1. Χαίρω καί εὐφραίνομαι, καθώς βλέπω σήμερα τήν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ νά εἶναι κοσμημένη μέ τό πλῆθος τῶν δικῶν της παιδιῶν καί νά ἔχετε ἔλθει ὅλοι σας μέ πολλή μεγάλη χαρά. Διότι ὅταν στρέψω τά μάτια πρός τά χαρούμενα πρόσωπά σας, συμπεραίνω περίτρανα τήν ψυχικήν σας εὐχαρίστησιν· καθώς καί κάποιος σοφός ἔλεγεν· «ὅταν ἡ καρδία εὐφραίνεται, τό πρόσωπον εἶναι χαρούμενον»(Παρ.15,13).
Διά τοῦτο λοιπόν και ἐγώ ὁ ἴδιος μέ ἀκόμη μεγαλύτερη προθυμία ἦρθα σήμερα, γιά νά γίνω συγχρόνως καί μέτοχος τῆς πνευματικῆς σας χαρᾶς καί ἐπειδή θέλω νά σᾶς ἀναγγείλω τήν ἔλευσιν τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ ὁποία εἶναι τό φάρμακον τῶν δικών μας ψυχῶν. Διότι, ὅπως ἀκριβώς ὁ φιλόστοργος πατέρας, ὁ Κύριος ὅλων μας, ἐπιθυμῶν νά μᾶς ἀπαλλάξει τελείως ἀπό τίς ἀμαρτίες πού ἔχουμε διαπράξει σέ ὅλη μας τή ζωή, ἐπενόησε δι' ἡμᾶς τήν θεραπείαν καί μέ τήν ἁγίαν νηστείαν.
Κανείς λοιπόν ἄς μή γίνεται κατηφής, κανείς ἄς μη φαίνεται σκυθρωπός, ἀλλά ἄς σκιρτᾷ καί ἄς χαίρεται καί ἄς δοξάζῃ ἐκεῖνον, πού φροντίζει τις ψυχές μας καί διήνοιξεν εἰς ἡμᾶς αὐτόν τόν ἄριστον δρόμον, καί ἄς ὑποδέχεται μέ πολλή χαρά τήν ἔλευσίν του. Ἄς ντρέπονται οἱ ἐθνικοί, ἄς σκεπάζουν τό πρόσωπό τους οἱ Ἰουδαῖοι, βλέποντες ἡμᾶς νά χαιρετίζωμεν τήν ἔλευσιν τῆς νηστείας μέ χαρούμενη διάθεση, καί ἄς διδάσκονται μέ τήν πεῖρα τῶν πραγμάτων, πόσο μεγάλη εἶναι ἡ διαφορά μας ἀπό αὐτούς.
Καί ἐκείνοι μέν ἄς ὁνομάζουν ἐορτές καί πανηγύρεις τήν μέθην καί ὅλην τήν ἄλλην ἀκολασίαν καί τάς αἰσχράς πράξεις, τάς ὁποίας εἶναι φυσικόν νά πράττουν αὐτοί ἔνεκα τούτου.
Ἡ Ἐκκλησία ὅμως τοῦ Θεοῦ, ἀντίθετα πρός αὐτούς, ἄς ὀνομάζῃ ἑορτήν τήν νηστείαν, τήν περιφρόνησιν τῆς κοιλίας καί κάθε ἀρετήν, πού ἀκολουθεί αὐτήν. Διότι αὐτή εἶναι ἡ ἀληθινή ἑορτή, ὅπου ὑπάρχει ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν, ὅπου ὑπάρχει εἰρήνη καί ὁμόνοια, ὅπου ἔχει ἀπομακρυνθεί κάθε κοσμική ἐκδήλωσις· ὅπου οι κραυγές καί ὁ θόρυβος, οἱ περιποιήσεις τῶν μαγείρων καί οἱ σφαγές τῶν ζώων ἔχουν ἐξοβελισθῆ· ἀπόλυτος δέ ἠρεμία καί γαλήνη καί ἀγάπη καί χαρά καί εἰρήνη καί πραότης καί ἄπειρα ἀγαθά ἐπικρατοῦν ἀντί ἐκείνων.
Ἐμπρός λοιπόν, παρακαλῶ, ἄς εἰπῶ ὀλίγα δι' αὐτήν πρός τήν ἀγἀπην σας, ἀφοῦ σᾶς παρακαλέσω προηγουμένως αὐτό, νά δεχθεῖτε τά λόγια μου μέ πολλήν ἡσυχίαν, διά νά ἐπιστρέψετε ἀπό ἐδῶ εἰς τά σπίτια σας, ἀφοῦ ὤφεληθεῖτε σημαντικά. Διότι οὔτε συνήλθομεν ἐδῶ ἀπλῶς καί τυχαίως, διά νά ὁμιλήσει ὁ ἔνας καί νά ἐπικροτήσῃ ἁπλῶς τά λεγόμενα ὁ ἄλλος, καί ἔτσι νά ἀναχωρήσωμεν ἀπό ἐδῶ· ἀλλά διά νά εἰποῦμεν καί ἠμεῖς κάτι χρήσιμον καί οὐσιῶδες διά τήν σωτηρίαν, καί σεῖς, ἀφοῦ ὠφεληθεῖτε ἀπό τά λεγόμενα καί κερδίσετε μεγάλην ὠφέλειαν, νά ἀναχωρήσετε ἔτσι ἀπό ἐδῶ. Διότι ἡ ἐκκλησία εἶναι πνευματικόν ἰατρεῖον καί πρέπει ἐκεῖνοι, πού ἔρχονται ἐδῶ, ἀφοῦ λάβουν τά κατάλληλα φάρμακα καί τά ἐπιθέσουν εἰς τά ἰδικά των τραύματα, ἔτσι νά ἐπανέρχωνται.
Ὅτι βεβαίως μόνον ἡ ἀκρόασις χωρίς τήν ἐπίδειξιν μέ τά ἔργα δέν θά ὠφελήσει καθόλου, ἄκουε τόν μακάριον Παῦλον πού λέγει: "Διότι δίκαιοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι οἱ ἀκροατές τοῦ νόμου, ἀλλά ὅσοι ἐκτελοῦν τόν νόμον, αὐτοῖ θά ἀναγνωρισθοῦν δίκαιοι"(Ρωμ. 2,13). Καί ὁ Χριστός μιλώντας ἐνώπιον τοῦ λαοῦ ἔλεγε: "Δεν θά εἰσέλθει εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν καθένας πού μέ προσφωνεῖ Κύριε, Κύριε, ἀλλά ἐκείνος πού ἐκτελεῖ τό θέλημα τοῦ Πατρός μου, ὁ ὁποῖος εἶναι εἰς τούς οὐρανούς"(Ματθ. 7,21).
Γνωρίζοντες λοιπόν, αγαπητοί, ὅτι δέν θά μᾶς συμβεῖ τίποτε περισσότερον ἀπό τήν ἀκρόασιν, ἐάν δέν θά ἀκολουθεῖ καί ἡ ἐκπλήρωσις μέ τά ἔργα, ἄς μή γινώμεθα μόνον ἀκροατές ἀλλά καί ἐκτελεστές, διά νά γίνουν τά ἔργα, ὅταν ἀκολουθοῦν τά λόγια, θεμέλιον μεγάλης παρρησίας εἰς ἡμᾶς. Ἀφοῦ ἀνοίξετε λοιπόν τάς ἀγκάλας τῆς διανοίας σας, ἔτσι νά δεχθεῖτε τά λόγια περί τῆς νηστείας.
Καί ὅπως ἀκριβῶς ἐκεῖνοι πού πρόκειται νά νυμφευθοῦν κάποιαν συνετήν καί σεμνήν ἐλευθέραν κόρην,ἀφοῦ στολίσουν ἀπό παντοῦ τόν νυμφικόν θάλαμον μέ παραπετάσματα, καί ἀφοῦ καθαρίσουν ὁλόκληρον τό σπίτι καί τό καταστήσουν ἄβατον εἰς ὅλας τάς ἀτημελήτους ὑπηρετρίας, ἔτσι εἰσάγουν αὐτήν εἰς τόν νυμφικόν θάλαμον, κατά τόν αὐτόν λοιπόν τρόπον θελω καί σεῖς, ἀφοῦ καθαρίσετε τήν σκέψιν σας καί ἀφοῦ ἐγκαταλείψετε τελείως τάς ἀπολαύσεις καί τήν ὑπόλοιπον ἀπληστίαν, ἔτσι τήν μητέρα ὅλων τῶν ἀγαθῶν καί τόν διδάσκαλον τῆς σωφροσύνης καί κάθε ἄλλης ἀρετῆς, ἐννοῶ τήν νηστείαν, μέ ἀνοικτάς τάς ἀγκάλας νά ὑποδεχθεῖτε, διά νά ἀπολαύσετε καί σεῖς περισσοτέραν εὐχαρίστησιν, καί αὐτή νά σᾶς χορηγήσει τήν πρόσφορον καί κατάλληλον θεραπείαν. Διότι ἐάν οἱ ἰατροί, ὅταν πρόκειται νά καθαρίσουν τό σαπισμένον καί μολυσμένον πῦον, διατάσσουν νά ἀπέχουν ἀπό τήν τροφή τοῦ σώματος, διά νά μή γίνει ἐμπόδιο εἰς τήν δύναμιν τοῦ φαρμάκου, ἀλλά νά ἐνεργήσῃ καί νά παρουσιάσῃ τό ἰδικόν του ἔργον, πολύ περισσότερον πρέπει ἡμεῖς, ὅταν πρόκειται νά ὑποδεχθοῦμεν τό πνευματικόν αὐτό φάρμακον, τήν ὠφέλειαν ἀπό τήν νηστείαν, ἐννοῶ βέβαια τό φάρμακον τῆς διαίτης, νά καθαρίσωμεν τόν λογισμόν μας καί νά κάμωμεν ἐλαφροτέραν τήν σκέψιν, διά νά μή μᾶς καταστήσῃ ἄχρηστον καί χωρίς ἀποτέλεσμα τήν ὤφέλειαν ἀπό αὐτήν, ὅταν πνιγῇ ἀπό τήν μέθην.
2. Καί γνωρίζω μέν ὅτι οἱ πολλοί παραξενεύονται ἀπό τά λόγια μου σήμερα. Ὅμως, παρακαλώ, ἄς μή ὑπακούωμεν ἁπλῶς εἰς τήν συνήθειαν, ἀλλά ἄς ρυθμίζωμεν μέ σύνεσιν αὐτά πού μᾶς ἀφοροῦν. Μήπως λοιπόν προκύψῃ κάποιο κέρδος εἰς ἡμᾶς ἀπό τήν καθημερινήν λαιμαργίαν καί τήν πολλήν μέθην; Καί διατί λέγω κέρδος; Ἀλλά καί ἡ ζημία θά εἶναι μεγάλη, καί ἡ βλάβη ἀνυπόφορος. Διότι ὅταν ὁ νοῦς πνιγῇ ἀπό τήν πολλήν οἰνοποσίαν, ἀμέσως ἀπό τήν ἀρχήν θά ἀποκρουσθῇ τό κέρδος ἀπό τήν νηστείαν.
Διότι τί εἶναι περισσότερον ἀηδές, εἰπέ μου, καί τί περισσότερον ἄσχημον, ὅταν μέχρι τά μεσάνυκτα καταπίνοντες τόν γνήσιον οἶνον, κατά τό πρωί , ἐνῶ αἱ ἀκτίνες τοῦ ἡλίου ἀνυψώνονται, ὡσάν νά ἐμέθυσαν πρόσφατα, άναδίδουν τέτοιαν δυσάρεστον ὁσμήν, καί φαίνονται ἀηδεῖς μέν εἰς ἐκείνους πού τούς συναντοῦν, εὐκαταφρόνητοι δέ εἰς τούς ὑπηρέτας των, καί χλευάζωνται ἀπό ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἀντιλαμβάνονται κάπως τό πρέπον, καί περισσότερον ἀπό ὅλα αὐτά, ὅταν, ἐξ αἰτίας τῆς μεγάλης αὐτῆς ἀκρατείας καί τῆς ἀκαίρου καί ἀνωφελοῦς ὑπερβάσεως τοῦ μέτρου, προκαλοῦν καί τήν ἀγανάκτησιν τοῦ Θεοῦ; "Διότι οἱ μέθυσοι, λέγει ἡ Γραφή, δέν θά κληρονομήσουν τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ"(Α΄ Κορ. 6,10).
Τί λοιπόν θά ἠμποροῦσε νά γίνῃ ἀθλιότερον ἀπό αὐτούς, οἱ ὁποῖοι ἐκδιώκονται ἀπό τά πρόθυρα τῆς βασιλείας ἐξ αἰτίας τῆς συντόμου καί ἐπιβλαβοῦς ἡδονῆς; Εἴθε ὅμως νά μή κυριευθῇ κανείς, ἀπό τούς συκγεντρωμένους ἐδῶ, ἀπό τό πάθος αὐτό. Ἀλλά μέ κάθε σκέψη καί σύνεσιν, καί ἀφοῦ φάγωμεν κατά τήν σημερινήν ἡμέραν καί ἀπαλλαγοῦμεν ἀπό τήν τρικυμίαν καί τήν ζάλην, τήν ὁποία ἀπό τήν φύση της προκαλεῖ ἡ μέθη, νά φθάσωμεν εἰς τό λιμάνι τῶν ἰδικῶν μας ψυχῶν, δηλαδή τήν νηστείαν, διά νά ἠμπορέσωμεν μέ ἀφθονίαν νά ἀπολαύσωμεν τά ἀγαθά, πού προέρχονται ἀπό αὐτήν.
Διότι ὅπως ἡ λαιμαργία γίνεται αἰτία καί πρόξενος ἀπείρων κακῶν εἰς τό ἀνθρώπινον γένος, ἔτσι καί ἡ νηστεία καί ἡ περιφρόνησις τῆς κοιλίας γίενται πάντοτε εἰς ἡμᾶς αἰτία τῶν ἀνεκφράστων ἀγαθῶν. Διότι ἀφοῦ ἀπό τήν ἀρχήν ἐδημιούργησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον καί ἐγνώριζεν, ὅτι ἔχει μεγάλην ἀνάγκην ἀπό αὐτό τό φάρμακο διά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς, ἀμέσως καί ἀπό τήν ἀρχήν ἔδωσεν εἰς τόν πρωτόπλαστον αὐτήν τήν ἔντολήν, λέγων· "Ἀπό κάθε δένδρον πού εὑρίσκεται μέσα εἰς τόν παράδεισον ἠμπορεῖς νά φάγης ἀπό τό δένδρον ὅμως τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ δέν θά φάγης"(Γέν. 2,16-17).
Τό νά λέγῃ δέ, αὐτό ἐδῶ φάγε καί ἐκεῖνο νά μή φάγης, ἦτο ἕνα εἶδος νηστείας. Ἀλλά ἐνῷ ἔπρεπε νά τηρήσῃ τήν ἐντολήν, αὐτό μέν δέν ἔκαμεν, ἀφοῦ ὅμως ἐξ αἰτίας τῆς ἀκρατείας τῆς κοιλίας ἔνικήθη καί παρέβη τήν ἐντολήν κατεδικάζετο εἰς θάνατον.
Ἐπειδή λοιπόν ὁ πονηρός ἐκεῖνος δαίμων καί ἐχθρός τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως εἶδε τήν συμπεριφοράν τοῦ πρωτοπλάστου μέσα εἰς τόν παράδεισον καί τήν ἄνετον ἐκείνην ζωήν καί ὅτι, ὠσάν ἄγγελος, ἔτσι ἐζοῦσεν εἰς τήν γῆν ἄν καί εἶχε σῶμα, ἐπιθυμῶν νά άνατρέψῃ αὐτόν καί νά τόν καταβάλῃ μέ τήν ἐλπίδα μεγαλυτέρων ὑποσχέσεων, τοῦ ἐστέρησε καί ἐκεῖνα πού εἶχε εἰς τά χέρια του.
Τόσον μέγα κακόν εἶναι τό νά μήν τηρῇ κανείς τούς κατάλληλους ὅρους, ἀλλά νά ἐπιθυμῇ τά μεγαλύτερα. Καί άκριβῶς αὐτό τό ἴδιον δηλώνων κάποιος σοφός ἔλεγε: "Μέ τόν φθόνον δέ τοῦ διαβόλου εἰσῆλθεν ὁ θάνατος εἰς τόν κόσμον"(Σοφ. Σολομ. 2,24). Εἴδες, ἀγαπητέ, πῶς ἀπό τήν ἀρχήν είσῆλθεν ὁ θάνατος ἕνεκα τῆς λαιμαργίας; Παρατήρησε ὅμως πάλιν καί ὕστερα ἀπό αὐτά τήν Ἁγίαν Γραφήν, ἡ ὁποία συνεχῶς κατηγορεῖ τάς ἀπολαύσεις καί ἄλλοτε μέν λέγει, "'Εκάθισαν οἱ ἄνθρωποι νά φάγουν καί νά πίουν καί ἔσηκώθησαν νά παίξουν"(Έξ.32,6), ἄλλοτε δέ, "Ἔφαγε καί ἔπιε καί κατέστη λιπαρός καί παχύς, καί ἠσέβησεν ὁ ἀγαπημένος"(Δευτ. 32,15).
Καί οἱ κάτοικοι τῶν Σοδόμων, μαζί μέ τά ἄλλα κακά, ἐξ αἰτίας αὐτοῦ ἐπροκάλεσαν τήν ἀναπόφευκτον ἐκείνην ὁργήν τοῦ Θεοῦ. Ἄκουσε λοιπόν τόν προφήτη πού λέγει: "Αὐτό εἶναι τό ἀμάρτημα τῶν Σοδόμων, ὅτι ἔζοῦσαν εἰς ἀφθονίαν τροφῶν"(Ιεζ.16,49). Διότι εἶναι ὡσάν κάποια πηγή καί ρίζα ὅλων τῶν κακῶν.
3. Εἴδες τήν ζημίαν τῆς λαιμαργίας; Πρόσεξε, παρακαλῶ, πάλιν τά ἐπιτεύγματα τῆς νηστείας. Ἀφοῦ ἐνήστευσε σαράντα ἡμέρας ὁ μεγάλος Μωυσῆς, κατόρθωσε νά λάβῃ τάς πλάκας τῆς νομοθεσίας.
Ἐπειδή ὅμως, ὅταν κατῆλθεν ἀπό τό ὄρος, εἴδε τήν παρανομίαν τοῦ λαοῦ, τάς πλάκας ἐκεῖνας , τάς ὁποίαςμέ τόσην προσπάθειαν κατόρθωσε νά λάβῃ, ἀφοῦ ἔρριψε κάτω τάς συνέτριψεν, ἐπειδή ἐσκέφθη ὅτι εἶναι παράλογον νά δεχθῇ τήν νομοθεσίαν τοῦ Θεοῦ λαός, ὁ ὁποῖος εἶναι μέθυσος καί παράνομος.
Διά τοῦτο ἐχρειάσθη πάλιν ὁ θαυμάσιος ἐκεῖνος προφήτης ἄλλες σαράντα ἡμέρες νηστείας, διά νά ἠμπορέσῃ νά φέρῃ κάτω τάς πλάκας, αἱ ὁποῖαι συνετρίβησαν ἐξ αἰτίας τῆς παρανομίας, ἀφοῦ τάς ἐδέχθη πάλιν ἀπό τόν Θεόν. Καί ὁ μέγας δέ Ἠλίας ἐνήστευσε τόσας ἡμέρας(Γ΄ Βασ. 19,8) καί ἀπέφυγε τήν τυραννίδα τοῦ θανάτου καί ἀνῆλθε μέ πύρινον ἄρμα εἰς τόν οὐρανόν καί ποτέ μέχρι σήμερα δέν ἐγνώρισε τόν θάνατον. Καί ὁ Δανιήλ(Δαν. 10,3) δέ ἀφοῦ ἐνήστευε πολλάς ἡμέρας, ἔτσι ἡξιώθη νά ἰδῇ τό θαυμαστόν ἐκεῖνον ὄραμα, ὁ ὁποῖος ἀκόμη ἐχαλιναγώγησε τόν θυμόν τῶν λεονταριῶν καί τόν μετέβαλεν εἰς ἡμερότητα τῶν προβάτων, χωρίς νά μεταβάλη τήν φύσιν, ἀλλά, ἐνῶ παρέμενεν ἡ θηριωδία, ἤλλαξε τήν διάθεσίν των. Καί οἱ Νινευῖται, ἐπειδή ἐνήστευσαν, ἀνεκάλεσαν τήν ἀπόφασιν τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ἔκαμαν μαζί μέ τούς ἀνθρώπους καί τά ζῶα νά νηστεύσουν(Ιωνά 3,7), καί ἔτσι ἀφοῦ ἀπεμακρύνθησαν ὁ καθένας ἀπό τά πονηρά ἔργα, ἐπροκάλεσαν τήν φιλανθρωπίαν τοῦ Δεσπότου τῶν πάντων.
Καί διατί ἀκόμη ἀσχολοῦμαι μέ τούς δούλους (καί πράγματι ἠμποροῦμεν καί ἄλλους πολλούς νά ἀναφέρωμεν, οἱ ὁποῖοι μέ τήν νηστεία ἐπρόκοψαν καί εἰς τήν Παλαιάν καί εἰς τήν Καινήν Διαθήκην), εἶναι ἀνάγκη νά ἔλθω εἰς τόν κοινόν Δεσπότην ὅλων μας. Διότι καί ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἀφοῦ καί ὁ ἴδιος ἐνήστευσε σαράντα ἡμέρας(Ματθ. 4,2), ἔτσι ἤρχισε τόν ἀγῶνα ἐναντίον τοῦ διαβόλου καί ἔδωσεν εἰς ὄλους μας τό παράδειγμα, ὥστε νά ὁπλιζόμεθα μέ αὐτήν καί ἀφοῦ λάβωμεν ἀπό ἐδῶ τήν δύναμιν κατ' αὐτόν τόν τρόπον νά παρατασσώμεθα εἰς τήν μάχην ἐναντίον ἐκείνου.
Ἀλλά ἐδῶ ἴσως θά ἤθελε νά ἐρωτήση κάποιος ἀπό ἐκείνους, πού ἔχουν ὀξυδέρκειαν καί ἀφυπνισμένην τήν διάνοιαν· διά ποίον λόγον ὁ Κύριος φαίνεται ὅτι νηστεύει τάς ἰδίας ἡμέρας μέ τούς δούλους καί δεν ὑπερέβη τόν ἀριθμό σαράντα; Δέν ἔχει γίνει αὐτό ἁπλᾶ καί τυχαῖα, ἀλλά καί αὐτό μέ σοφίαν καί σύμφωνα μέ τήν ἀνέκφραστον φιλανθρωπίαν του. Διά νά μή νομισθεῖ λοιπόν ὅτι ἦλθεν εἰς τόν κόσμον φαινομενικά καί δέν ἔχει ἀναλάβει σάρκα, ἤ ὅτι εὐρίσκεται ἐκτός τῆς ἀνθρωπίνης πραγματικότητος, δι' αὐτό νηστεύει τόν ἴδιον ἀριθμόν ἡμερῶν καί δέν προσθέτει ἡμέρας, διά νά ἀποστομώσῃ τήν φιλόνεικον διάθεσιν ἐκείνων, πού ἐπιθυμοῦν νά φέρωνται μέ ἀναισχυντίαν.
Διότι ἐάν καί τώρα ἀκόμη, ἐνῶ ἔχει γίνει αὐτό, ὑπάρχουν μερικοί πού τολμοῦν νά λέγουν αὐτά, ἐάν δέν ἀπέκοπτε μέ τήν ἰδική του πρόγνωσιν τήν ἀφορμή των αὐτήν, τί δέν θά ἐπιχειρήσουν νά εἰποῦν; Δι' αὐτό δέν ἀνέχεται νά νηστεύσῃ περισσοτέρας ἡμέρας, ἀλλά τόσας ὅσας οἱ δοῦλοι, διά νά μάς διδάξῃ μέ τά ἴδια τά ἔργα του, ὁτι καί αὐτός ἔφερε τήν ἰδίαν σάρκα καί δεν εὐρίσκετο ἐκτός τῆς ἀνθρωπίνης πραγματικότητος.
4. Ἀλλά ὅτι μέν εἶναι μεγάλη ἡ δύναμις τῆς νηστείας καί πολύ τό προστιθέμενον ἀπό αὐτήν κέρδος εἰς τήν ψυχήν μας, ἔχει γίνει φανερόν εἰς ἡμᾶς καί ἀπό τούς δούλους καί ἀπό τόν Κύριον· παρακαλῶ λοιπόν τήν ἀγάπην σας, ἀφοῦ γνωρίζετε τό κέρδος της, νά μή ἀπορρίψετε ἐξ αἰτίας τῆς ἀδιαφορίας τήν ὠφέλειαν πού προέρχεται ἀπό τήν νηστείαν, οὔτε νά δυνασχετῆτε διά τήν ἔλευσίν της, άλλά νά χαίρετε καί νά εὐφραίνεσθε σύμφωνα μέ τόν μακάριον Παῦλον· "Διότι ὅσον ὁ ἐξωτερικός μας ἄνθρωπος φθείρεται, τόσον ὁ ἐσωτερικός μας γίνεται νεώτερος"(Β΄ Κορ. 4,16).
Διότι ἡ νηστεία εἶναι ἡ τροφή τῆς ψυχῆς, καί ὅπως ἀκριβῶς αὐτή ἡ σωματική τροφή αὐξάνει τό σῶμα, ἔτσι καί ἡ νηστεία κάνει τήν ψυχήν περισσότερον ρωμαλέαν, καθιστᾷ τά πτερά της εὐκίνητα, τήν μεταφέρει ὑπεράνω τοῦ κόσμου αὐτοῦ, γίνεται αἰτία νά φαντάζεται τά οὐράνια, ἀφοῦ καθιστά αὐτήν ἀνωτέραν ἀπό τάς ἡδονάς καί τάς ἀπολαύσεις τῆς παρούσης ζωῆς. Καί ὅπως ἀκριβῶς τά ἐλαφρῶς φορτωμένα πλοῖα διασχίζουν τά πελάγη ταχύτερα, τά καθιστάμενα ἀπό τό πολύ φορτίον δυσκίνητα καταποντίζονται· ἔτσι ἡ μέν νηστεία ἀφοῦ κάμῃ περισσότερον ἐλαφρόν τόν νοῦν, προετοιμάζει νά διασχίσωμεν μέ εὐκολίαν τό πέλαγος τῆς παρούσης ζωῆς καί νά στρεφώμεθα πρός τόν οὐρανόν καί νά συγκινούμεθα ἀπό τά οὐράνια κάι νά μή δίδωμεν καμμίαν σημασίαν εἰς τά παρόντα, ἀλλά νά τά περιφρονοῦμεν ὡς εὐτελέστερα ἀπό τήν σκιάν καί τά ὄνειρα.
Ἡ μέθη ὅμως καί ἡ λαιμαργία, ἐπειδή καθιστᾷ βαρύν τόν νοῦν καί παχύνει τό σῶμα, αἰχμαλωτίζει τήν ψυχήν, ἀφοῦ τήν πολιορκῇ ἀπό παντοῦ, καί ἀφοῦ δέν ἐπιτρέπῃ τό κριτήριον τῆς σκέψεως νά εἶναι ἰσχυρόν, προετοιμάζει τόν ἄνθρωπον νά κατευθύνεται εἰς τούς κρημνούς καί νά ἐργάζεται τά πάντα ἐναντίον τῆς ἰδικῆς του σωτηρίας.
Ἄς μή ρυθμίζωμεν λοιπόν μέ ἀδιαφορίαν, ἀγαπητοί, τά ἀναφερόμενα εἰς τήν σωτηρίαν μας· ἀλλά γνωρίζοντες πόσα κακά προέρχονται από ἐδῶ, ἄς ἀποφεύγωμεν τήν ζημίαν πού προκύπτει ἀπό αὐτήν. Διότι ὄχι μόνον εἰς τήν Καινήν Διαθήκην, ὅπου εἶναι μεγαλυτέρα ἡ ἔμφασις τῆς ἀληθείας καί μεγαλύτεραι αἱ δοκιμασίαι καί πολλοί οἱ ἰδρῶτες καί πολλά τά βραβεῖα καί ἄπειρα τά στεφάνια, ἔχουν ἀπαγορευθῇ αἱ ἀπολαύσεις, ἀλλά καί εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, ὅταν ἀκόμη οἱ ἄνθρωποι ἐζοῦσαν εἰς τήν σκιάν καί ἐπρόσεχαν εἰς το λυχνάρι κάι ὠσάν παιδιά πού ἐτρέφοντο μέ γάλα, ἔτσι σιγά σιγά ἐκαθηδογοῦντο, οὔτε τότε ἐπετρέπετο νά ζοῦν μέ ἀπολαύσεις.
Καί διά νά μή νομίσετε, ὅτι λέγομεν αὐτά διά νά κατηγοροῦμεν ἀπλῶς τήν πολυτέλειαν, ἀκούσατε τόν προφήτην, ὁ ὁποῖος λέγει· "Ἀλλοίμονον εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἔρχονται εἰς κακήν ἡμέραν, οἱ ὁποῖοι κοιμῶνται εἰς κατασκευασμένα ἀπό ἐλεφαντοστοῦν κρεββάτια καί ζοῦν ἄσωτα εἰς τάς στρωμνάς των· οἱ ὁποῖοι τρώγουν τά ἐρίφια ἀπό τά ποίμνια καί τά μοσχάρια τοῦ γάλακτος ἀπό τά κοπάδια· οἱ ὁποῖοι πίνουν τόν καθαρόν οἴνον καί ἀλείφονται μέ πολύτιμα ἀρώματα, ἐπειδή ἐθεώρησαν αὐτά ὡς μόνιμα καί ὄχι ὡς φευγαλέα"(Αμώς 6, 3-6).
Εἴδατε πόσον ἐκατηγόρησεν ὁ προφήτης τήν πολυτέλειαν, καί αὐτά ὅταν ὡμιλοῦσεν εἰς τούς Ἰουδαῖους, οἱ ὁποῖοι ἦσαν ἀναίσθητοι, ἀχάριστοι καί καθημερινῶς ἔτρωγαν ὑπερβολικά; Προσέχετε λοιπόν τήν ἀκρίβειαν τῶν λόγων· ἀφοῦ ἐκατηγόρησε τήν λαιμαργίαν των καί τήν πολλήν μέθην πού προκαλεῖ ὁ οἶνος, τότε ἐπρόσθεσεν· "Ἐθεώρησαν αὐτά ὡς μόνιμα καί ὅχι ὡς προσωρινά", σχεδόν ἀποδεικνύων, ὅτι ἡ ἀπόλαυσις φθάνει μέχρι τόν φάρυγγα καί τά χείλη καί δέν προχωρεῖ περαιτέρω. Ἀλλά ἡ μέν ἡδονή εἶναι σύντομος καί πρόσκαιρος, ἡ δέ ὀδύνη εἶναι διαρκής καί δέν ἔχει τέλος. Και αὐτά, λέγει, ἀφοῦ ἔμαθαν μέ τήν πεῖραν των· "Ἐθεώρησαν ὅλα ὡς σταθερά καί μόνιμα καί ὅχι ὡς φευγαλέα", δηλαδή, εξαφανιζόμενα καί οὔτε δι' ὀλίγον νά παραμένουν. Διότι τέτοια εἶναι ὅλα τά ἀνθρώπινα καί τά σαρκικά· ἀκόμη δέν ἦλθαν καί ἐχάθησαν· τέτοιο πράγμα εἶναι ἡ απόλαυσις, τέτοιο ἡ ἀνθρωπίνη δόξα κάι ἡ ἐξουσία, τέτοιο κάθε εὐτυχία τῆς παρούσης ζωῆς, χωρίς νά ἔχει καμμίαν βεβαιότητα , καμμίαν σταθερότητα, καμμίαν μονιμότητα, ἀλλά τρέχει περισσότερον ἀπό τόν ροῦν τπων ποταμῶν καί ἐγκαταλείπει μόνους καί γυμνούς ἐκείνους, πού καταγίνονται μέ αὐτά.
Τά πνευματικά ὅμως ἀγαθά δέν εἶναι τέτοια, άλλά, ἀντιθέτως πρός αὐτά, σταθερά καί ἀκίνητα, χωρίς νά μεταβάλλονται, ἐκτεινόμενα αἰωνίως. Πόσης λοιπόν ἀνοησίας δέν θά ἦτο ἀπόδειξις τό νά ἀνταλάσσῃ κανείς τά ἀσταθῆ μέ τά ἀκίνητα, τά προσωρινά μέ τά αἰώνια, τά παραμένοντα διαρκῶς μέ τά ἐξαφανιζόμενα, ἐκεῖνα πού προετοιμάζουν τήν μεγάλην τιμωρίαν μας εἰς τήν μέλλουσαν ζωήν μέ ἐκείνα πού προκαλοῦν τήν μεγάλην ἀπόλαυσιν ἐκεῖ;
Κατανοοῦντες λοιπόν ὅλα αὐτά ἀγαπητοί, καί φροντίζοντες πολύ διά τήν ἰδικήν μας σωτηρίαν, ἄς περιφρονήσωμεν τήν ἀνώφελον καί βλαβεράν ἀπόλαυσιν· ἄς ὑποδεχθοῦμεν μέ ἀγάπην τήν νηστείαν καί κάθε ἄλλην ἀρετήν, καί ἄς ἐπιδείξωμεν μεγάλη ἀλλαγήν εἰς τήν ζωήν μας καί καθημερινῶς ἄς τρέχωμεν ἐπειγόντως εἰς τήν ἐκτέλεσιν ἀγαθῶν ἔργων, διά νά ἀξιωθοῦμεν ἔτσι, ἀφοῦ κατά τήν διάρκειαν ὅλης τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἀσχοληθοῦμεν μέ τό πνευματικόν ἐμπόριονκαί συγκεντρώσωμεν μεγάλον πλοῦτον τῆς άρετῆς, νά φθάσωμεν εἰς τήν ἡμέραν τοῦ Κυρίου καί νά προσέλθωμεν μέ παρρησίαν εἰς τήν φοβεράν καί πνευματικήν τράπεζαν καί νά μετάσχωμεν είς τά ἀπόρρητα καί ἀθάνατα ἐκεῖνα δῶρα μέ καθαράν τήν συνείδησιν καί νά γεμίσωμεν μέ τήν χάριν ἀπό αὐτά, μέ τάς εὐχάς καί τάς μεσιτείας ἐκείνων, πού ἦσαν εὐάρεστοι εἰς αὐτόν τόν Χριστόν, τόν φιλάνθρωπον Θεόν μας, μαζί μέ τόν ὁποῖον εἰς τόν Πατέρα καί συγχρόνως εἰς τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἀνήκει ἡ δόξα, ἡ δύναμις. ἡ τιμή, τώρα καί πάντοτε, καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰῶνων. Ἀμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.