Ιωάννη Κορναράκη: Ἡ ραθυμία, ἡ ἄλλη ὄψη τῆς βίας

Ἡ δαιμονική βία, στή λανθάνουσα λειτουργία της μέσα στόν ἀνθρώπινο ψυχισμό, δείχνει ἕνα ἄλλο πρόσωπο, πολύ διαφορετικό ἀπό ἐκεῖνο, πού ἡ πρώτη ἐντύπωση μᾶς δίνει νά ἀντιληφθοῦμε, ὅταν ἡ βία αὐτή εἶναι ἔκδηλη καί ἐμφανής καί ἄμεσα καταστροφική. 

Ἡ λανθάνουσα βία, δηλ. ὁ ἀφανής καί ἀνύποπτος καί ἀθόρυβος τρόπος λειτουργίας τῆς βίας, στά πρῶτα της βήματα, μέσα στόν παραδείσιο χώρο, σφραγίζει πολύ βαθειά καί σχεδόν ἀνεξίτηλα(;) τό ἀνθρώπινο πρόσωπο  μέ τόν πιό ἀπατηλό χαρακτήρα της· τή ραθυμία!

Στήν κοινή λογική ἡ ραθυμία, ἡ νωχέλεια, ἡ ἀβελτηρία καί γενικά ἡ παραλυτική ἀδράνεια τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, φαίνεται σάν μιά συμπεριφορά ἤ ἐνέργεια ἐντελώς ἀντίθετη μέ τήν ἔννοια τῆς δυναμικῆς ἤ ἔντονα ἐπιθετικῆς συμπεριφορᾶς τῆς βίας. Βία καί ραθυμία φαίνονται σάν δύο ἀντίθετες καί ἐντελῶς διάφορες, μεταξύ τους, συμπεριφορές καί λειτουργίες τοῦ ἀνθρωπίνου ψυχισμοῦ. 

Κι ὅμως! Ἡ ραθυμία καί μάλιστα στήν ὑπαρξιακή της ποιότητα καί ἐκδοχή, εἶναι τό ἄλλο, ἀπατηλό, πρόσωπο τῆς δαιμονικῆς βίας. 

Κι αὐτό εἶναι αὐτονόητο. Ἔάν εἶναι στή φύση καί στόν λειτουργικό-δυναμικό χαρακτήρα τῆς βίας  νά... βιάζει, δηλαδή νά καθηλώνει  σέ δουλεία καί αἰχμαλωσία, σέ ἀλύτρωτη ὑποταγή καί σέ ἀθεράπευτη παγίωση, τόν ἀνθρώπινο ψυχισμό, τό ἀποτέλεσμα αὐτοῦ τοῦ εἴδους βιασμοῦ τοῦ ψυχισμοῦ αὐτοῦ, εἶναι ἀκριβῶς ἡ κατάσταση τῆς ὑπαρξιακῆς ἀδράνειας καί νωθρότητος, δηλ. τῆς ραθυμίας. 

Περνώντας ἑπομένως ὁ ἀδαμικός ἄνθρωπος, στόν ἀμετάκλητα δουλωτικό, γι' αὐτόν, χῶρο τῆς ἐξουσίας τῆς βίας, περιεβλήθη τά σιδηρά της δεσμά, ἀφοῦ ἡ βία καθήλωσε τόν ἀνθρώπινο ψυχισμό  στή δουλεία μιᾶς ἀθεράπευτης πλέον ὑπαρξιακῆς ραθυμίας καί μιᾶς βαθειᾶς ψυχοδυναμικῆς ἀδρανείας, ὥστε νά φαίνεται πλέον ἀδύνατη ἡ ἐπιστροφή του ἀπό τή... βία.

Φαινομενικά εἶναι πάντα ἀπορίας ἄξιοτό γεγονός, ὅτι ὁ Ἀδάμ δέν μπόρεσε, προκαλούμενος ἀπό τό Θεό μ' ἕνα ὄντως ἀφυπνιστικό ἐρώτημα· "Ἀδάμ, ποῦ εἶ;", νά ἐπιστρέψει στό χῶρο τῆς ἐλευθερίας τοῦ Θεοῦ ἀπό τό πάντοτε ἀνοιχτό γι'αὐτόν μονοπάτι τῆς μετανοίας. 

Ὁ Ἀδάμ, τή στιγμή πού ἀπαντοῦσε στήν πρόκληση αὐτή τοῦ Θεοῦ, εἶχε ἤδη μπροστά του ἀνοιχτή θύρα μετανοίας, πού κρατοῦσε τήν εἴσοδό της, ἐπίμονα ἐλεύθερη, ἡ ἀγάπη καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. 

Κι ὅμως. Ὁ Ἀδάμ δέν μπόρεσε νά περάσει τό κατώφλι τῆς θύρας αὐτῆς. Ἔμεινε καρφωμένος σέ μιά ἀδράνεια καί ἀκινησία ἀμετανοησίας, ὁπωσδήποτε ἐντυπωσιακῆς, γιά τό βάθος καί τίς διαστάσεις τοῦ ἀδαμικοῦ ψυχοδυναμισμοῦ, πού κρατοῦσε καθηλωμένο (στήν ἀμετανοησία αὐτή) ἡ δεσποτεία τῆς δαιμονικῆς βίας. 

Πάντως, ψηλαφώντας πάρα πέρα τίς βαθειές καί οὐσιαστικές, γιά τήν ἀλλοτρίωση τοῦ ἀδαμικοῦ προσώπου, συνέπειες τοῦ πρωτογενοῦς μπολιάσματός του, μέ τό δουλωτικό, γι' αὐτό τό πρόσωπο , ἰό τῆς δαιμονικῆς βίας, στήν προβληματική του ἀντίσταση στή μετάνοια καί ἐπιστροφή στήν ἐλευθερία τοῦ Θεοῦ, φθάνουμε σέ μιά πιό συγκεκριμένη διαπίστωση, ὅτι δηλ. ἡ ἐντροπή φαίνεται, ἐκ πρῶτης ὄψεως, νά ἀποτελεῖ τόν ἐσώτερο πυρήνα τῆς ὑπαρξιακῆς ραθυμίας, ὡς ἀντιστάσεως τοῦ ἀδαμικοῦ ἀνθρώπου στή μετάνοια καί ἐπομένως στή δυνατότητα τῆς σωτηρίας του. 

Πράγματι! Ἕνα βασικό "σκάνδαλο", στό ὅποῖο παγίδευσε ἡ δαιμονική βία τό ἀδαμικό πρόσωπο, ἦταν ἤδη ἡ αἰσχύνη, ἡ ἐν-τροπή!

Οἱ πρωτόπλαστοι, μετά τήν παράβαση τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, εἶδαν ἔντρομοι καί καταντροπιασμένοι τήν ταπεινωτική γι' αὐτούς, εἰκόνα τοῦ ἑαυτοῦ τους, σέ σχέση μέ τό κάλλος, πού προηγουμένως εἶχε ἡ εἰκόνα αὐτή, προικισμένη καθώς ἦταν μέ τά θεόκτιστα χαρίσματα τοῦ "κατ' εἰκόνα". 

Ἀλλά, καθώς τελοῦσαν πάντοτε κάτω, ἀπό τήν καθοριστική πλέον γιά τή ζωή τους, αἰχμαλωσία τῆς δαιμονικῆς βίας, διάλεξαν τόν χειρότερο τρόπο γιά τή θεραπεία τοῦ φόβου τους καί τῆς ἐντροπῆς τους: τό "κουκούλωμα" τῆς γυμνότητός τους! "Ἔρραψαν φύλα συκῆς" γιά νά καλύψουν αὐτή τή γυμνότητα. Μέ φτηνά καί σαθρά "ἐπιχειρήματα" ("φύλλα") προσπάθησαν νά ξεγελάσουν τόν ἐαυτό τους καί νά κρυφθοῦν, κυριολεκτικά, πίσω ἀπό τό δάκτυλό τους, γιά νά μή βλέπουν τήν ταπεινωτική γι' αὐτούς εἰκόνα του. 

Τό κουκούλωμα αὐτό τῆς γυμνότητος τῶν παραβατῶν τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, τόσο εὔλογο καί τόσο... ἀθῶο, λειτουργεῖ, στήν περίπτωσή τους, ὡς προσπάθεια ἀπωθήσεως (καλύψεως) τῆς ἐνοχῆς τους γιά τή γυμνότητα αὐτή. Πρόκειται ἐδῶ γιά τό χειρότερο ἐκβιασμό τοῦ ἑαυτοῦ μας ἀπό τόν ἑαυτό μας. 

Ὅταν ἡ προσωπική μας εἰκόνα εἶναι ταπεινωτική στά μάτια τοῦ ἑαυτοῦ μας, ὅταν ντρεπόμαστεγι΄'α τόν ἑαυτό μας, ἀσκοῦμε συχνά, τή βία τοῦ κουκουλώματος. Κλείνουμε τά μάτια μαςστήν πραγματικότητα τοῦ καταντήματός μας καί τά κρατᾶμε ὀρθάνοιχτα μπροστά στίς ψευδαισθήσεις καί φαντασιώσεις μιᾶς εἰκόνας τοῦ ἑαυτοῦ, ὅπως τή θέλουμε καί ὅπως μᾶς ἀρέσει. 

Ἡ φυγή αὐτή ἀπό τήν πραγματικότητα τῆς ταπεινωτικῆς γιά μᾶς εἰκόνος τοῦ ἑαυτοῦ μας, στίς ψευδαισθήσεις καί φαντασιώσεις  αὐτές εἶναι μιά βίαιη ("ἀσυνείδητη") φυγή στό χῶρο τῆς ἀμετανοησίας, γι' αὐτό πού τώρα εἴμαστε.

Τό εἶδος ἐξάλλου αὐτό τῆς βίας, πού φρουρεῖ ἄγρυπνα τό χῶρο τῆς ἀμετανοησίας, τό ἀποκαλύπτει ξεκάθαρα ἡ ἀντίδραση τοῦ ἀδαμικοῦ ἀνθρώπου στήν πρόκληση γιά μετάνοια, μπροστά στήν ὁποία τόν ἔθεσε ὁ Θεός· "Ἀδάμ, ποῦ εἶ;"!

Ὄντως! Φόβος και φυγή συνθέτουν τό εἶδος τῆς βίας, κάτω ἀπό τήν ὁποία κρατεῖται δουλωτικά ὁ παραβάτης τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, ἀδαμικός ἄνθρωπος. 

- "Ἐφοβήθην καί ἐκρύβην", ὁμολογεῖ ὁ ἄνθρωπος αὐτός, τή στιγμή, πού ὁ Θεός τόν καλεῖ σ' ἕνα νέο διάλογο μετανοίας. 

Φόβος καί κρύψιμο τοῦ ἑαυτοῦ πίσω ἀπό τόν ἑαυτό του! Αὐτό εἶναι τό ἀντιφατικό καί συγκρουσιακό, ἑνδοψυχικό, εἶδος τῆς βίας, τῆς δαιμονικῆς βίας, πού φρουρεῖ ἐπίμονα κάθε θύρα μετανοίας τοῦ ἀδαμικοῦ ἀνθρώπου.            

Κάθε ἀμαρτωλός, στήν περίπτωση που συλλαμβάνει τό μήνυμα τῆς σωτηρίας του, μέσα ἀπό τό νόημα καί τό πνεῦμα τοῦ μυστηρίου τῆς μετανοίας, ἀντιλαμβάνεται τήν πραγματικότητα τῆς λυτρωτικής του λειτουργίας, στό μέτρο τοῦ προσωπικοῦ του προβληματισμοῦ καί τῆς δυνατότητος  τῆς πνευματικῆς του ὁράσεως, ἀλλά, τίς περισσότερες φορές, αἰσθάνεται τήν ἀντίδραση τοῦ "ἑαυτοῦ" σέ κάθε βῆμα μετανοίας καί πνευματικῆς ἀνανήψεως καί ἐσωτερικῆς ἐπομένως ἐλευθερίας.

Ἡ ἀντίδραση αὐτή ἔχει πάντοτε τό νόημα τοῦ φόβου καί τῆς φυγῆς πρό τοῦ πρός τήν μετάνοια προσανατολιζομένου ἑαυτοῦ. Ἐξάλλου ὁ φόβος αὐτός καί ἡ φυγή, ὡς συμπεριφορά "πρός τά πίσω", στήν καθήλωση τῆς ἀμετανοησίας, τῆς ἀκινησίας πρός τήν μετάνοια, ἔχει τελικά τό νόημα τῆς ραθυμίας. 

Ἡ ραθυμία αὐτή φαίνεται νά ἔρχεται ἀπό τό βάθος τοῦ ἑαυτοῦ του, ὡς ἀντίσταση στήν ἀποκάλυψη τῆς ἐσωτερικότητος τοῦ ἑαυτοῦ του μπροστά στά μάτια τοῦ ἑαυτοῦ του. 

Κάθε αἰσθητή πρόκληση ἤ προτροπή μετανοίας φαίνεται νά εἰσχωρεῖ πολύ βαθειά, στόν ἐσωτερικό χῶρο τοῦ ἑαυτοῦ, καί φαίνεται νά ἀπειλεῖ μιά ῎ανοδο, στήν ἐπιφάνεια τῆς συνειδήσεως, πολύ ἀτομικῶν ἀλλά καί πολύ ἐνδοψυχικῶν καί γι' αὐτό "μυστικῶν" περιεχομένων τῆς προσωπικῆς ζωῆς. 

Κι αὐτή ἡ αἴσθηση, ὡς πιθανότητα ἐξωτερικεύσεως ψυχικῶν περιχομένωντῆς προσωπικότητος , ὅλως διόλου ἀτομικῶν, φαίνεται νά ἐνοχλεῖ καί μάλλον ἤδη νά τραυματίζει τήν αὐτοσυνειδησία τῆς προσωπικῆς εἰκόνος τοῦ ἑαυτοῦ. Τό γεγονός αὐτό βεβαίωσε ὁ Ἀδάμ μέ τήν  ἀντίδρασή του στήν πρόκληση τοῦ Θεοῦ· "Ἀδάμ, ποῦ εἶ;". Κι αὐτό ἀκριβῶς τό ἀντιδραστικό στοιχεῖο, ὡς ὁ πιο ἐσωτερικός πυρήνας τῆς δαιμονικῆς βίας, φαίνεται νά ἐμποδίζει τόν ἄνθρωπο νά σταθεῖ μπροστά στήν εἰκόνα τοῦ ἑαυτοῦ του μέ αἴσθημα ἀντικειμενικῆς εἰλικρίνειας καί ἐσωτερικῆς ἐλευθερίας. 

Ἔτσι ἡ ἀντίσταση στή μετάνοια, μέ τό ἐπιχείρημα τῆς ἐντροπῆς, ἀποτελεῖ διεργασία τῆς δαιμονικῆς βίας, πού ἐκφράζεται μέ τό προσωπεῖο τῆς ραθυμίας καί τῆς ἀσυνείδητης, παραλυτικῆς ἀδρανείας τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. 

Πῶς μπορεῖ νά ἐλευθερωθεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν αὐτόματη (ἀνακλαστική) αὐτή λειτουργία τῆς ἀντιδραστικῆς βίας καί νά προχωρήσει σ' ἕνα λυτρωτικό διάλογο τοῦ ἑαυτοῦ του μέ τόν ἑαυτό του; 

Τό ἐρώτημα αὐτό ἀποτελεῖ μιά ἀπό τίς πιό κρίσιμες, γιά τήν αὐθεντική ὑπαρξιακή καταξίωση τοῦ συνειδητοῦ χριστιανοῦ ἀνθρώπου, ἀπορίες. Γαιτί εἶναι γεγονός ἀναμφισβήτητο, ὅτι καί ὁ καλοπροαίρετος χριστιανός ἄνθρωπος αἰσθάνεται σέ πολλές περιπτώσεις, μιά πολύ ἐσωτερική ἀπροθυμία καί ραθυμία, να προχωρήσει στή βιωματική -πρακτική συνέπεια τῆς πίστεώς του καί τῆς ἀγαθῆς προαιρέσεώς του γιά τή σωτηρία του. 

Σέ πολλές περιπτώσεις ὁ χριστιανός ἄνθρωπος, ὁ καλοπροαίρετος καί συνειδητός χριστιανός, γνωρίζει τί τοῦ ὑπαγορεύει νά πράξει καί νά βιώσει ἡ πίστη του καί ἡ ἀφοσίωσή του στήν εὐαγγελική ἀλήθεια. Ἀκούει καί ἀποδέχεται, μέ εἰλικρίνεια καί ἐσωτερική ἱκανοποίηση, τό ζωοποιό λόγο τοῦ Θεοῦ, ὅπου ἀκούγεται καί λαλεῖται καί αἰσθάνεται, ὁ χριστιανός αὐτός, νά φωτίζεται τό πνεῦμα του, ὅταν μελετάει τό λόγο τοῦ Θεοῦ! Ἀλλά...!

Ἀλλά διαπιστώνει καί ὁ ἴδιος συγρόνως πόσο δυσκίνητος εἶναι στήν ἄμεση καί συνεπή βίωση τῆς εὐαγγελικῆς ἀληθείας. Βεβαιώνεται συχνά, ἀπό τή δική του πεῖρα, πόσο ράθυμος καί ἀδρανής εἶναι στή βίωση αὐτῆς τῆς ἀληθείας. Αἰσθάνεται ὅτι τοῦ εἶναι πιό βολικό νά ἀναβάλλει κάποια συγκεκριμένη κίνηση ἤ προσπάθειά του πρός τήν κατεύθυνση αὐτῆς τῆς βιώσεως. Ἔτσι ἐκείνο πού κατασταλάζει, σάν ὑποσυνείδηρη ἤ λανθάνουσα αἴσθηση στό πνεῦμα του, εἶναι ἡ καθήλωσή του στήν πνευματική ραθυμία καί ἀδράνεια. 

Ἡ αἴσθηση αὐτή εἶναι ἡ βαρειά κληρονομιά τῆς ἀδαμικῆς ἀντιστάσεως στήν πρόσκληση τοῦ Θεοῦ γιά μετάνοια καί ἐπιστροφή στό χῶρος τῆς ἐλευθερίας τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ.

Ἡ δαιμονική βία, πού εἰσῆλθε στόν ἀνθρώπινο ψυχισμό, μέ τή διάπραξη τῆς ἀδαμικῆς ἀμαρτίας, βιώνεται πλέον, ἀκόμη καί στήν περίπτωση τοῦ καλού χριστιανοῦ, ὡς καθήλωση στήν ὑπαρξιακή ραθυμία καί τήν ἀμέλεια. 

Πρόκειται πράγματι γιά τήν κρισιμότερη ἀφροσύνη, πού δεσπόζει μέσα στό ἀνθρώπινο (χριστιανικο) πνεῦμα καί συντηρεῖ τή ραθυμία τῆς ὑπάρξεως· "ἐκ γάρ τῆς ἀφροσύνης γίνεται ἡ ραθυμία". 

**********       *************     ************    

Διαβάστε ἐπίσης: Το πρωτογενές μπόλιασμα τῆς βίας στό ἀνθρώπινο πρόσωπο     

*********         *************     *************

Θα ακολουθήσει: Ἡ μεταπτωτική ὑπαρξιακή πορεία τοῦ ἀνθρώπου μέσα στό καθεστώς τῆς βίας τῆς ἀμετανοησίας.