Σύντομη βιογραφία: Ὁ χρόνος πού ἔζησε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος, ὁ τόπος ὅπου πέρασε τοὺς ἀγῶνες τῆς ἀσκήσεως, καὶ ὅλα τὰ σχετικὰ μὲ αὐτόν, μᾶς εἶναι ἄγνωστα. Μόνο ὁ ἱερὸς Φώτιος γράφει γι' αὐτὸν (Ἀνάγνωση 201): Ὑπερτερεῖ πολὺ ὁ Διάδοχος ἀπὸ τὸν Ἰωάννη τὸν Καρπάθιο, ὁ ὁποῖος ἐπιγράφει τὸ ἔργο του "Λόγος παρηγορητικὸς πρὸς τοὺς μοναχούς της Ἰνδίας", πού τὸν παρακάλεσαν νὰ τοὺς γράψει.
Διαιρεῖται ὁ λόγος αὐτὸς σὲ ἑκατὸ κεφάλαια καὶ προτρέπει τοὺς ἀναγνῶστες νὰ ἔχουν ἐγκαρτέρηση στὶς συμφορὲς καὶ νὰ ὑπομένουν τοὺς πειρασμοὺς πού τοὺς ἔρχονται.
Εἰσαγωγικὰ σχόλια: Ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς παλαιοὺς πατέρες τῆς Ἐρήμου, ἀσκητὴς καὶ δάσκαλος τοῦ μοναχικοῦ βίου. Εἶναι πολὺ πιθανὸ νὰ πρόκειται γιὰ τὸν μετέπειτα ἐπίσκοπο Καρπάθου, ἔργα τοῦ ὁποίου διάβασε ὁ Μ. Φώτιος. Ὡς σοφὸς καὶ ὅσιος, βρίσκεται ἐναρμονισμένος μὲ τὴν ἀσκητικὴ καὶ ἡσυχαστικὴ παράδοση, παρουσιάζοντας ἰδιοτύπως τὴ διδασκαλία του, πού ἀποτελεῖ ἑρμηνεία σαρκωμένη τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης, ὅπου συνεχῶς παραπέμπει.
Τὰ ἐνσωματωθέντα ἔργα του στὴ Φιλοκαλία εἶναι τὰ "Ἑκατὸ Παραμυθητικὰ Κεφάλαια" καὶ ὁ "Ἀσκητικὸς Λόγος", πού ἔγραψε καὶ ἀπέστειλε στοὺς θλιβόμενους μοναχοὺς τῶν Ἰνδιῶν, κατόπιν παρακλήσεώς τους. Πρόκειται πράγματι γιὰ παρηγορητικὲς καὶ ἐνθαρρυντικὲς παραινέσεις πρὸς μοναχούς, ὅπου περιγράφονται οἱ ἀγῶνες κατὰ τῶν παθῶν, τοῦ κόσμου καὶ τῶν δαιμόνων, καὶ ὑπογραμμίζεται ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, πού ὑπὸ μορφὴ παιδαγωγίας θλίβει τοὺς ἀγαπητούς Του.
Ἡ φράση τοῦ ὁσίου Ἰωάννη εἶναι σαφὴς καὶ τὰ νοήματα κρυστάλλινα, μὲ ἐπένδυση πολλὲς φορὲς ἀλληγορική, μέθοδο πού ἐφαρμόζει, ὅπως πολλοὶ πατέρες, στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ἡ προσπάθειά του εἶναι αἰσθητή• θέλει νὰ παρουσιάσει τὴν πνευματικὴ καὶ ἀσκητικὴ ζωὴ κοπιαστικὴ μέν, ἀλλὰ καὶ γεμάτη χαρὰ καὶ ἀνάπαυση ψυχῆς.
Γιὰ νὰ ἐνθαρρύνει τοὺς μοναχοὺς στὸν πόλεμο κατὰ τοῦ διαβόλου, τοὺς ἀποκαλύπτει τὴν ἑξῆς ἀλήθεια, τὴν ὁποία μὴ βλέποντας θλίβονταν: ὅτι αἰσθάνονται μὲν αὐτοὶ τοὺς πολέμους τοῦ διαβόλου καὶ τὴν πίκρα τους, ἀλλὰ δὲν αἰσθάνονται αὐτὸ πού εἶναι γεγονός• δηλαδὴ τὶς μαστιγώσεις πού δίνουν οἱ μοναχοὶ μὲ τὴν ἀντίστασή τους στὶς δαιμονικὲς προκλήσεις, μὲ τὴν μετάνοιά τους καὶ τὶς προσευχές τους, μὲ τὶς ὁποῖες καῖνε τοὺς δαίμονες, ὅπως γράφει καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης: "Ὀνόματι Ἰησοῦ μάστιζε πολεμίους".
Θέλοντας ὁ ὅσιος δάσκαλος νὰ ἀπαλλάξει τοὺς μοναχοὺς ἀπὸ αἰσθήματα κατωτερότητας ἀπέναντι τῶν λαϊκῶν καὶ νὰ τοὺς κάνει νὰ συνειδητοποιήσουν τὴν ὑψηλὴ κλήση τους, γράφει: "Πρόσεξε νὰ μὴ καλοτυχίσεις ποτὲ τὸν κοσμικὸ περισσότερο ἀπὸ τὸν μοναχό, ἐπειδὴ ἐκεῖνος ἔχει γυναίκα καὶ παιδιὰ καὶ εἶναι εὐχαριστημένος ἀπὸ τὶς ἐλεημοσύνες πού κάνει καὶ δὲν πειράζεται ἀπὸ τὸν σατανᾶ, νομίζοντας ἔτσι ὅτι αὐτὸς εἶναι πιὸ εὐάρεστος στὸν Θεό".
Πράγματι, ἂν καὶ εἶναι καὶ ὁ μοναχὸς ἁμαρτωλός, ὅμως ἡ θλίψη τῆς ψυχῆς του καὶ ἡ κακοπάθειά του εἶναι τιμιότερες στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὶς ἀρετὲς τοῦ λαϊκοῦ. Ὁ Θεὸς χαίρεται στοὺς ἀγῶνες τῶν μοναχῶν, τοὺς ὁποίους θλίβουν καὶ στενοχωροῦν οἱ δαίμονες. Καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι τοὺς πολεμοῦν μὲ κάθε τρόπο οἱ ἐχθροί τους, φτάνει νὰ ἀποδείξει ὅτι ἡ ζωὴ τους εἶναι φιλόθεη καὶ ἀποβλέπουν στὴν τελειότητά τους, ἀφοῦ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ δαιμονικὰ πάθη.
Ὁ ὅσιος Ἰωάννης, συμμετέχοντας στὶς κοινὲς πατερικὲς ἐμπειρίες, ἑπόμενο εἶναι νὰ συμφωνεῖ μὲ ὅλους τους ἀσκητικοὺς ἁγίους Πατέρες σὲ ὅλες τὶς πλευρὲς τοῦ μοναχικοῦ βίου καὶ στὴν τόσο διαφωτιστικὴ δαιμονολογία τους. Γενικὰ ἡ διδασκαλία του εἶναι ἐπαγωγός, παραδοσιακή, γεμάτη πνευματικὴ σοφία καὶ χάρη καὶ ἀπευθύνεται μὲ πολλὴ πατρικὴ στοργὴ στοὺς λιποψυχήσαντες Ἰνδοὺς μοναχούς. Γι' αὐτὸ καὶ τοὺς ἀνατέμνει σὰν ἔμπειρος γιατρὸς τὴ φύση τῆς ψυχῆς, τὴν ποιότητα τῶν ἀρετῶν καὶ τῶν κακιῶν, τὶς δαιμονικὲς τέχνες, τὶς ἐνέργεις τῆς χάρης καὶ τοὺς προτρέπει, μαζὶ μὲ τὴν ἔνταση τῆς ἀσκητικῆς ἀγωγῆς, νὰ προσεύχονται ἀδιάλειπτα καὶ μὲ ταπείνωση.
Τὰ "Ἑκατὸ Παραμυθητικὰ Κεφάλαια" καὶ ὁ "Ἀσκητικὸς Λόγος" ἀνήκουν στὴ γνήσια ὀρθόδοξη πνευματικὴ παράδοση καὶ βοηθοῦν ἀποφασιστικὰ στὴ γνώση τῶν ποικίλων πνευματικῶν προβλημάτων, τῶν ὁποίων εἶναι ἀπλανὴς δάσκαλος ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος, ἀφοῦ εἶναι καρποὶ τοῦ ἑνὸς καὶ ἐνοποιοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὲ τὴ συνεργία τῆς καθαρῆς του ψυχῆς καὶ τοῦ φωτεινοῦ νοῦ του.
----------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, μεταφρ. Ἀντώνιος Γαλίτης, ἔκδ. Τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας, 1986, α΄τόμος, σελ. 326-328).
Εἰσαγωγικὰ σχόλια: Ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς παλαιοὺς πατέρες τῆς Ἐρήμου, ἀσκητὴς καὶ δάσκαλος τοῦ μοναχικοῦ βίου. Εἶναι πολὺ πιθανὸ νὰ πρόκειται γιὰ τὸν μετέπειτα ἐπίσκοπο Καρπάθου, ἔργα τοῦ ὁποίου διάβασε ὁ Μ. Φώτιος. Ὡς σοφὸς καὶ ὅσιος, βρίσκεται ἐναρμονισμένος μὲ τὴν ἀσκητικὴ καὶ ἡσυχαστικὴ παράδοση, παρουσιάζοντας ἰδιοτύπως τὴ διδασκαλία του, πού ἀποτελεῖ ἑρμηνεία σαρκωμένη τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης, ὅπου συνεχῶς παραπέμπει.
Τὰ ἐνσωματωθέντα ἔργα του στὴ Φιλοκαλία εἶναι τὰ "Ἑκατὸ Παραμυθητικὰ Κεφάλαια" καὶ ὁ "Ἀσκητικὸς Λόγος", πού ἔγραψε καὶ ἀπέστειλε στοὺς θλιβόμενους μοναχοὺς τῶν Ἰνδιῶν, κατόπιν παρακλήσεώς τους. Πρόκειται πράγματι γιὰ παρηγορητικὲς καὶ ἐνθαρρυντικὲς παραινέσεις πρὸς μοναχούς, ὅπου περιγράφονται οἱ ἀγῶνες κατὰ τῶν παθῶν, τοῦ κόσμου καὶ τῶν δαιμόνων, καὶ ὑπογραμμίζεται ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, πού ὑπὸ μορφὴ παιδαγωγίας θλίβει τοὺς ἀγαπητούς Του.
Ἡ φράση τοῦ ὁσίου Ἰωάννη εἶναι σαφὴς καὶ τὰ νοήματα κρυστάλλινα, μὲ ἐπένδυση πολλὲς φορὲς ἀλληγορική, μέθοδο πού ἐφαρμόζει, ὅπως πολλοὶ πατέρες, στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ἡ προσπάθειά του εἶναι αἰσθητή• θέλει νὰ παρουσιάσει τὴν πνευματικὴ καὶ ἀσκητικὴ ζωὴ κοπιαστικὴ μέν, ἀλλὰ καὶ γεμάτη χαρὰ καὶ ἀνάπαυση ψυχῆς.
Γιὰ νὰ ἐνθαρρύνει τοὺς μοναχοὺς στὸν πόλεμο κατὰ τοῦ διαβόλου, τοὺς ἀποκαλύπτει τὴν ἑξῆς ἀλήθεια, τὴν ὁποία μὴ βλέποντας θλίβονταν: ὅτι αἰσθάνονται μὲν αὐτοὶ τοὺς πολέμους τοῦ διαβόλου καὶ τὴν πίκρα τους, ἀλλὰ δὲν αἰσθάνονται αὐτὸ πού εἶναι γεγονός• δηλαδὴ τὶς μαστιγώσεις πού δίνουν οἱ μοναχοὶ μὲ τὴν ἀντίστασή τους στὶς δαιμονικὲς προκλήσεις, μὲ τὴν μετάνοιά τους καὶ τὶς προσευχές τους, μὲ τὶς ὁποῖες καῖνε τοὺς δαίμονες, ὅπως γράφει καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης: "Ὀνόματι Ἰησοῦ μάστιζε πολεμίους".
Θέλοντας ὁ ὅσιος δάσκαλος νὰ ἀπαλλάξει τοὺς μοναχοὺς ἀπὸ αἰσθήματα κατωτερότητας ἀπέναντι τῶν λαϊκῶν καὶ νὰ τοὺς κάνει νὰ συνειδητοποιήσουν τὴν ὑψηλὴ κλήση τους, γράφει: "Πρόσεξε νὰ μὴ καλοτυχίσεις ποτὲ τὸν κοσμικὸ περισσότερο ἀπὸ τὸν μοναχό, ἐπειδὴ ἐκεῖνος ἔχει γυναίκα καὶ παιδιὰ καὶ εἶναι εὐχαριστημένος ἀπὸ τὶς ἐλεημοσύνες πού κάνει καὶ δὲν πειράζεται ἀπὸ τὸν σατανᾶ, νομίζοντας ἔτσι ὅτι αὐτὸς εἶναι πιὸ εὐάρεστος στὸν Θεό".
Πράγματι, ἂν καὶ εἶναι καὶ ὁ μοναχὸς ἁμαρτωλός, ὅμως ἡ θλίψη τῆς ψυχῆς του καὶ ἡ κακοπάθειά του εἶναι τιμιότερες στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὶς ἀρετὲς τοῦ λαϊκοῦ. Ὁ Θεὸς χαίρεται στοὺς ἀγῶνες τῶν μοναχῶν, τοὺς ὁποίους θλίβουν καὶ στενοχωροῦν οἱ δαίμονες. Καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι τοὺς πολεμοῦν μὲ κάθε τρόπο οἱ ἐχθροί τους, φτάνει νὰ ἀποδείξει ὅτι ἡ ζωὴ τους εἶναι φιλόθεη καὶ ἀποβλέπουν στὴν τελειότητά τους, ἀφοῦ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ δαιμονικὰ πάθη.
Ὁ ὅσιος Ἰωάννης, συμμετέχοντας στὶς κοινὲς πατερικὲς ἐμπειρίες, ἑπόμενο εἶναι νὰ συμφωνεῖ μὲ ὅλους τους ἀσκητικοὺς ἁγίους Πατέρες σὲ ὅλες τὶς πλευρὲς τοῦ μοναχικοῦ βίου καὶ στὴν τόσο διαφωτιστικὴ δαιμονολογία τους. Γενικὰ ἡ διδασκαλία του εἶναι ἐπαγωγός, παραδοσιακή, γεμάτη πνευματικὴ σοφία καὶ χάρη καὶ ἀπευθύνεται μὲ πολλὴ πατρικὴ στοργὴ στοὺς λιποψυχήσαντες Ἰνδοὺς μοναχούς. Γι' αὐτὸ καὶ τοὺς ἀνατέμνει σὰν ἔμπειρος γιατρὸς τὴ φύση τῆς ψυχῆς, τὴν ποιότητα τῶν ἀρετῶν καὶ τῶν κακιῶν, τὶς δαιμονικὲς τέχνες, τὶς ἐνέργεις τῆς χάρης καὶ τοὺς προτρέπει, μαζὶ μὲ τὴν ἔνταση τῆς ἀσκητικῆς ἀγωγῆς, νὰ προσεύχονται ἀδιάλειπτα καὶ μὲ ταπείνωση.
Τὰ "Ἑκατὸ Παραμυθητικὰ Κεφάλαια" καὶ ὁ "Ἀσκητικὸς Λόγος" ἀνήκουν στὴ γνήσια ὀρθόδοξη πνευματικὴ παράδοση καὶ βοηθοῦν ἀποφασιστικὰ στὴ γνώση τῶν ποικίλων πνευματικῶν προβλημάτων, τῶν ὁποίων εἶναι ἀπλανὴς δάσκαλος ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος, ἀφοῦ εἶναι καρποὶ τοῦ ἑνὸς καὶ ἐνοποιοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὲ τὴ συνεργία τῆς καθαρῆς του ψυχῆς καὶ τοῦ φωτεινοῦ νοῦ του.
----------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, μεταφρ. Ἀντώνιος Γαλίτης, ἔκδ. Τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας, 1986, α΄τόμος, σελ. 326-328).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.