Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: Περί αποταγής από τον κόσμο και αποχής από την παρρησία προς τους ανθρώπους (Λόγος Β΄)

1.  Όταν αποφασίσωμε να φύγωμε από τον κόσμο και να γίνωμε ξένοι προς τα κοσμικά, τίποτε δεν μας χωρίζει τόσο πολύ από τον κόσμο και δεν θανατώνει τα πάθη μας, τίποτε δεν μας διεγείρει και δεν μας ζωογονεί προς τα πνευματικά, όσο το πένθος και ο καρδιακός πόνος που συνοδεύεται από διάκρισι. Διότι το πρόσωπο του εντροπαλού μιμείται την ταπείνωσι του αγαπημένου. Επίσης τίποτε δεν μας πιέζει να συναναστρεφώμαστε στον κόσμο και με τα ευρισκόμενα στον κόσμο, με τους μεθυστάς και άσωτους που είναι σ' αυτόν, και τίποτε δεν μας χωρίζει από τους θησαυρούς της σοφίας και της γνώσεως των μυστηρίων του Θεού τόσο, όσο ο αστεϊσμός και η ελαφρότης που συνδέεται από παρρησία· κι' αυτό είναι το επάγγελμα του δαίμονος της πορνείας.

2. Επειδή έχω γνωρίσει την φιλοσοφική σου διάθεσι, αγαπητέ, σε παρακαλώ με αγάπη να προφυλάσσεσαι από την επήρεια του εχθρού, ώστε να μη ψυχράνης με την ευτραπελία των λόγων την ψυχή σου από την θέρμη της αγάπης του Χριστού, ο οποίος για χάρι σου εγεύθηκε χολή επάνω στο ξύλο του Σταυρού, και, αντί της γλυκείας εκείνης μελέτης και της παρρησίας προς τον Θεό, την γεμίσεις με άφθονες φαντασίες, όταν είσαι ξύπνιος· όταν δε κοιμάσαι, να μη την αιχμαλωτίσης με άτονα όνειρα, των οποίων τη δυσοσμία δεν ανέχονται οι άγιοι Άγγελοι του Θεού, και γίνεις στους άλλους ολίσθημα και στον εαυτό σου αγκάθι. Πίεσε λοιπόν τον εαυτό σου να μιμηθής την ταπείνωσι του Χριστού, για να ανάψη περισσότερο το πυρ που έχει καταβληθή μέσα σου απ' αυτόν· το πυρ δηλαδή με το οποίο ξεριζώνονται όλα τα κινήματα του κόσμου, πού αποκτείνουν τον καινούργιο άνθρωπο και μολύνουν τις αυλές του Κυρίου, του αγίου και δυνατού.

3. Εγώ λοιπόν λέγω θαρραλέως, κατά τον άγιο Παύλο, «ότι είμαστε ναός Θεού». Ας τον αγνίσωμε λοιπόν, όπως κι' αυτός είναι άγιος, για να επιθυμήση να κατασκηνώσει μέσα σ' αυτό· ας αγιάσωμε αυτόν, όπως αυτός είναι άγιος, και ας τον διακοσμήσωμε με όλα τα αγαθά και τίμια έργα. Ας τον θυμιάσωμε με το θυμίαμα της αναπαύσεως του θελήματος αυτού δια της καθαράς και καρδιακής προσευχής, την οποία είναι αδύνατο ν' αποκτήσωμε με την κοινωνία προς τις συνεχείς κοσμικές κινήσεις, και τότε θα επισκιάση την ψυχή η νεφέλη της δόξας του και θα διαυγάσει το φως της μεγαλοσύνης του μέσα στην καρδιά, οπότε θα γεμίσουν χαρά και ευφροσύνη όλοι οι ένοικοι του οίκου του Θεού. Αντιθέτως οι αναιδείς και αναίσχυντοι θα εξαφανισθούν από τη φλόγα του αγίου Πνεύματος.

4. Ονείδιζε λοιπόν τον εαυτό σου διαπαντός, αδελφέ, και λέγε· Αλλοίμονό μου, αθλία ψυχή, επλησίασε ή απόσπασίς σου από το σώμα. Γιατί ευφραίνεσαι με αυτά, που πρόκειται να εγκαταλείψεις σήμερα και που τη θέα τους πρόκειται να στερηθείς στους αιώνες; Κύτταξε εμπρός σου και σκέψου αυτά πού έπραξες, πώς είναι και ποιά είναι, και με ποιους επέρασες τις ημέρες της ζωής σου ή ποιος εδέχθηκε τον κόπο της εργασίας στον αγρό σου και ποιον εύφρανες στην παλαίστρα σου, για να έλθη προς συνάντησί σου τον καιρό της εξόδου σου. Ποιόν ευχαρίστησες στο δρόμο σου, για ν' αναπαυθής στον λιμένα. Για χάρη ποιου εταλαιπωρήθηκες κοπιάζοντας, για να φθάσης σ' αυτόν με χαρά, ποιόν απέκτησες φίλο στον μέλλοντα αιώνα, για να σε υποδεχθή τώρα κατά την έξοδό σου, σε ποιόν αγρό υπηρέτησες, και ποιος πρόκειται να σου δώσει τον μισθό κατά τη δύση του ήλιου του χωρισμού σου.

5. Εξέτασε τον εαυτό σου, ψυχή, και βλέπε προς ποιά γη είναι το μερίδιό σου, κι' αν εκαλλιέργησες τον αγρό που καρποφορεί πικρία στους καλλιεργητάς του, κράξε και βόησε με στεναγμό και αδημονία, που ευχαριστούν τον Θεό σου περισσότερο από τις θυσίες και τα ολοκαυτώματα. Ας εκφέρει το στόμα σου γοερές φωνές, με τις οποίες τέρπονται οι άγιοι Άγγελοι. Βάψε τις παρειές σου με τον κλαυθμό των ματιών σου, για να αναπαυθεί επάνω σου το άγιο Πνεύμα και να σε λούσει από τον ρύπο της κακίας σου. Εξιλέωσε τον Κύριό σου με δάκρυα, για να έλθη προς εσένα. Επικαλέσου την Μαρία και την Μάρθα, για να σε διδάξουν τις πένθιμες φωνές. Βόησε προς τον Κύριο.


6.  Ευχή
Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός μας, που έκλαυσες επάνω στο Λάζαρο κι' έσταξες επάνω του δάκρυα λύπης και συμπαθείας, δέξου τα δάκρυα της πικρίας μου. Θεράπευσε με τα πάθη σου τα πάθη μου. Ιάτρευσε με τα τραύματά σου τα τραύματά μου. Άγνισε με το αίμα σου το αίμα μου και ανάμιξε με το σώμα μου την οσμή του ζωοποιού σου σώματος. Η χολή, που εποτίσθηκες από τους εχθρούς, είθε να μου γλυκάνει την ψυχή από την πικρία που μ' επότισε ο αντίδικος. Το σώμα σου που απλώθηκε στον Σταυρό είθε να μου εκτείνει προς εσένα τον νου που ελκύσθηκε κάτω από τους δαίμονες. Η κεφαλή σου, την οποία έκλινες επάνω στο Σταυρό, είθε να υψώσει τη δική μου κεφαλή που εκτυπήθηκε από τους αντιπάλους. Τα πανάγια χέρια σου, που καθηλώθηκαν από απίστους στο Σταυρό, ας με ανεβάσουν προς εσένα από το χάσμα της απωλείας, όπως υποσχέθηκε το πανάγιό σου στόμα. Το πρόσωπό σου, που εδέχθηκε ραπίσματα και πτυσίματα από τούς καταραμένους, ας μου στιλβώσει το πρόσωπο που αμαυρώθηκε από τις ανομίες. Η ψυχή σου, την οποία παρέδωσες στον Πατέρα σου επάνω στον Σταυρό, ας με οδηγήσει προς εσέ με την χάρι σου.

7. Δεν έχω πονεμένη καρδιά, για να σε αναζητήσω, δεν έχω μετάνοια ούτε κατάνυξι, που επαναφέρουν τα τέκνα προς την κληρονομιά τους. Δεν έχω, Δέσποτα, δάκρυ παρακλητικό. Ο νους μου έχει σκοτισθεί από τα βιωτικά και δεν μπορεί να ατενίσει προς εσένα με οδύνη. Η καρδιά μου έχει ψυχθή από το πλήθος των πειρασμών και δεν μπορεί να θερμανθή με τα δάκρυα της αγάπης προς εσένα. Αλλ' εσύ, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός, ο θησαυρός των αγαθών, δώρησέ μου ολόκληρη την μετάνοια και επίπονη καρδιά, για να εξέλθω ολοψύχως σε αναζήτησί σου. Διότι χωρισμένος από εσένα, θ' αποξενωθώ από κάθε αγαθό. Χάρισέ μου λοιπόν, ω αγαθέ, την χάρι σου. Ο Πατήρ που σε παρήγαγε από τους κόλπους του αχρόνως και αϊδίως, ας ανακαινίσει μέσα μου τις μορφές της εικόνας σου. Σε εγκατέλειψα, Εσύ μη με εγκαταλείψεις. Εξήλθα από εσένα, Εσύ έξελθε για να με αναζητήσεις, και οδήγησέ με στη βοσκή σου και βάλε με μαζί με τα πρόβατα της εκλεκτής σου ποίμνης και διάθρεψέ με μαζί με αυτά στην χλόη των θείων σου μυστηρίων. Αυτών των μυστηρίων είναι κατοικία ή καθαρή καρδιά και σ' αυτήν μέσα παρατηρείται η έλλαμψις των αποκαλύψεών σου, που είναι παρηγοριά και αναψυχή όσων εκοπίασαν για εσένα στις θλίψεις και τις παντοειδείς κακώσεις.

8. Αυτήν την έλλαμψι ας αξιωθούμε κι' εμείς με την χάρι και φιλανθρωπία του Σωτήρος μας Ιησού Χριστού στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.

Μετάφραση: Παναγιώτης Χρήστου
 --------------------------------------------------------
πηγή: Ισαάκ του Σύρου, "Λόγοι Ασκητικοί (Α΄-ΚΣΤ΄), Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 2009.