π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος: Η ινδουιστική άποψη περί της μετενσαρκώσεως

Σημείωση: Πριν αναφερθούμε στην απάντηση της Ορθοδοξίας απέναντι στην θεωρία της Μετενσάρκωσης, είναι καλό να δούμε πρώτα τι πρεσβεύει αυτή η θεωρία και ποια είναι τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι υποστηρικτές της. 
------------------------------
Η θεωρία της μετενσάρκωσης ήταν γνωστή μεταξύ των αρχαίων Ελλήνων· εδιδάσκετο από τους Ορφικούς και έγινε δεκτή από τον Πυθαγόρα, τον Πλάτωνα και τον Πλωτίνο. Όμως τα προβλήματα που εδημιούργησε στην εκκλησία σχετίζοντο ιδιαίτερα με τους Γνωστικούς. Αυτά τα προβλήματα αντιμετωπίστηκαν από τους Πατέρες της Εκκλησίας.

Ο κίνδυνος σήμερα δεν προέρχεται από την αρχαιοελληνική αντίληψη περί μετενσαρκώσεως, αλλά από την ασιατική.

1. Η Ινδουιστική άποψη

Κατά την ινδουϊστική άποψη, κάθε άνθρωπος έχει ένα εσωτερικό πυρήνα (Jiva) ο οποίος περιπλανάται σ' ένα ατέλειωτο κύκλο γεννήσεων και θανάτων (Samsara), περιβαλλόμενος από χονδροφυή και λεπτοφυή σωματικά περιβλήματα ή "σώματα".

Κατά την ίδια αντίληψη το δόγμα της μετενσαρκώσεως είναι συνδεδεμένο με τη δοξασία του Κάρμα. Πρόκειται για τη δύναμη που κρατάει τον άνθρωπο αιχμάλωτο στη Samsara, στον ατέλειωτο κύκλο γεννήσεων και θανάτων.

Η λέξη Κάρμα προέρχεται από τη ρίζα Kri, που σημαίνει "ενεργώ", "πράττω"· Σημαίνει κυρίως την ενέργεια Σύμφωνα με το νόμο του Κάρμα, κάθε πράξη, αδιάφορο αν είναι καλή ή κακή, συσσωρεύει "κάρμα" και έχει επακόλουθα, που ενεργούν και πέρα από αυτή τη ζωή. Η γκουρουϊστική οργάνωση του Σατυανάντα, που δρα στη χώρα μας ("Σατυανάντασραμ", "Κέντρο Γιόγκα Αθηνών"), συνοψίζει: Κάρμα είναι "το σύνολο των ενυπαρχουσών εντυπώσεων του υποσυνειδήτου, που αναγκάζουν τον άνθρωπο να δρα" (Γιόγκα 1/1980, σελ. 31). Όλες οι συσσωρεύσεις του κάρμα από προηγούμενες ζωές είναι εκείνες που προσδιορίζουν τη ζωή ενός άνθρωπου στη γη, την οποία πρέπει κανείς να ζήσει, προκειμένου να εκπληρώσει το κάρμα του.

Ο σουάμι Αμπεντανάντα, μαθητής του Ραμακρίσνα και εντεταλμένος της κίνησης του Ραμακρίσνα στις ΗΠΑ, αναφέρει: «Κάθε ενέργεια έχει αναγκαστικά την αντίδρασή της ή το αποτέλεσμα της. Έτσι αυτό αποτελεί επίσης κάρμα.. Η λέξη κάρμα περικλείει και τα δύο: την αιτία και το αποτέλεσμα. Σ' αυτή την οικουμενική έννοια, κίνηση, έλξη, προσκόλληση στις μάζες, άμυνα.... βάδισμα, θέληση, ελπίδα και κάθε ενέργεια του σώματος, του μυαλού και των αισθήσεων, είναι κάρμα

Δημιουργούν αποτελέσματα, που κατευθύνονται από τον ασυγκράτητο νόμο της αιτίας. Κάτω από το δρόμο αυτού του νόμου του κάρμα, που διαπερά τα πάντα, δεν υπάρχει περίπτωση ευτυχίας ή δυστυχίας» (Abhedananda,Doctrine of Karma - a Study in Philosophy and Practice of Work, Calcuta 1975, σ. 17-18).

Κάρμα σημαίνει δράση· και η δράση είναι αναπόφευκτη· γι' αυτό και δεν μπορεί ο άνθρωπος να αποφύγει τη συσσώρευση από κάρμα «Όσο υπάρχει αναπνοή στο σώμα, η δράση ή κάρμα υπερισχύει. Και παρατηρούμε τα αποτελέσματα αυτού του κάρμα στον εαυτό μας, και τελικά στην κοινωνία γύρω μας... Επομένως, πρέπει να έχουμε επίγνωση ότι, όσο ζούμε, κάνουμε κάρμα, και μ' αυτή την έννοια το πεπρωμένο μας είναι ήδη αποφασισμένο» (Γιόγκα 11/1982, σ. 3).

Κατά τη διδαχή του "Τάγματος Ραμακρίσνα", «οι κοινές ψυχές γεννιούνται ως αποτέλεσμα του "κάρμα" τους: ως αποτέλεσμα δηλαδή των σκέψεων και των πράξεων που έκαναν στον παρελθόν. Γεννιούνται δε σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα, που ορίζονται από τις επιθυμίες και τις ροπές που αυτοί οι ίδιοι εδημιούργησαν σε προηγούμενες ζωές. Αυτές οι ψυχές είναι προϊόντα της εξέλιξης· είναι αλυσοδεμένες με τις χειροπέδες της άγνοιας και ζουν κάτω από την εμπειρία της "μάγια", της συγκαλυπτικής δύναμης του Μπράχμαν, που, στη θέση της απόλυτης πραγματικότητας, μας εμφανίζει ένα σύμπαν αποτελούμενο από πολλά ονόματα και σχήματα» (Σουάμι Πραμπχαβανάντα, η επί του Όρους ομιλία κατά τη Βεδάντα, μετάφρ. Γιάννη Μανέττα,Αθήνα 1987, σελ. 55).

Η ίδια διδαχή προβάλλεται και από τον γκουρού Σάτυα Σάϊ Μπάμπα, είτε άμεσα, είτε και μέσω των μαθητών του στη χώρα μας. Κατά τον Ρόμπερτ Νάτζεμυ, που αναγνωρίζει τον γκουρού αυτόν ως "πνευματικό οδηγό" (Ρ. Νάτζεμυ, ο μυστικός κύκλος της ζωής, Αθήνα 1985, σ. 195), τα πάντα στη ζωή του ανθρώπου προκαθορίζονται από τις καρμικές σχέσεις του. «Έτσι η ψυχή διαλέγει το φύλο, τους γονείς, τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του σώματος και του νου. Διαλέγει επίσης τα σημαντικά γεγονότα που θα βιώσει, καθώς και τις σημαντικές στενές σχέσεις και την πραγματική διάρκεια της ζωής του σώματος. Σύμφωνα με τον νόμο του κάρμα όλα αυτά καθορίζονται κυρίως πριν από την γέννηση....Παρόλο που τα κυριότερα γεγονότα είναι προκαθορισμένα από τις προηγούμενες πράξεις μας, η ελευθερία μας βρίσκεται μέσα στην ικανότητά μας ν' αντιδράσουμε τώρα μ' ένα διαφορετικό τρόπο» (Ρόμπερτ Νάτζεμυ, Οικουμενική φιλοσοφία, Αθήνα 1991, σελ. 146).

Κατά την αντίληψη αυτή «κάθε σκέψη, λέξη ή πράξη που εκπέμπεται από τα χονδροειδή και λεπτά σώματά μας πρέπει να ξαναγυρίσει σ' αυτά» (Νάτζεμυ, Οικουμενική φιλοσοφία, σελ. 123). «Με τον ίδιο τρόπο που ένας φυσικός ήχος, αντιληπτός από την ακοή, καταγράφεται σα λεπτή μαγνητική απόδοση πάνω στην ταινία μιας κασέτας, οι πράξεις, οι επιθυμίες και οι εμπειρίες μας, εγγράφονται σα λεπτές εντυπώσεις μέσα στο αιτιατό σώμα. Αυτές οι εντυπώσεις πρέπει να εκφραστούν στην παρούσα ζωή ή σε κάποια από τις μελλοντικές. Η ταινία πρέπει να ξαναπαιχτεί μέχρι να μάθουμε να μην αντιδρούμε ταυτισμένοι στις προσκολλήσεις μας. Όταν δεν υπάρχουν εντυπώσεις δεν υπάρχει λόγος για μετενσάρκωση» (Νάτζεμυ, Οικουμενική φιλοσοφία, σελ. 144).

Τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή του κάθε άνθρωπου. «Για κάθε αποτέλεσμα υπάρχει και μια αιτία..... Τίποτα δεν μας συμβαίνει στη ζωή μας τυχαία. Κάθε εμπειρία, ευχάριστη ή δυσάρεστη είναι τέλεια αντανάκλαση των παρελθόντων σκέψεων, λόγων και πράξεών μας. Έτσι δεν είναι δυνατόν να υπάρχει στην πραγματικότητα αδικία» (Ρόμπερτ Νάτζεμυ, Εισαγωγή στη φιλοσοφία της γιόγκα, μέρος 4, 3. 2).

«Κανείς δεν μας έχει κάνει κάτι. Είναι απλώς οι φορείς των γεγονότων που είναι απαραίτητο να μας συμβούν, για την πνευματική μας ανάπτυξη. Ούτε είναι υπεύθυνοι για το πως αισθανόμαστε γι' αυτά που συμβαίνουν. Απλούστατα δεν είναι υπεύθυνοι για την πραγματικότητά μας» (Νάτζεμυ, Οικουμενική φιλοσοφία, σ. 138). Αυτή είναι η διδαχή του γκουρού Σάϊ Μπάμπα, τον οποίον επικαλείται ο Ρόμπερτ Νάτζεμυ: «Όσον αφορά τα θύματα μιας κακής πράξης, ο,τιδήποτε τους συμβαίνει είναι απόλυτα δίκαιο... Κάποτε επιτέθηκαν ληστές σ' ένα τετράχρονο αγόρι...τύφλωσαν το αγόρι για να μην μπορέσει να τους αναγνωρίσει...Οι γονείς έκλαιγαν επίσης. Ήρθαν στον Baba. Στην προηγούμενη ζωή, το παιδί ήταν ένας σκληρός άντρας που είχε τυφλώσει αρκετούς ανθρώπους»! (Νάτζεμυ, Οικουμενική φιλοσοφία, σ. 151).

Κατά την δοξασία μερικών ομάδων η μετενσάρκωση δεν οδηγεί οπωσδήποτε σε ανώτερη εξελικτική κατάσταση· μπορεί να οδηγήσει και σε "πισωγύρισμα".

Στην κίνηση των "Χάρε Κρίσνα" υπογραμμίζεται πως υπάρχει κίνδυνος να ενσαρκωθεί κανείς σε μια άλλη ζωή σε σώμα ζώου, εντόμου η ερπετού· ανάλογα με την φύση των σκέψεων που θα έχει τη στιγμή του θανάτου. Στο περιοδικό "Επιστροφή στον Κρίσνα" (σ. 11) αναφέρεται: «Σύμφωνα με τις Βέδες, ο τεράστιος αυτός κοσμικός κύκλος της γέννησης και του θανάτου μας μεταφέρει σε 8.400.000 είδη ζωής: 900.000 είδη υδροβίων, 2.000.000 φυτών, 1.100.000 εντόμων και ερπετών, 3.000.000 τετραπόδων και 400.000 ανθρωπίνων. Ξεκινώντας από το κατώτερο επίπεδο περνάμε από τους απλούς μονοκύτταρους οργανισμούς, πριν φθάσουμε σ' εκείνους με τις αισθητικές ικανότητες· έπειτα, περνώντας απ' όλα τα θηλαστικά φθάνουμε στο ανθρώπινο επίπεδο. Ο Κρίσνα διευκρινίζει ότι μετά το θάνατο "η ζωντανή οντότητα, παίρνοντας ένα άλλο φυσικό σώμα, αποκτά έναν ορισμένο τύπο αυτιών, ματιών, γλώσσας, μύτης και οργάνων αφής που έχουν σαν κέντρο τον νου και εξαρτώνται απ' αυτόν. Έτσι μπορεί να απολαμβάνει με τις αισθήσεις της ένα ορισμένο σύνολο αντικειμένων" (Μ.γ. 15.9). Το είδος του σώματος που έχουμε τώρα δεν είναι, λοιπόν, παρά μια απεικόνιση της συνείδησής μας τη στιγμή του τελευταίου κατά σειράν θανάτου μας.....».

«....Η ανθρώπινη μορφή έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί είναι η μόνη που δίνει στην ενσωματωμένη ψυχή την απαιτούμενη ευφυΐα και ικανότητα να ερευνήσει για να βρει τον τρόπο με τον οποίο θα απαλλαγή από τον κύκλο των θανάτων και των γεννήσεων. Μόνον όταν βρισκόμαστε με ανθρώπινη μορφή μπορούμε να σταματήσουμε την απατηλή ταυτοποίησή μας με το σώμα που μας περιβάλλει και να μάθουμε να βλέπουμε μέσα μας την πραγματική μας πνευματική προσωπικότητα. Μ' αυτόν τον τρόπο, πραγματοποιώντας δηλαδή, την αιώνια και άφθαρτη πνευματική μας φύση, ελευθερωνόμαστε από το αδιέξοδο των αλλεπάλληλων γεννήσεων και θανάτων».

Αλλά, όπως υπογραμμίζεται στο ίδιο περιοδικό, δεν ακολουθείται αναγκαστικά η εξελικτική πορεία διά μέσου εκατομμυρίων μετενσαρκώσεων, από τα κατώτερα επίπεδα ζωής πρός τα ανώτερα· «αν ζήσαμε μια καλή ζωή, το νέο μας σώμα θα είναι πιο τέλειο· αν όμως ζήσαμε σαν τους σκύλους, καλά θα είναι να ετοιμαζόμαστε να πάρουμε ένα σώμα σκύλου στην επόμενη γέννησή μας» (σ. 10).

Με βάση τη θεωρία του κάρμα, σύμφωνα με την οποία «το πεπρωμένο μας είναι ήδη αποφασισμένο», διδάσκεται, καθώς αναφέραμε, μία αντίληψη περί ηθικής και περί δικαιοσύνης πολύ επικίνδυνη. Σύμφωνα μ' αυτή την αντίληψη, ο άνθρωπος πρέπει να ζήσει έτσι ακριβώς, όπως ζει, χωρίς να καταπιέζει τον εαυτό του: «Δεν υπάρχει ανάγκη να καταπιέσετε το κάρμα, τη φιλία, τις φιλοδοξίες, ούτε ακόμη το θυμό, την απληστία ή το πάθος. Πρέπει απλώς να ζείτε μια πολύ ανοικτή ζωή. Δεν νομίζω πως ο άνθρωπος κάνει λάθος, πως πήρε κακό δρόμο ή ότι έχει γίνει κακός. Νομίζω, πως η τωρινή του κατάσταση έχει δημιουργηθεί για να μπορέσει να εξελιχθεί» (Γιόγκα 4/81, σ. 15).

Ο κακός άνθρωπος δεν είναι στην ουσία κακός, αλλά πρέπει να εκπληρώσει το κάρμα του. Ο άδικος το ίδιο· το ίδιο και ο τύραννος και ο εγκληματίας, όλοι αυτοί είναι μόνο οι "φορείς" των γεγονότων που πρέπει να συμβούν και που θα συμβούν οπωσδήποτε. Το ίδιο πρέπει να σκέπτεται και ο φτωχός και ο καταπιεσμένος, αυτός που κλείνεται στη φυλακή, που βασανίζεται από την πείνα, τη γύμνια ή αυτός που πέφτει θύμα ενός φρικτού εγκλήματος· είναι το κάρμα του και φταίει ο ίδιος!

Για εκείνον που ρίπτεται στην εκπλήρωση αισθησιακών απολαύσεων, η γκουρουϊστική κίνηση του Σατυανάντα λέγει πως πρέπει να διαθέσει τον εαυτό του γι' αυτές, «για να εκπληρωθεί το κάρμα» (Γιόγκα 7/81, σ. 6). Ακόμη και το αν κάποιος θα αναζητήσει και θα βρει ένα γκουρού, και ποιον γκουρού θα βρει, αν είναι γνήσιος ή απατεώνας, και αυτό προσδιορίζεται από το κάρμα ενός τέτοιου μαθητή:

«Σύμφωνα με την ποιότητα του μαθητή, αποκτιέται ένας Γκουρού... Αν ο μαθητής θέλει πλούτο, θα τρέχει πίσω από Γκουρού που έχουν πλούτο. Αν ο μαθητής θέλει να φωτισθεί, θα βρει ένα φωτισμένο Γκουρού...» (Σατυανάντα, Φως στη σχέση Γκουρού και μαθητή, Αθήνα 1984, σ. 284-285). Μ' αυτή την έννοια λοιπόν, όλοι οι γκουρού είναι καλοί· δεν υπάρχουν κακοί γκουρού, ακόμη και αν τυραννούν ή εκμεταλλεύονται τον μαθητή!

Με βάση τη διδαχή αυτή, ολόκληρη η ζωή μας στη γη αξιολογείται αρνητικά και οποιεσδήποτε καταστάσεις πρέπει να γίνουν δεκτές με τρόπο εντελώς παθητικό. Έτσι ο άνθρωπος αποκοιμίζεται· παραλύει σ' αυτόν κάθε αντίσταση στην αδικία και στην καταπίεση. Εξάλλου εισάγονται διακρίσεις ανάμεσα στους ανθρώπους και εξασθενίζει κάθε συναίσθηση κοινωνικής ευθύνης. Όσοι αδικούνται ή υποφέρουν, φταίνε οι ίδιοι για την κατάστασή τους, όχι εκείνοι που τους αδικούν!

Ο W.T.R. Sheddy παρατηρεί ορθά: «Η θεωρία του κάρμα είναι χρήσιμη φιλοσοφία για την κρατούσα τάξη. Γιατί αυτοί είναι πλούσιοι; Εξ' αιτίας των ατέλειωτων καλών πράξεών τους σε προηγούμενες ζωές. Γιατί οι πτωχοί είναι πτωχοί; Επειδή (σε προηγούμενες ζωές) έκαναν ατέλειωτα εγκλήματα Θα κερδίσει τον καρπό καλών έργων (Punya), αν κάποιος υπηρετεί τον Θεό; Βέβαια ας περιμένουμε. Αφήστε τον να υπηρετεί χωρίς να προβάλλει απαιτήσεις. Αν κάνει κάποια καλή πράξη, πρέπει να την κάμει έτσι, χωρίς όρους, χωρίς να περιμένει καμιά αμοιβή. Αν περιμένει αμοιβή και κάνει γι' αυτό το λόγο καλές πράξεις, μπορεί να μην καταφέρει τίποτα. Μπορούμε να φαντασθούμε πιο ευχάριστη φιλοσοφία στα χέρια της άρχουσας τάξης από τη θεωρία του κάρμα;» (W. T.R. Sheddy, Brahmanism, Bangalore 1981, σ.19)

Την άποψη αυτή συνοψίζει πολύ εύστοχα η Nellie Kοstling (1991 "Reincarnation in the service of Colonialism"): «Το ινδουϊστικό σύστημα είναι το καλύτερο φεουδαρχικό σύστημα που υπήρξε ποτέ. Είναι το σύστημα όπου η συντήρηση και η κληρονομιά της εξουσίας της άρχουσας τάξης έχει εξασφαλισθεί απόλυτα μέσω του δόγματος της μετενσάρκωσης και του αιτίου - αιτιατού.

Το παιδί του παρία θα γεννηθεί υποχρεωτικά παρίας και δεν πρέπει κανείς να το βγάλει από την δυστυχία, διότι πληρώνει κάποιο κάρμα και γι' αυτό διάλεξε να γεννηθεί παιδί παρία, μέσα στην φτώχια και την καταφρόνια.

Αντίθετα ο Βραχμάνος θα γεννήσει υποχρεωτικά βραχμάνους, που θα απολαμβάνουν τα αγαθά και τα προνόμια της τάξης τους, επειδή πρόκειται για ψυχές με θετικό κάρμα - γι' αυτό άλλωστε διάλεξαν το σώμα βραχμάνου για να σαρκωθούν - και έτσι έχουν το δικαίωμα σ' αυτή τη ζωή να ανταμειφθούν και να απολαύσουν».

Κατά την γκουρουϊστική οργάνωση "Αρμονική Ζωή", τα "καρμικά χρέη" της προηγούμενης ζωής καθορίζουν τους γονείς και το περιβάλλον στο οποίο θα ξαναγεννηθεί μια "ψυχή". «Ένα πνεύμα θα διαλέξει τους γονείς που θα μπορούν να εφοδιάσουν τα κληρονομικά χρωμοσώματα που του είναι απαραίτητα για να δημιουργήσει τον τύπο του σώματος και του νου που του χρειάζονται για να επεξεργασθεί το κάρμα του» (Ρόμπερτ Νάτζεμυ, Εισαγωγή στη φιλοσοφία της γιόγκα, μέρος 2, σ. 4).

Ο Ρόμπερτ Νάτζεμυ, όπως και ο γκουρού του Σάϊ Μπάμπα και γενικά οι δάσκαλοι της μετενσάρκωσης κηρύττουν πως κάθε άνθρωπος έχει αλλάξει αμέτρητες φορές διάφορους ρόλους:
«Η μητέρα μου ηταν αδελφή μου σε μια προηγούμενη ζωή και ο πατέρας μου ένας εραστής. Ο πρώτος μου γυιός ήταν παππούς μου σε κάποια άλλη ζωή, ο δεύτερος γυιός μου ήταν ο πατέρας μου... τη δεύτερη κόρη μου την είχα μητέρα σε μια προηγούμενη ζωή».

«Ο πατέρας μου ήταν η σύζυγός μου, την οποία κακομεταχειριζόμουνα σε προηγούμενη ζωή». «Κατάλαβα ότι σε μια από τις προηγούμενες ζωές μου, η μητέρα μου σκότωσε τον πατέρα μου και μένα». «Η μητέρα μου ήταν μητέρα μου σε μια προηγούμενη ζωή και παιδί μου σε μια άλλη». «Γνωρίζω ότι η μητέρα μου υπήρξε μητέρα μου και άλλοτε. Υπήρξα δίδυμη με τον πατέρα μου, γι' αυτό είμασταν πολύ συνδεδεμένοι». «Η μητέρα μου σε προηγούμενη ζωή ήταν στενός φίλος μου. Ο πατέρας μου σε προηγούμενη ζωή ήταν σύζυγός μου που συνήθιζα να τον κακομεταχειρίζομαι» (Ρόμπερτ Νάτζεμυ, Ο μυστικός κύκλος της ζωής, σελ. 100. 182).

Η δοξασία αυτή καθιστά αδύνατη τη δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων, που στηρίζονται στη μοναδικότητα του προσώπου, λόγου χάρη στα πλαίσια του γάμου ή της οικογενειακής ζωής.

Με βάση τα παραδείγματα που αναφέρει ο Ρόμπερτ Νάτζεμυ, οπαδοί της μετενσάρκωσης πιστεύουν πως σε προηγούμενες ζωές οι σχέσεις τους με στενά συγγενικά πρόσωπα ήταν διαφορετική. Μια σύζυγος, λόγου χάρη, ήταν σε προηγούμενη ζωή ο σύζυγος· ο πατέρας ήταν ο σύζυγος ή ο εραστής. Κάποιος άνδρας μέσα σε μια γκουρουϊστική ομάδα ήταν σύζυγος ενός άλλου άνδρα, που σε προηγούμενη ζωή ήταν γυναίκα· μια άλλη γυναίκα ήταν σύζυγος ή εραστής ενός άλλου άνδρα, που τώρα είναι γυναίκα Αυτές οι "αποκαλύψεις" για τις προηγούμενες ζωές μπορούν να προέρχονται είτε από ένα γκουρού-Δάσκαλο, είτε και από μεθοδεύσεις μέσα στην ομάδα, λόγου χάρη με "αναδρομές" μέσω ύπνωσης.

Οι αντιλήψεις αυτές μπορούν να διαλύσουν οικογένειες ή και να δημιουργήσουν παρά - φύση σχέσεις (ομοφυλοφιλικές, λεσβιακές) ή και ανεπίτρεπτες σχέσεις μεταξύ πατέρα και κόρης κ.ο.κ. Ακόμη και αλλαγή συζύγων, σε περίπτωση που κάποιος δεν ανήκει στην ίδια ομάδα Τέτοια "κρούσματα" έχουν ήδη παρατηρηθεί. Οι Δάσκαλοι ορισμένων ομάδων επικαλούνται εδώ "καρμικά χρέη" από προηγούμενες ζωές!

Η διδασκαλία του κάρμα αφαιρεί το στοιχείο της ευθύνης στον άνθρωπο, αφού τα πάντα στη ζωή είναι αποτέλεσμα των πράξεών του σε προηγούμενες ζωές, και πρέπει να τα υπομείνει με σκοπό να "ξεπληρώσει" το κάρμα του! «Για τη δική μας ευημερία ή ατυχία, για την ευτυχία μας ή τη δυστυχία, δεν είναι υπεύθυνος ο Θεός, ούτε ο Διάβολος. Έτσι όλες οι ανισότητες και διαφορές του χαρακτήρος, μπορούν επιστημονικά να ερμηνευθούν με το νόμο του κάρμα Εν όψει του οικουμενικού νόμου του κάρμα, δεν υπάρχει καθόλου περιθώριο για υποθέσεις περί προορισμού της χάρης, όπως πιστεύεται από την πλειοψηφία των ορθοδόξων χριστιανών» (Abhedananda, σ. 17).
Όποιος λοιπόν συγκεντρώνει εδώ καλό κάρμα, θα έχει καλή ζωή σε μια επόμενη ενσάρκωση ή τουλάχιστον θα έχει καλλίτερες ευκαιρίες. Αν κάποιος περνάει άσχημα, σημαίνει πως σε προηγούμενη ζωή συγκέντρωσε κακό κάρμα!

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ερμηνείας των κοινωνικών προβλημάτων ανέφερε σε ομιλία του στην Αθήνα ο F. W. Haack (1986):
«Καθώς πήγαινα μ' ένα γκουρού σ' ένα δρόμο του Ριζικές (Ινδία), στεκόταν στη γωνία ένας ζητιάνος και του έρριξα ένα νόμισμα. Τότε ο γκουρού γέλασε και είπε: Αχ, σεις οι χριστιανοί! Πιάσαμε συζήτηση και εξήγησε: Τι θέλεις ; αυτός ο ίδιος φταίει που βρίσκεται εκεί»!

Αυτή είναι η στάση που καταπνίγει κάθε κοινωνική δραστηριότητα. «Το κάρμα διδάσκει πως τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία Το καθετί, όσο κι αν φαίνεται μεγάλο, ασήμαντο ή άσχετο, είναι είτε αποτέλεσμα μιας προηγούμενης αιτίας, είτε αιτία κάποιου αποτελέσματος που θ' ακολουθήσει·όμως ποτέ κάτι απομονωμένο» (Τζέημς Μακάρτνεϋ, Γιόγκα: Το κλειδί της ζωής, μετάφρ. Μ. Κουλάκογλου - Μ. Σινούση, Αθήνα 1977, σ. 145-146).

Ο νόμος του Κάρμα είναι βασικός, ακόμη και για την ηθική συμπεριφορά των ανθρώπων: «Όποιος υπακούει στο νόμο του κάρμα, είναι πιο ηθικός και δίκαιος, παρά ένας που ακολουθεί τις δέκα εντολές. Βρίσκεται σε πιο ορθολογιστική βάση από κάποιον που φοβάται την τιμωρία του Θεού... Αυτό που ονομάζουμε τιμωρία του Θεού δεν είναι τίποτε άλλο από την αντίδραση των δικών μας πνευματικών και φυσικών πράξεων» (Abhedananda, σ. 19 εξ.).

Στην Ασία, η ιδέα του να γεννηθεί κανείς ξανά σε μια νέα ενσάρκωση, είναι κάτι πολύ αρνητικό, κάτι που πρέπει κανείς να το αποφύγει με κάθε τρόπο. Γι' αυτό και υποβάλλεται στις ποικίλες ταλαιπωρίες. Το ιδανικό εδώ είναι η "απελευθέρωση", η επιστροφή στο Brahman. Εάν ρωτήσει κανείς έναν Ινδουιστή ή ένα βουδιστή μοναχό, γιατί υποβάλλει τον εαυτό του σ' αυτή τη σκληρή πειθαρχία και αυτο-άρνηση, θα πάρει την απάντηση πως έχει κουραστεί από τις χιλιάδες άσκοπες ζωές ταλαιπωρίας και πόνου· δεν επιθυμεί πλέον να ξαναγυρίσει σ' αυτόν τον κόσμο, μέσα σ' ένα σώμα. Μ' αυτές τις πνευματικές ασκήσεις επιδιώκει την "απελευθέρωση" από τη ζωή!

Τόσο οι Ινδουιστές, όσο και οι Βουδιστές συμφωνούν ότι το "πέρασμα" της ψυχής στην τελική κατάσταση είναι δύσκολο και αποτελεί επικίνδυνη διαδικασία, που απαιτεί χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. Πριν από αυτές προηγούνται επίσης χιλιάδες ζωές ζωωδών υπαρξιακών περιόδων, που προηγούνται της ανθρώπινης κατάστασης.

Όμως μερικοί γκουρού, που εγκατέλειψαν τα Ιμαλάϊα, προφανώς επειδή προσελκύονται από το σκληρό νόμισμα των χωρών της δύσης, προσφέρουν τις τεχνικές τους, που αποσκοπούν στην "απελευθέρωση" (γιόγκα, διαλογισμός κ.ο.κ.) ως "γενική συνταγή" για την ικανοποίηση επιθυμιών στη ζωή· όχι για την εξουδετέρωση της ζωής, αλλά για την καλυτέρευσή της. Έτσι ο γκουρού Σατυανάντα προβάλλει στή χώρα μας τη γιόγκα όχι ως τεχνική του θανάτου, αλλά ως "επιστημονική μέθοδο", με σκοπό την υγεία.

Όμως αυτού του είδους η προπαγάνδα δεν ανταποκρίνεται στους αληθινούς στόχους της οργάνωσης "Σατυανάντασραμ" και "Κέντρο Γιόγκα Αθηνών". Οι αληθινοί σκοποί εμφανίζονται στα εσωτερικά έντυπα της οργάνωσης, όπως επί παραδείγματι στο βιβλίο "Φως στη σχέση Γκουρού και Μαθητή" (Αθήνα 1984, σ. 45-47). Το "έσχατο ιδανικό" της γιόγκα πραγματώνεται εδώ στον "Μπραχμανίστα Γκουρού" που είναι εδραιωμένος στην "υπέρτατη συνειδητότητα", "απελευθερωμένος, ενώ ζει ακόμη".

Γι' αυτόν ο γκουρού Σατυανάντα γράφει: «Δεν ενδιαφέρεται και δεν έχει επίγνωση για ζητήματα που αφορούν το σώμα.... ζει σε απόλυτη σιωπή, εξωτερική και εσωτερική. Συχνά δεν έχει επίγνωση της παρουσίας των μαθητών που τον περιτριγυρίζουν. Κατά καιρούς, μπορεί να προφέρει λέξεις που είναι ασυνάρτητες... Τελικά, αυτοί οι Τζιβανμούκτες μπορεί να χάσουν εντελώς την επίγνωση του σώματος και να πάψουν να τρώνε, παρ' όλο που τους προσφέρουν τροφές... Μετά από αυτό, δεν μπορούν να ζήσουν για περισσότερο από δέκα ή δώδεκα μέρες και σύντομα εγκαταλείπουν αυτή τη θνητή μορφή... Ο Μπραχμανίστα Γκουρού είναι το αποκορύφωμα όλων των βαθμίδων της πνευματικής εξέλιξης»!

------------------------------------------------
πηγή: π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, Μετενσάρκωση ή Ανάσταση;, εκδ. Διάλογος, 1995.