην Αθήνα. «Φυσικά η απάντηση είναι ο γερμανικός στρατός κατοχής». 

Ο στρατός έδειχνε υποσιτισμένος, κουρασμένος, ακόμη και «στα πρόθυρα της λιμοκτονίας», όταν πρωτόφτασε. Παρόλο που η Κατοχή συνεχιζόταν χωρίς ιδιαίτερη βία, οι στρατιώτες έπαιρναν τρόφιμα και επίτασσαν ό,τι ήθελαν. «Οι Γερμανοί ζουν τελευταία με έξοδα της χώρας», έγραψε ένας πληροφοριοδότης που έφυγε τον Ιούλιο. «Δεν έφεραν μαζί τους τρόφιμα για τους άνδρες ούτε και χώρους συσσιτίου. Οι άνδρες απλούστατα έτρωγαν σε εστιατόρια. Οι μονάδες δεν κοιμόνταν σε στρατόπεδα, για να αποφύγουν τους βομβαρδισμούς, αλλά σε σπίτια ιδιωτών.

Γεωργίου Φλορόφσκι: Ιοβινιανός, ένας αρχαίος εχθρός του Μοναχισμού

  Η γνώση μας για τον Ιοβινιανό προέρχεται πρωτίστως από τον Άγ. Ιερώνυμο. Εκτός αυτού, έχουμε πληροφορίες γι' αυτόν από τον Άγ. Αυγουστίνο και από τις συνόδους στις οποίες οι ιδέες του καταδικάστηκαν. Ο περίφημος Ιουδαίος προσήλυτος David Mendel, που ονομάστηκε Neander (1789-1850) κατά τη μεταστροφή του στον Προτεσταντισμό, συνέκρινε τον Ιοβινιανό με το Λούθηρο γιατί και οι δύο αντέδρασαν στον ασκητισμό από την προσωπική τους εμπειρία μέσα στο μοναχισμό. Το έργο του Ιερωνύμου Adversus Jovinianum («Κατά Ιοβινιανού») είναι το εκτενέστερο από τα πολεμικά του έργα και από πολλές απόψεις το καλύτερο έργο του, παρ' όλο που κι' αυτό έχει την τυπική δηκτική γλώσσα και τη βίαιη εξύβριση που είναι τόσο χαρακτηριστική του αγ. Ιερωνύμου αναφέρει το έργο του Ιοβινιανού ως εμετό και ονομάζει τον Ιοβινιανό δούλο της διαφθοράς, βάρβαρο συγγραφέα, και Χριστιανό επικούρειο, ο οποίος αγαπά περισσότερο τη γη από τον ουρανό, την κακία από την αρετή, την κοιλιά του από το Χριστό.

Ιωάννης ο Σιναΐτης, Άγιος: Κλίμαξ - Λόγος ΙΣΤ΄ (Περί φιλαργυρίας)

1. Πολλοί από τους σοφούς διδασκάλους μετά από τον προηγούμενο τύραννο συνηθίζουν να τοποθετούν τον παρόντα μυριοκέφαλο δαίμονα της φιλαργυρίας. Και για να μη μεταβάλωμε την σειρά των σοφών εμείς οι άσοφοι, ακολουθήσαμε τον ίδιο κανόνα και την ίδια απόφασι. Έτσι αφού ομιλήσωμε ολίγο με την αρρώστεια, θα ομιλήσωμε έπειτα εν συντομία και για την κατάστασι της υγείας.

π. Σαράντης Σαράντος: Η θεραπευτική των ιερών κανόνων

…Θά μπορούσαμε νά τονίσουμε ἀρχικά, ὅτι ἡ πρώτη παθογένεια τοῦ ἀνθρώπινου γένους δημιουρ­γεῖται ἀπό τήν παρακοή τῶν πρωτοπλάστων στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τό παναμάρτημά τους ἦταν ἡ ὑπερηφάνεια. Σκοτίζεται ὁ νοῦς, αὐ­τονομοῦνται οἱ προπάτορές μας καί ἀλλοτριώνεται ὁλόκληρη ἡ προσωπικότητά τους.

Τό σύνολο τῶν Ἱερῶν Κανόνων πού περιέχει τό Ἱερό Πηδά­λιο τῆς Ἐκκλησίας, μᾶς βλέπουν δυνάμει θεωμένους καί ἐν Χριστῷ ἀναγεννημένους ἀνθρώπους. Μᾶς βλέπουν ἀρχετυπικά. Βλέπουν τίς ἄριστες θεανθρώπινες προδιαγραφές, τήν ἐλευθερία, τό νοερό καί τό αὐτεξούσιο πού μᾶς χάρισε ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός μας καί ἀποβλέπει καί μᾶς βοηθᾶ ἀπό δυνάμει δημιουργημένους νά γίνουμε καί χάριτι θεωμένοι.

Ο ανεπανάληπτος πολιτισμός του Βυζαντίου και η προκατάλειψη εναντίον του

Το λάθος που γίνεται από τους περισσότερους όταν πάνε να συγκρίνουν αρχαία Ελλάδα και "Βυζάντιο" είναι ότι (ασυνείδητα) πιστεύουν πως ΟΛΗ η αρχαιότητα έμοιαζε με την Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα, δίχως καμιά εξέλιξη ή αλλαγή στη νοοτροπία, και αυτό ύφος συνεχίστηκε ως τον 3ο μ.Χ. αιώνα, οπότε ξαφνικά επικρατεί ο Χριστιανισμός και έρχονται τα πάνω κάτω. 

Λόγω αυτής της αντίληψης περί συνέχειας αρκετοί στρέφονται κατά του χριστιανικού Ελληνισμού, κατηγορώντας τον πως διέκοψε την "ομαλή ροή, και την πολιτισμική συνέχεια" της ελληνικότητας.

Αυτή η αντίληψη είναι παιδαριώδης και δείχνει το πόσο στατικά αντιλαμβάνονται ολόκληρες εποχές αυτοί οι άνθρωποι.

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου: Ομιλίες εις την Γένεσιν - Ομιλίαν Γ΄

(για πρώτη φορά στο διαδίκτυο)

1. Ἡ ἀνάγνωσις τῶν Ἁγίων Γραφῶν ὁμοιάζει μέ κάποιον θησαυρόν. Διότι ὅπως ἀκριβῶς ἐάν κανείς ἡμπορέσῃ νά λάβῃ ἀπό ἐκεῖ ἔστω ἕνα μικρόν τεμάχιον, φέρει εἰς τόν ἑαυτόν του μεγάλον πλοῦτον, ἔτσι λοιπόν καί εἰς τήν περίπτωσιν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, καί εἰς τήν μικράν λέξιν εἶναι δυνατόν νέ εὔρῃ μεγάλην δύναμιν νοημάτων καί ἀνέκφραστον πλοῦτον. Καί ὄχι μόνον μέ θησαυρόν, ἀλλά τά θεῖα λόγια παρομοιάζονται καί μέ πηγήν, ἡ ὁποία ἀναβλύζει ἄφθονα ὕδατα καί ἔχει μεγάλην ὁρμητικότητα.

Ιωάννης ο Σιναΐτης, Άγιος: Κλίμαξ - Λόγος ΙΖ΄(Περί αναισθησίας)

1. Αναισθησία και στα σώματα και στις ψυχές είναι απονεκρωμένη αίσθησις, η οποία από χρονία ασθένεια και αμέλεια κατέληξε να αναισθητοποιηθή.

2. Η αναλγησία είναι πολυκαιρισμένη και μονιμοποιημένη αμέλεια, ναρκωμένη σκέψις, γέννημα των «προλήψεων». Είναι παγίδα της πνευματικής προθυμίας, βρόχος της ανδρείας, άγνοια της κατανύξεως, θύρα της απογνώσεως.

Επίσημη ανακοίνωση του Αγίου Όρους για την «εμφάνιση» του Γέροντος Παϊσίου

Η Ιερά Κοινότης Αγίου Όρους Άθω, εξ αφορμής προβολής προσφάτως εκ μέρους ωρισμένων Μέσων Μαζικής Ενημερώσεως πληροφοριών αναφερομένων εις δήθεν εμφάνισιν εις μοναχούς του οσίας βιοτής μακαριστού Γέροντος Παϊσίου και αυτού προαναγγελίαν υπ' επικειμένου πολέμου, προκληθείσης δε εκ τούτου ανησυχίας και αναταραχής, χάριν της αληθείας και ένεκεν σεβασμού εις την μνήμην του Γέροντος, δηλώνει ότι τοιαύται φημολογίαι είναι αναληθείς και δεν συνάδουν μεθ' όσων έτι ζων επρέσβευεν ο Γέρων Παΐσιος. Άπαντες οι εν τη κοινή Συνάξει Αντιπρόσωποι και Προϊστάμενοι των είκοσιν Ιερών Μονών του Αγίου Όρους Άθω.

πηγή: http://agioritikesmnimes.pblogs.gr/

"Λόγος Θ΄ - Απολογητικός εις τον εαυτού πατέρα Γρηγόριον, συμπαρόντως αυτώ Βασιλείου, ηνίκα επίσκοπος εχειροτονήθη"

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο απολογητικός εις τον εαυτού πατέρα Γρηγόριον εξεφωνήθη ολίγον προ του Πάσχα του έτους 372, οταν εχειροτονήθη από τον πατέρα του και τον Μέγα Βασίλειον επίσκοπος Σασίμων.

Ο Γρηγόριος αναφέρεται κατ' αρχήν εις την αναξιότητά του, την οποία παραβάλλει με εκείνην του Μανωέ, του Πέτρου και του εκατόνταρχου των ευαγγελίων, οι οποίοι δεν ημπορούσαν να ατενίσουν ή να δεχθούν εις την οικίαν των το μεγαλείον του Θεού.

Παρηγορείται όμως δι' αυτήν με την ανάμνησιν του Σαούλ ο οποίος επροφήτευσεν, έστω και αν δεν ήτο κατά πάντα άξιοςδια την χάριν αυτήν, αλλά και ταυτόχρονα, βλέποντας την υπερηφάνειαν από την οποία κατελήφθη ο Σαούλ δια την χάριν, και η οποία επέφερε την καταστροφήν του, αισθάνεται να πλυμμηρίζει από τρόμον αλλά και από χαράν, από αγάπη αλλά και από φόβο δια το Πνεύμα, όπως συμβαίνει εις τα παιδιά όταν αντικρύζουν τας αστραπάς.

Μωυσής Αγιορείτης: Η σύγχρονη πνευματικότητα του Αγίου Όρους

Πιστεύουμε ότι η αγιότητα στο Άγιον Όρος από της συστάσεώς του έως σήμερα δεν διεκόπη ποτέ. Οι κρίκοι της ιερής αυτής αλυσίδας δεν διεράγησαν καθόλου στην υπερχιλιόχρονη ιστορία του. Τον 20ο αιώνα έχουμε την ανάδειξη επιφανών Αγιορειτών οσίων: 

Πρώτα τους Ιβηρίτες ιερομάρτυρες Ευδόκιμο που μαρτύρησε στο μετόχι της μονής του από τους Τούρκους στα Καλύβια Μαλγάρων της Α. Θράκης, στις 4.7.1913, 

Γαβριήλ και Αρκάδιο, που μαρτύρησαν τον Σεπτέμβριο του 1922 στις Κυδωνίες της Μ. Ασίας.

Κάλλιστος καί Ἰγνάτιος οἱ Ξανθόπουλοι: Μέθοδος καί κανόνας ἀκριβής γιά ὅσους διαλέγουν τήν ἡσυχαστική καί μοναστική ζωή (Κεφάλαια 1-5)

Σχετικά μέ τήν ἄσκηση, τόν τρόπο ζωῆς καί τή δίαιτά τους, καί γιά τά πολλά καί μεγάλα ἀγαθά πού προξενεῖ ἡ ἡσυχία σέ ὅσους τήν ἀσκοῦν ὀρθά. Ἡ παρούσα πραγματεία διαιρεῖται σέ ἑκατό κεφάλαια. Τό προοίμιο τοῦ λόγου, πού εἶναι καί τό πρῶτο κεφάλαιο, ἀναφέρεται στή θεία καί ὑπερφυσική δωρεά καί χάρη πού ἐνυπάρχει διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στούς πιστούς.

Γιά νά μιλήσομε σύμφωνα μέ τή θεία διδασκαλία, ἐμείς πού εἴμαστε θεοδίδακτοι  -ἀφοῦ περιφέρομε τόν καινό νόμο γραμμένο μυστικά στις καρδιές μας(Ιερ. 38,33) λαμπρότερο ἀπό πυρσό καί ὀδηγούμαστε ἀπό ἀγαθό καί εὐθύτατο Πνεῦμα ὡς παιδιά καί κληρονόμοι τοῦ Θεοῦ καί συγκληρονόμοι τοῦ Χριστοῦ(Ρωμ. 8,17) -, ἔπρεπε νά ζοῦμε ἀγγελική ζωή χωρίς νά ἔχομε ἀνάγκη ἀπό κανένα  νά μᾶς διδάξει: "Γνώρισε τόν Κύριο"(Ιερ. 38, 34).

"Η μονολόγιστη ευχή ως δρόμος προς την αληθινή θεολογία ή θεογνωσία"

Δεν είναι βέβαια δυνατόν να δούμε εν πλάτει όλα όσα θαυμάσια μας λένε, στον περιορισμένο χώρο αυτής της σύντομης παρουσιάσεως αυτού του μεγάλου θέματος. Στο παρόν κείμενο θα χρειαστεί να επικεντρώσουμε τη προσοχή μας σε θέμα, το οποίο είναι, πιστεύουμε, σημαντικό ως εισαγωγική πρόσβαση στο χώρο της θεολογίας, όπου κατά τη πατερική διδαχή θεολογία είναι η ανάβαση του ανθρώπου προς το Θεό. Και ως οδός, αλλά και ως «χώρος» της αληθινής θεολογίας ορίζεται η προσευχή, η οποία αποτελεί «ανάβασιν νου προς Θεόν» (Νείλος ο Ασκητής, Λόγος περί προσευχής). Και η προσευχή αυτή είναι η λεγόμενη μονολόγιστη προσευχή. 

Αββάς Φιλήμων: Σύντομη βιογραφία και εισαγωγικά σχόλια (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, β΄ τόμος)

Αββάς Φιλήμων

Σύντομη βιογραφία: Ο οσιότατος πατέρας μας Φιλήμων, ο πιο νηπτικός αλλά και πενθικός από τους θεοφόρους πατέρες, πότε έζησε δεν μας το γνωρίζει η βιογραφία του. Ότι όμως έγινε ευλαβέστατος, όσο λίγοι από τους γέροντες, και πολύπειρος, φίλος της ησυχίας και γνησιότατος μιμητής του Μεγάλου Αρσενίου μπορούν όσοι θέλουν, να το δουν στον παρόντα λόγο.

Επιμένοντας καρτερικά στις προσευχές και τις δεήσεις νύχτα και ημέρα στην ασκητική του καλύβα, σαν μέσα σε κάποιο υπερώο, και πλύνοντας όλο και πιο πολύ τον εαυτό του στα συνεχή δάκρυα και τα γλυκύτατα κλάματά του, ανέβηκε θεοφιλώς ψηλότερα όχι μόνο από όλα τα κακά, αλλά ακόμη και από όσα είναι καλά, και πάνω απ' όλα μαζί τα νοητά και τα αισθητά· και παρουσιάστηκε στο Θεό «κωφός και άλαλος» κατά τη Γραφή, και πέτυχε τον υπέρκαλλο φωτισμό της θείας χάρης Του. 

Ιωάννης ο Σιναΐτης, Άγιος: Κλίμαξ - Λόγος ΙΗ΄ (Περί ύπνου και προσευχής)

1. Ο ύπνος είναι σπουδαίο συστατικό της φύσεώς μας, απεικόνισις του θανάτου, αργία των αισθήσεων. Είναι μέν ένας, αλλά όπως και η επιθυμία, έχει πλείστες αιτίες και αφορμές. Δηλαδή προέρχεται άλλοτε από την ανθρώπινη φύσι, άλλοτε από τα φαγητά και άλλοτε από τους δαίμονες. Μερικές φορές ίσως και από πολύ υπερβολική νηστεία, από την οποία εξασθενημένη η σάρκα, ζητεί να αυτοπαρηγορηθή με τον ύπνο.

Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου: Υπόμνημα εις την Γένεσιν - Ομιλία Β΄

Εἰς τήν ἀρχήν τῆς δημιουργίας· "Ἑἰς τήν ἀρχήν ἐδημιούργησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν".

1. Εἶμαι γεμᾶτος ἀπό χαράν σήμερα, καθώς βλέπω τά ἀγαπητά σας πρόσωπα. Καί πράγματι οὔτε οἱ στοργικοί πατέρες τόσον πολύ χαίρουν καί εὐφραίνονται, ὅταν τά παιδιά περικυκλώνουν αὐτούς ἀπό παντοῦ καί μέ τήν κοσμιότητα καί τάς ἄλλας περιποιήσεις των προκαλοῦν πολλήν εὐχαρίστησιν, ὅπως ἐγώ τώρα χαίρω καί εὐφραίνομαι, καθώς βλέπω τήν πνευματικήν σας αὐτήν συγκέντρωσιν νά πραγματοποιῆται ἐδῶ μέ τόσον μεγάλη κοσμιότητα καί νά ἔχῃ σφοδράν ἐπιθυμίαν διά τήν ἀκρόασιν τῶν θείων λόγων, καί νά περιφρονῆται τήν τροφήν τοῦ σώματος καί νά σπεύδετε πρός τό πνευματικόν συμπόσιον, καί νά ἀποδεικνύεται μέ τά ἔργα αὐτά τόν λόγον τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος λέγει· «Δέν θά ζήσῃ ὁ ἄνθρωπος μόνον μέ τόν ἄρτον, ἄλλά μέ κάθε λόγον, πού ἐξέρχεται ἀπό τό στόμα τοῦ Θεοῦ»(Ματθ. 4,4).