π. Συμεών Κραγιόπουλος: Ομιλία εις την "Αρχήν της Ινδίκτου" (1η Σεπτεμβρίου)

Όπως γνωρίζετε, καθώς το έχουμε πει άλλα χρόνια, την 1η Σεπτεμβρίου αρχίζει το εκκλησιαστικό έτος. Δηλαδή από εκκλησιαστικής απόψεως την 1η Σεπτεμβρίου έχουμε πρωτοχρονιά. Απλώς τώρα σας το θυμίζω αυτό και εύχομαι όλοι, καθώς μπαίνουμε στη νέα εκκλησιαστική χρονιά, να βάλουμε μια αρχή αλλά αρχή αληθινή.

Φιλόθεος ο Σιναΐτης (Όσιος): Σύντομη Βιογραφία - Εισαγωγικά Σχόλια (από τη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών)

Σύντομη βιογραφία: Ο οσιότατος πατέρας μας Φιλόθεος χρημάτισε ηγούμενος της λογικής ποίμνης των μοναχών του Σινά, γι' αυτό και ονομάζεται Σιναΐτης. Ο χρόνος όμως της ακμής και του τέλους του μας είναι άγνωστος.

Ο παρών λόγος, χωρισμένος σε σαράντα κεφάλαια, είναι άριστος καρπός της φιλοπονίας του και γεμάτος με απερίγραπτη πνευματική σοφία και ψυχική ωφέλεια. έτσι δε θεωρήθηκε με κανένα τρόπο δίκαιο, να χωριστεί από το σύνολο των λοιπών Νηπτικών. Αν κανείς τον ονομάσει ακριβή κανόνα της νήψεως και της φρουρήσεως του νου και της καθαρότητας της καρδιάς δε θα πέσει έξω.

Χαιρετιστήριοι οίκοι εις τον Μέγαν Βαπτιστήν και Πρόδρομον του Σωτήρος Άγιον Ιωάννην

Κοντάκιον. Ήχος πλ. δ'. Τη υπερμάχω.

Ως του Σωτήρος Βαπτιστήν και θείον Πρόδρομον

Και των Αγίων πάντων πρόκριτον και μείζονα

Ανυμνούμέν σε μακάριε Ιωάννη.

Αλλ' ως κήρυξ μετανοίας μεγαλόφωνος

Μετανοίας τω φωτί ημάς καταύγασον

Τους βοώντας σοι, χαίροις μέγιστε Πρόδρομε.

Άγγελος εν τω κόσμω, ως βροτών πάντων μείζων, εδείχθης Βαπτιστά Ιωάννη, (εκ γ΄) και παρέχεις άπασιν ημίν, την σην πλουσίαν εν πάσιν αντίληψιν διο το μεγαλείόν σου, θαυμάζοντες αναβοώμεν·

Αρχιμ. Ιωήλ Κωνστάνταρος: H Αποτομή της τιμίας κεφαλής του Προδρόμου

Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει όσο θα έπρεπε την σημασία της αποτομής, του μαρτυρίου δηλ. του Τιμίου Προδρόμου. Βεβαίως η Εκκλησία μας, με τη συγκεκριμένη εορτή και τα αναγνώσματα, τόσο το Ευαγγελικό (Μαρκ. ΣΤ ΄ 14 – 30), όσο και το Αποστολικό (Πραξ. Αποστ. ΙΓ ΄ 25 – 32), μας δίνει να κατανοήσουμε μέσα στο ιστορικό πλαίσιο, την μεγάλη μορφή του Βαπτιστού.

"Εἰς τὴν ἀποτομὴν τῆς Ἱ. Κεφαλῆς τοῦ Προδρόμου"

(Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης)

Πνευματικὴ πανήγυρις

Ὄντως λαμπρὰ καὶ θεϊκῆς χαρμοσύνης πλήρης ἡ σημερινὴ σύναξη, ποὺ μᾶς συγκέντρωσε ὅλους ἐμᾶς, ἀγαπητοὶ Χριστιανοί, γιὰ νὰ γιορτάσουμε σήμερα τὸ πνευματικὸ πανηγύρι. Καὶ δίκαια χαρακτηρίζεται λαμπρά, ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἴδιο τὸ ἐπώνυμο τοῦ ἁγίου, τοῦ ὁποίου τελοῦμε τὴν μνήμη, μιὰ καὶ εἶναι καὶ θεωρεῖται «λύχνος φωτός».

Χωρὶς ἀμφιβολία δὲν πρόκειται γιὰ λύχνο, ποὺ περιαυγάζει τοὺς σωματικούς μας ὀφθαλμοὺς μὲ γήϊνη ἀκτινοβολία. Γιατὶ αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ λάμψη θὰ ἦταν παροδική, μὲ συνεχεῖς διακοπὲς ἀπὸ κάθε ἐμπόδιο, ποὺ θὰ παρεμβαλλόταν σὰν σκιά. Ἀντίθετα, πρόκειται γιὰ φῶς, ποὺ καταυγάζει μὲ τὴν ἀκτινοβολία τῆς θείας Χάριτος τὶς καρδιὲς ὅλων ἐκείνων, ποὺ ἀνέκαθεν ἔχουν συναχθεῖ στὴν ἑορτή, γιὰ φῶς, ποὺ ἀνυψώνει τὸν νοῦ στὴ θεωρία τῆς ἀθλήσεως τοῦ δικαίου.

π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος: Οι άγιοι και η τιμή τους στην ιστορία της Εκκλησίας

Το θέμα αυτό είναι πολύ βασικό, γιατί όλες οι προτεσταντικές αιρέσεις ασκούν σφοδρότατη κριτική εναντίον της Εκκλησίας μας, υποστηρίζοντας πως εμείς λατρεύουμε τους αγίους και προσβλέπουμε σ' αυτούς για σωτηρία, όχι στον Σωτήρα Χριστό!

Είναι λοιπόν πoιμαντική ανάγκη να εξηγήσουμε με ποια έννοια η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τους αγίους και που τελικά μεταβαίνει αυτή η τιμή. Να τονίσουμε σε ποια σχέση βρισκόμαστε εμείς με τους αγίους και τι συνεπάγεται αυτή η σχέση. Πρέπει ακόμη να απαντήσουμε στην ένσταση των προτεσταντών, ότι οι άγιοι δεν είναι πανταχού παρόντες και συνεπώς δεν ακούουν τις προσευχές μας. Να ερμηνεύσουμε τα θαύματα που επιτελούν οι άγιοι και να τα κατοχυρώσουμε αγιογραφικά, να αναφερθούμε στην πρώτη Εκκλησία, για να διαπιστώσουμε αν υπήρχε σ' αυτήν η τιμή των αγίων και, προ παντός, να καταστήσουμε φανερή τη διάκριση μεταξύ τιμής και λατρείας, λατρευτικής προσκύνησης και προσκύνησης σαν εκδήλωση τιμής και αγάπης, που αποδίδεται από μέρους μας στους αγίους.

Όσιος Φιλόθεος ο Σιναΐτης: Νηπτικά Κεφάλαια (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, τόμος γ΄)

1. Υπάρχει ένας νοητός πόλεμος που γίνεται μέσα μας, που είναι πιο φοβερός από τον αισθητό πόλεμο. Και πρέπει ο εργάτης της ευσέβειας να τρέχει νοερά προς τον επιδιωκόμενο σκοπό(1), για να θησαυρίσει τελείως μέσα στην καρδιά του τη μνήμη του Θεού σαν μαργαριτάρι ή πολύτιμο λίθο.

Και πρέπει όλα να τα παραμερίζομε,ακόμη και το σώμα, και αυτή τη ζωή να καταφρονούμε, μόνο και μόνο για να αποκτήσομε στην καρδιά μας το Θεό. Γιατί αρκεί, όπως λέει ο θείος Χρυσόστομος, να βλέπει κανείς με το νου του το Θεό, για ν' αφανίσει τους πονηρούς δαίμονες.

Τη 30η του μηνός Αυγούστου, μνήμη των αγίων πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, ΙΩΑΝΝΟΥ και ΠΑΥΛΟΥ του Νέου.

Ταπεινής καταγωγής και χωρίς υψηλή κατάρτιση, αλλά διαλάμποντας με τις αρετές και τα αποστολικά χαρίσματά του, ο άγιος Αλέξανδρος κρίθηκε άξιος να χρηματίσει βοηθός του αγίου Μητροφάνη [4 Ιουν], αρχιεπισκόπου Βυζαντίου, με την ιδιότητα του πρωτοπρεσβύτερου. Μετά την νίκη του αγίου Κωνσταντίνου επί του Λικίνιου, ο αυτοκράτορας διοργάνωσε ρητορικό αγώνα μεταξύ του Αλεξάνδρου και των εθνικών ρητόρων του Βυζαντίου.

Όσιος Ηλιας ο Πρεσβύτερος και Έκδικος: "Σύντομη Βιογραφία και Εισαγωγικά σχόλια"

(Από τη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών)

Σύντομη Βιογραφία: Ο Ηλίας, ο θείος αυτός πατέρας, ο επονομαζόμενος Έκδικος, μάς είναι άγνωστο αν είναι ο Ηλίας ο Κρήτης, ο σχολιαστής των θεολογικών λόγων του αγίου Γρηγορίου, ή κάποιος άλλος. 

Αλλά, όπως ο τεχνίτης κρίνεται από τα έργα του, αν κρίνομε κι αυτόν από τα παρόντα κεφάλαιά του, ήταν άνθρωπος που έφτασε όσο λίγοι στο άκρο της σοφίας, και της κοσμικής και πολύ περισσότερο της δικής μας, που είναι ανώτερη. Γιατί ένας άνθρωπος με κρίση μπορεί εύκολα, ν' αντιληφθεί από αυτά τη δύναμη των λόγων του και τη δόξα της αρετής που απέκτησε.

Αυτά τα κεφάλαια εξετάσαμε κι εμείς και θαυμάσαμε τον άφθονο καρπό της ηθικής και γνωστικής διδασκαλίας που περιέχουν, αλλά και απολαύσαμε σαν κάποιο φύλλωμα που δίνει σκέπη στον καρπό κι αποτελεί θέαμα υπέροχο, τη χάρη των μεταφορών και των ωραίων λέξεων, με την οποία τα στόλισε άριστα ο συγγραφέας τους.

Συναξαριστής της 29ης Αυγούστου

1) Τη 29 του μηνός Αυγούστου, μνήμη της ΑΠΟΤΟΜΗΣ της τιμίας ΚΕΦΑΛΗΣ του αγίου και ενδόξου Προφήτου και Προδρόμου ΙΩΑΝΝΟΥ του Βαπτιστού 

 (Διαβάστε περισσότερα......)

2)Τη 29η του μηνός Αυγούστου μνήμη του αγίου πατρός ημών Αρκαδίου του Θαυματουργού, επισκόπου Αρσινόης εν Κύπρω 

 (Διαβάστε περισσότερα...)

3)Τη 29 του μηνός Αυγούστου, μνήμη της οσίας μητρός ημών ΘΕΟΔΩΡΑΣ της εν Θεσσαλονίκη

 Μνημονεύεται επίσης και στις 5 Απριλίου και η ανακομιδή του λειψάνου της στις 3 Αυγούστου.

4) Τη 29η του μηνός Αυγούστου, μνήμη της ανακομιδής του λειψάνου του οσίου πατρός ημών ΙΩΣΗΦ Σαμάκου

Βλ. 22 Ιανουαρίου. Στην Κων/πολη μνημονεύεται επίσης σήμερα, κατόπιν μαρτυρίας του εγγονού του Κων/νου Ζ΄ Πορφυρογέννητου, ο ευσεβής αυτοκράτωρας Βασίλειος ο Μακεδών (867-886), που ενταφιάσθηκε στο ναό των Αγίων Αποστόλων. Η μνήμη του όμως δεν βρίσκεται στα γνωστά χειρόγραφα του Συναξαριστού. 

5) Τη 29η του μηνός Αυγούστου, μνήμη του οσίου πατρός ημών ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, ηγουμένου της Μονής Βότσα.  

(Διαβάστε περισσότερα.....)

Τη 29η του μηνός Αυγούστου, μνήμη του αγίου πατρός ημών ΑΡΚΑΔΙΟΥ του Θαυματουργού, επισκόπου Αρσινόης εν Κύπρω

Ο άγιος Αρκάδιος γεννήθηκε στην Κύπρο, στο χωριό Μέλανδρα κοντά στην Πάφο. Μεγάλωσε με ευσέβεια και αγάπη για την προσευχή και ενώ ο αδελφός του, άγιος Θεοσέβιος [12 Οκτ.], αποσυρόταν στο βουνό για να φυλάει τα κοπάδια, εκείνος στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη για να σπουδάσει. 

Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, αφού γεύτηκε την ματαιότητα των γνώσεων του κόσμου τούτου με την ψυχή διψασμένη για την αγάπη του Θεού, πήγε να κρυφτεί στα βουνά, τις σπηλιές και τα άντρα της γης με σκοπό να προσκαρτερεί απερίσπαστος στην προσευχή και την μελέτη των Γραφών. 

Έλαβε τέτοια χάρη ώστε, παρά την επιθυμία του να παραμείνει κρυμμένος, πολλοί ήσαν εκείνοι που έρχονταν κοντά του για να βρουν παραμυθία στις θλίψεις τους ή να λάβουν πνευματική διδαχή. Όταν εκοιμήθη ο επίσκοπος Αρσινόης, Νίκων, ο Αρκάδιος δικαίως τοποθετήθηκε στην λυχνία της Εκκλησίας, ως λαμπρός φωστήρας.

Τη 29η του μηνός Αυγούστου, μνήμη της ΑΠΟΤΟΜΗΣ της τιμίας ΚΕΦΑΛΗΣ του αγίου και ενδόξου Προφήτου και Προδρόμου ΙΩΑΝΝΟΥ του Βαπτιστού

 (1. Παρόλο που η μνημόνευση του θανάτου αγίων είναι μία χαρμόσυνη περίσταση, συνηθίζεται σήμερα να τηρείται νηστεία και η Ακολουθία της εορτής υπογραμμίζει το άδικο της πράξης του Ηρώδη). 

Ο άγιος Ιωάννης, ο Πρόδρομος και Βαπτιστής του Κυρίου, εμαρτυρήθη από τον ίδιο τον Χριστό ότι είναι μεγαλύτερος από όλους τους εκ γυναικός γεννηθέντας ανθρώπους και πρώτος μεταξύ των προφητών. 

Μόλις ενηλικιώθηκε, αυτός του οποίου ουκ ην άξιος ο κόσμος (Εβρ. 11, 38), αποσύρθηκε στην έρημο σκεπασμένος με τρίχες καμήλας και ζωσμένος με δερμάτινη ζώνη που σήμαινε την κυριαρχία πάνω σε όλες τις ορμές της σαρκός. 

Αφού βρήκε ως νέος Αδάμ την αρμονική κατάσταση της φύσεώς μας που δημιουργήθηκε για να είναι στραμμένη μόνον προς τον Θεό, τρεφόταν με ακρίδες και άγριο μέλι, έχοντας απερίσπαστο και αμέριμνο το πνεύμα του προσηλωμένο στήν θεωρία.

Τη 29η του μηνός Αυγούστου, μνήμη του οσίου πατρός ημών ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, ηγουμένου της Μονής Βότσα.

Ο όσιος Αλέξανδρος ήταν κτίτωρ της Μονής της Μεταμορφώσεως κοντά στον ποταμό Βότσα, στην περιοχή του Κοστρομά, αλλά δεν είναι βέβαιο το πότε έζησε (15ος ή 16ος αιώνας). Ήταν γνωστός ως θαυματουργός.

--------------------------------

Σημείωση

Σε ένα εγχειρίδιο αγιογραφίας μνημονεύεται στις 27 Μαρτίου. Άλλοι τον μνημονεύουν κατά την σύναξη των αγίων του Κοστρομά, στις 23 Ιανουαρίου.

Παρακλητικός κανών εις τον άγιο ΙΩΑΝΝΗΝ τον ΠΡΟΔΡΟΜΟ

Εὐλογήσαντος τοῦ ἱερέως λέγομεν τόν Ψαλμόν ΡΜΒ΄ (142)

Κύριε, εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου, ἐνώτισαι τὴν δέησίν μου ἐν τῇ ἀληθεία σου, εἰσάκουσόν μου ἐν τῇ δικαιοσύνη σου. Καὶ μὴ εἰσέλθης εἰς κρίσιν μετὰ τοῦ δούλου σου, ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν σου πᾶς ζῶν. Ὅτι κατεδίωξεν ὁ ἐχθρὸς τὴν ψυχήν μου, ἐταπείνωσεν εἰς γῆν τὴν ζωήν μου. Ἐκάθισε μὲ ἐν σκοτεινοῖς, ὡς νεκροὺς αἰῶνος, καὶ ἠκηδίασεν ἐπ' ἐμὲ τὸ πνεῦμα μου, ἐν ἐμοὶ ἐταράχθη ἡ καρδία μου. Ἐμνήσθην ἡμερῶν ἀρχαίων, ἐμελέτησα ἐν πᾶσι τοὶς ἔργοις σου, ἐν ποιήμασι τῶν χειρῶν σου ἐμελέτων. Διεπέτασα πρὸς σὲ τάς χεῖρας μου, ἡ ψυχή μου ὡς γῆ ἄνυδρος σοί. Ταχὺ εἰσάκουσόν μου, Κύριε, ἐξέλιπε τὸ πνεῦμα μου. Μὴ ἀποστρέψεις τὸ πρόσωπόν σου ἀπ' ἐμοῦ, καὶ ὁμοιωθήσομαι τοὶς καταβαίνουσιν εἰς λάκκον. 

"Γνωμικό ανθολόγιο σπουδαίων φιλοσόφων"

(Όσιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος - Από τη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών)

 Πηγή που αναβλύζει δροσιάς ηθικής λόγια

Μπορείς να βρείς δω μέσα, αν γνήσια αναζητήσεις

1. Κάθε Χριστιανός που πιστεύει σωστά στο Θεό, οφείλει να μην είναι αμέριμνος, αλλά πάντοτε να προσδοκά και να περιμένει πειρασμό για να μην παραξενεύεται, ούτε να ταράζεται, όταν έρθει, αλλά να υπομένει ευχαρίστως το βάρος της θλίψεως και να εννοεί τι λέει, ψάλλοντας μαζί με τον Προφήτη: «Υπόβαλέ με, Κύριε, σε δοκιμασίες και πειρασμούς»(1). Δεν είπε ο προφήτης ότι «η παιδαγωγία σου με κατέβαλε», αλλά ότι «με ανόρθωσε τελείως»(2).

2. Αρχή των καλών είναι ο φόβος του Θεού, και τέλος ο πόθος Του.

3. Αρχή κάθε καλού είναι ο έμπρακτος λόγος και η έλλογη πράξη. Γι' αυτό ούτε η πράξη χωρίς λόγο είναι καλή, ούτε λόγος χωρίς πράξη.

"Γνωστικά Κεφάλαια"

 (Όσιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος)


Φωτίζεται ο νους που ανέβηκε στο ύψος

Της γνωστικής θεωρίας μελετώντας τους λόγους.

Σκοτίζεται όμως πάλι, όταν κυλιστεί σε πάθος.

1. Είναι ανάγκη να γνωρίζει ο γνωστικός πότε ο νους του βρίσκεται στον χώρο των νοημάτων, πότε στο χώρο των λογισμών και πότε στο χώρο της αισθήσεως. Και σ' αυτόν τον τελευταίο, αν είναι σε πράγματα του καιρού, ή σε παράκαιρα μάλλον.

2. Όταν ο νους δε βρίσκεται σε νοήματα, βρίσκεται οπωσδήποτε σε λογισμούς. Όταν βρίσκεται σε λογισμούς, δε βρίσκεται σε νοήματα. Όταν βρίσκεται με την αίσθηση, βρίσκεται με όλα.

3. Με το νόημα, ο νους περνάει στα νοητά. Με το λογισμό, το λογικό περνάει στα λογικά. Η αίσθηση μέσω της φαντασίας περνάει στα πρακτικά.

Χαράλαμπος Μπούσιας: Χαιρετιστήριοι οίκοι εις τον ένδοξον Μεγαλομάρτυρα ΦΑΝΟΥΡΙΟΝ τον νεοφανή

Κοντάκιον. Ήχος πλ. δ΄. Τη Υπερμάχω.

Νεοφανέντα αθλητήν ανευφημήσωμεν

και στρατιώτην του Κυρίου γενναιότατον

εν βασάνοις τον ποικίλοις παραδοθέντα

ως κρατήσαντα λαμπάδα θείας πίστεως

ανημμένην προ φρικτού ανόμων βήματος

πόθω κράζοντες· Χαίροις, μάκαρ Φανούριε.

Άριστος στρατιώτης στρατιάς του Κυρίου,

Φανούριε τρισμάκαρ, εδείχθης· (εκ γ΄)

θριαμβεύσας γαρ πλάνον εχθρόν μαστιγώσεις,

ξέσεις και πυρός καύματα

ως άλλου, μάκαρ, πάσχοντος υπέμεινας· διό βοώμεν·

"Πρακτικά και θεωρητικά κεφάλαια"

 
(Όσιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος)

Λιβάδι είναι εδώ καρπούς γεμάτο

Πνευματικής πράξεως και θεωρίας.

33. Οι παλιοί είχαν εντολή να προσφέρουν στο Ναό τις απαρχές, δηλαδή τους πρώτους καρπούς από το αλώνι και το πατητήρι(38). Και εμείς τώρα, ως απαρχές της πρακτικής πρέπει να προσφέρομε στο Θεό την εγκράτεια και την αλήθεια, και της θεωρητικής αρετής, την αγάπη και την προσευχή. Με τα πρώτα λυγίζομε τις ορμές της παράλογης επιθυμίας και του θυμού. Με τα δεύτερα, τις κούφιες σκέψεις και τις επιβουλές από τους γύρω μας.

34. Αρχή της πρακτικής είναι η εγκράτεια και η αλήθεια. Μεσότητα, η σωφροσύνη και η ταπεινοφροσύνη. Τέλος της η ειρήνη των λογισμών και ο αγιασμός του σώματος.

Παρακλητικός κανών εις τον άγιο ΙΩΑΝΝΗΝ τον ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Ευλογήσαντος του ιερέως λέγομεν τον Ψαλμόν ΡΜΒ΄ (142)

Κύριε εισάκουσον της προσευχής μου, ενώτισαι την δέησίν μου εν τη αληθεία σου, εισάκουσόν μου εν τη δικαιοσύνη σου.

Και μη εισέλθεις εις κρίσιν μετά του δούλου σου, ότι ου δικαιωθήσεται ενώπιόν σου πας ζων.

Ότι κατεδίωξεν ο εχθρός την ψυχήν μου. εταπείνωσεν εις γην την ζωήν μου.

Εκάθισέ με εν σκοτεινοίς, ως νεκρούς αιώνος. Και ηκηδίασεν επ’ εμέ το πνεύμα μου, εν εμοί εταράχθη η καρδία μου.

Εμνήσθην ημερών αρχαίων, εμελέτησα εν πάσι τοις έργοις σου, εν ποιήμασι των χειρών σου εμελέτων. Διεπέτασα προς σε τα χείρας μου. η ψυχή μου ως γη άνυδρός σοι.

Ταχύ εισάκουσόν μου, Κύριε, εξέλιπε το πνεύμα μου.

Μη αποστρέψεις το πρόσωπόν σου απ’ εμού, και ομοιωθήσομαι τοις καταβαίνουσιν εις λάκκον.

Ακουστόν ποίησον μοι το πρωί το έλεός σου, ότι επί σοι ήλπισα.

Γνώρισόν μοι, Κύριε, οδόν, εν η πορεύσομαι, ότι προς σε ήρα την ψυχήν μου.

Μοναχός Θεοφάνης: Εισαγωγικά σχόλια στο έργο "Κλίμακα Θείων Χαρίτων" (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, γ΄ τόμος)

 Ποιος είναι ο αρχιτέκτων της ΄΄Κλίμακος θείων Χαρίτων΄΄ και ΄΄οικτρός μοναχός΄΄ Θεοφάνης, πότε και που έζησε, δεν υπάρχει καμία είδηση. Οι ανθολόγοι της Φιλοκαλίας είδαν σε χειρόγραφους κώδικες την ΄΄Κλίμακα΄΄ και την αντέγραψαν παρά την άγνοια της ταυτότητος του πνευματικού καλλιτέχνου της. 

Αρκέσθησαν μόνο στη σοφία και την Ορθόδοξη εμπειρία που αντανακλά το μικρό, αλλά τόσο μεστό σε αγιότητα κείμενο. Ίσως η φράση, « Και φησί που τις των θεοφόρων τάδε. Ο μη σπεύδων κτήσασθαι ζωήν ενταύθα ψυχής ελπίσι μη κεναίς απατάτω», που ανήκει στον άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο, τοποθετεί χρονικά τον Θεοφάνη μετά τον 11ο αιώνα.

Παρακλητικός κανών εις τον άγιο Μεγαλομάρτυρα ΦΑΝΟΥΡΙΟ

Η μνήμη του Αγίου Φανουρίου, εορτάζεται τη 27η Αυγούστου.

Εὐλογήσαντος τοῦ ἱερέως λέγομεν τόν Ψαλμόν ΡΜΒ΄ (142)

Κύριε, εἰσάκουσoν τῆς προσευχῆς μου, ἐνώτισαι τὴν δέησίν μου ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου, εἰσάκουσόν μου ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου.

Καὶ μὴ εἰσέλθῃς εἰς κρίσιν μετὰ τοῦ δούλου σου, ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν σου πᾶς ζῶν.

Ὅτι κατεδίωξεν ὁ ἐχθρὸς τὴν ψυχήν μου· ἐταπείνωσεν εἰς γῆν τὴν ζωήν μου.

Ἐκάθισέ με ἐν σκοτεινοῖς ὡς νεκροὺς αἰῶνος, καὶ ἠκηδίασεν ἐπ᾿ ἐμὲ τὸ πνεῦμά μου, ἐν ἐμοὶ ἐταράχθη ἡ καρδία μου.

Ἐμνήσθην ἡμερῶν ἀρχαίων, ἐμελέτησα ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις σου, ἐν ποιήμασι τῶν χειρῶν σου ἐμελέτων.

Μοναχός Θεοφάνης: Κλίμακα θείων χαρίτων (Φιλοκαλία)

Οικτρός μοναχός, λεγόμενος Θεοφάνης,

Κλίμακα θείων χαρίτων σου εκθέτω,
αυτήν που η πείρα δίδαξε στους θεοφόρους.
Η καθαρότατη προσευχή είναι το πρώτο.
Απ' αυτήν πηγάζει κάποια καρδιακή θέρμη
κι ακολουθεί ενέργεια παράδοξη κι αγία.
Κατόπιν τα θεία δάκρυα της καρδιάς
κι από αυτά η ειρήνη λογισμών κάθε είδους.
Από αυτήν, η κάθαρση του νου αναβλύζει
και η θεωρία των άνω μυστηρίων,

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Σύντομη Βιογραφία και Εισαγωγικά Σχόλια (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, γ΄ τόμος)

Σύντομη βιογραφία: O όσιος πατέρας μας Πέτρος, που χρημάτισε επίσκοπος Δαμασκού, έζησε στα χρόνια της βασιλείας του Κωνσταντίνου του Κοπρωνύμου κατά το έτος 775. Αυτός λοιπόν, ασκώντας πρώτα το μοναχικό και αναχωρητικό βίο, ζούσε με τόση ακτημοσύνη, ώστε ούτε βιβλίο δικό του δεν είχε, όπως μαρτυρεί ο ίδιος για τον εαυτό του. 

Παίρνοντας ωστόσο από άλλους τα βιβλία, εννοώ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, των μεγάλων διδασκάλων της Εκκλησίας και όλων γενικά των άλλων νηπτικών και θεοφόρων Πατέρων, έδειξε τέτοια φιλοπονία, ώστε, μελετώντας νύχτα - μέρα το νόμο του Κυρίου και πίνοντας από τα ζωοποιά νερά του, αναδείχθηκε δένδρο αληθινά ψηλό και ουράνιο, κατά τον Ψαλμωδό (Ψαλμ. 1, 3), φυτεμένο σ' αυτές τούτες τις πηγές των νερών του Πνεύματος.

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Προοίμιο (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών)

Επειδή πολλές και μεγάλες δωρεές αξιώθηκα να λάβω κατά χάρη εγώ ο άθλιος από το Θεό, αλλά δεν έκανα ποτέ κανένα καλό, φοβήθηκα μήπως η απραξία και η οκνηρία μου με κάνουν να λησμονήσω τις τόσες πολλές και μεγάλες ευεργεσίες του Θεού, αλλά και τις αμαρτίες μου, και μη δείξω τουλάχιστον ευγνωμοσύνη και ευχαριστία στον Ευεργέτη.

Γι' αυτό έγραψα, για να ελέγχω την άθλια ψυχή μου, αυτήν εδώ την υπόμνηση και όσα κείμενα των αγίων Πατέρων, βίους και λόγους συνάντησα, τα παραθέτω ονομαστικά, για να τα έχω και να θυμάμαι τους λόγους τους, έστω και εν μέρει. Το έκανα επειδή δικό μου βιβλίο ούτε έχω, ούτε είχα ποτέ αλλά δανειζόμουν από τους φιλόχριστους αδελφούς, όπως και και όλα τα απαραίτητα για τις σωματικές μου ανάγκες, για την αγάπη του Θεού.

Παρακλητικός κανών εις τον άγιον πατέρα ημών ΔΙΟΝΥΣΙΟΝ, αρχιεπίσκοπον Αιγίνης τον θαυματουργόν και προστάτην Ζακύνθου

 Η μνήμη του Αγίου Διονυσίου, επισκόπου Αιγίνης,  εορτάζεται τη 24η Αυγούστου.

Ευλογήσαντος του ιερέως λέγομεν τον Ψαλμόν ΡΜΒ΄ (142)

Κύριε εισάκουσον της προσευχής μου, ενώτισαι την δέησίν μου εν τη αληθεία σου, εισάκουσόν μου εν τη δικαιοσύνη σου.

Και μη εισέλθεις εις κρίσιν μετά του δούλου σου, ότι ου δικαιωθήσεται ενώπιόν σου πας ζων.

Ότι κατεδίωξεν ο εχθρός την ψυχήν μου. εταπείνωσεν εις γην την ζωήν μου.

Εκάθισέ με εν σκοτεινοίς, ως νεκρούς αιώνος. Και ηκηδίασεν επ’ εμέ το πνεύμα μου, εν εμοί εταράχθη η καρδία μου.

Εμνήσθην ημερών αρχαίων, εμελέτησα εν πάσι τοις έργοις σου, εν ποιήμασι των χειρών σου εμελέτων. Διεπέτασα προς σε τα χείρας μου. η ψυχή μου ως γη άνυδρός σοι.

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Περί των επτά σωματικών πράξεων

Πρώτη είναι η ησυχία, δηλαδή τρόπος ζωής χωρίς περισπασμούς, μακριά από κάθε βιοτική μέριμνα, για να μπορέσει κανείς με την απομάκρυνση από τους ανθρώπους και τους περισπασμούς να αποφύγει το θόρυβο και το διάβολο που σαν λιοντάρι βρυχιέται και περπατά ζητώντας ποιόν θα καταπιεί με τις συνομιλίες και τις μέριμνες του βίου, και για να έχει μια μόνο μέριμνα, πώς να αρέσει στο Θεό και να κάνει την ψυχή του να βρεθεί ακατάκριτη στην ώρα του θανάτου, και για να μάθει με κάθε λεπτομέρεια τα τεχνάσματα των δαιμόνων και τις αμαρτίες του που είναι περισσότερες από την άμμο της θάλασσας και οι περισσότεροι τις αγνοούν όπως τη λεπτή σκόνη.

Χαιρετιστήριοι οίκοι εις τον άγιον ιερομάρτυρα και ισάποστολον Κοσμάν τον Αιτωλόν

Κοντάκιον. Ήχος δ'. Τη Υπερμάχω...

Νεομαρτύρων αριστέα τον πανεύφημον, και Αιτωλίας τον βλαστόν τον θεοπρόβλητον, ανημνήσωμεν κραυγάζοντες ομοφώνως· ταις πρεσβείαις σου Κοσμά προς τον Φιλάνθρωπον, τους τιμώντας σε κίνδυνων ελευθέρωσον, ίνα κράζωσι·

Χαίροις πάτερ πανένδοξε.

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Περί του θείου φόβου ως πρώτης εντολής

Αν κανείς θέλει να προχωρήσει σύντομα, πρέπει στις εντολές μάλλον να δείχνει την επιμέλειά του και όχι αλλού, γιατί αλλιώς θα πέσει σε γκρεμό, ή μάλλον σε χάος. Γιατί όπως στα επτά χαρίσματα του Πνεύματος, αν δεν αρχίσει από το φόβο, δεν μπορεί κανείς ν' ανέβει ποτέ στα άλλα, έτσι και στους μακαρισμούς του Κυρίου. Καθώς λέει ο Δαβίδ, αρχή της σοφίας είναι ο φόβος του Κυρίου. Και άλλος Προφήτης, αναφέροντας τα χαρίσματα από την κορυφή προς τα κάτω, είπε: «Πνεύμα σοφίας και συνέσεως, πνεύμα βουλής και ισχύος, πνεύμα γνώσεως και ευσεβείας, πνεύμα φόβου Θεού». Και ο Κύριος από το φόβο άρχισε να διδάσκει, λέγοντας: «Μακάριοι όσοι νιώθουν φτωχοί μπροστά στο Θεό».

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Θεοτοκάριον (Παρασκευή εσπέρας - Ήχος πλ. Δ΄)

ΚΑΝΩΝ 

ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ.

ΠΟΙΗΜΑ ΦΩΤΙΟΥ.

Οὖ ἡ ἀκροστιχίς. 

«Ταύτῃ και ἡ δέησις ὀγδόη πρέπει· Φωτίου».

Παρακλητικός κανών εις τον Άγιον Ιερομάρτυρα και Ισαπόστολον Κοσμάν τον Αιτωλόν

Η μνήμη του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού εορτάζεται τη 24η Αυγούστου.

Ευλογήσαντος του ιερέως λέγομεν τον Ψαλμόν ΡΜΒ΄ (142)

Κύριε εισάκουσον της προσευχής μου, ενώτισαι την δέησίν μου εν τη αληθεία σου, εισάκουσόν μου εν τη δικαιοσύνη σου.

Και μη εισέλθεις εις κρίσιν μετά του δούλου σου, ότι ου δικαιωθήσεται ενώπιόν σου πας ζων.

Ότι κατεδίωξεν ο εχθρός την ψυχήν μου. εταπείνωσεν εις γην την ζωήν μου.

Εκάθισέ με εν σκοτεινοίς, ως νεκρούς αιώνος. Και ηκηδίασεν επ’ εμέ το πνεύμα μου, εν εμοί εταράχθη η καρδία μου.

Εμνήσθην ημερών αρχαίων, εμελέτησα εν πάσι τοις έργοις σου, εν ποιήμασι των χειρών σου εμελέτων. Διεπέτασα προς σε τα χείρας μου. η ψυχή μου ως γη άνυδρός σοι.

Ταχύ εισάκουσόν μου, Κύριε, εξέλιπε το πνεύμα μου.

Μη αποστρέψεις το πρόσωπόν σου απ’ εμού, και ομοιωθήσομαι τοις καταβαίνουσιν εις λάκκον.

Ακουστόν ποίησον μοι το πρωί το έλεός σου, ότι επί σοι ήλπισα.

Γνώρισόν μοι, Κύριε, οδόν, εν η πορεύσομαι, ότι προς σε ήρα την ψυχήν μου

Εξελού με εκ των εχθρών μου, Κύριε. προς σε κατέφυγον, δίδαξόν με του ποιείν το θέλημά σου, ότι συ ει ο Θεός μου.

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Θεοτοκάριον (Πέμπτη εσπέρας - Ήχος πλ. Δ΄)

ΚΑΝΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ

ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ

ΠΑΥΛΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΜΟΡΙΟΥ

Οὗ ἡ ἀκροστιχίς.

«Τέλος με σῶσον τόν ἀνάξιον Κόρη Παῦλον».

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Περί του πένθους ως δεύτερης εντολής

Και έτσι ο Θεός του χαρίζει το μακάριο πένθος, δηλαδή τη δεύτερη εντολή. «Μακάριοι οι πενθούντες», λέει, δηλαδή εκείνοι που πενθούν τον εαυτό τους και τον πλησίον από αγάπη και συμπάθεια γι' αυτόν. Και φτάνει ο άνθρωπος αυτός να πενθεί όπως για ένα νεκρό, προ του θανάτου, από τα φρικτά νοήματα εκείνων που γίνονται μετά θάνατον, ολολύζοντας και στενάζοντας από τα βάθη της καρδιά του με πολλά πικρά και επίπονα δάκρυα και απερίγραπτους θρήνους.

π. Συμεών Κραγιόπουλος: Δεν βιώνουμε τη χριστιανική αλήθεια όπως τη βίωναν οι άγιοι

Μονή Ομπλού, Πάτρα, Ν. Αχαΐας

Ομλία η οποία εξεφωνήθη στις 08/08/01, 6η κατά σειρά παράκληση την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου

Πάλι είμαστε εδώ να πούμε ό,τι μας φωτίσει ο Θεός. Τώρα βέβαια καθένας τα λέμε όπως νομίζουμε ότι είναι καλύτερα, και η αλήθεια είναι ότι συμβαίνει στις ημέρες μας να μιλούμε σαν να είμαστε ξένοι μεταξύ μας.

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Οι τέσσερις αρετές της ψυχής

Τέσσερις είναι οι μορφές της σοφίας: η φρόνηση, δηλαδή η γνώση και εκείνων που πρέπει και εκείνων που δεν πρέπει να κάνομε και η εγρήγορση του νου. η σωφροσύνη, δηλαδή να γίνει ορθό το φρόνημά μας, ώστε να μπορέσομε να κρατήσομε τον εαυτό μας μακριά από κάθε έργο, λογισμό και λόγο που δεν αρέσει στο Θεό. η ανδρεία, δηλαδή η δύναμη και η καρτερία στους κατά Θεόν αγώνες και στους πειρασμούς. η δικαιοσύνη, δηλαδή η διανομή που γίνεται με την ισότητα σε όλα αυτά.

Ιωάννης ὁ Γεωμέτρης: Οἱ τελευταῖες στιγμές τῆς Παναγίας

Ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ λοιπόν ἔδειξε στούς Ἀποστόλους, πού ἤδη τό γνώριζαν, τό σύμβολο τῆς ἀναχωρήσεώς της, τό φοίνικα, τούς μετέδωσε ἐπίσης εὐλογία καί ἀνάλογη παρηγοριά καί ἀφοῦ τούς μίλησε γιά τήν ἔξοδό της καί τούς προθυμοποίησε γιά τό κήρυγμα, τούς εἶπε μέ λίγα λόγια ὁλόκληρη τήν οἰκονομία τῆς ἀποστολῆς τους. Ἔπειτα ἀσπάσθηκε τόν Πέτρο καί τούς ἄλλους Ἀποστόλους, “χαίρετε”, λέγοντας, “τέκνα καί φίλοι καί μαθηταί τοῦ Υἱοῦ καί Θεοῦ μου καί νά αἰσθάνεστε εὐτυχεῖς, πού ἀξιωθήκατε τέτοιο δάσκαλο καί Δεσπότη καί νά ὑπηρετεῖτε τέτοια μυστήρια καί νά μετέχετε τῶν διωγμῶν καί τῶν παθημάτων του, γιά νά γίνετε κοινωνοί τῆς δόξας καί τῆς Βασιλείας Του”.

Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης: Σύντομη Βιογραφία και Εισαγωγικά Σχόλια

(Από τη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών)

Σύντομη βιογραφία: Ὁ ἅγιος πατέρας μας Θεόδωρος ἔζησε στά χρόνια τῆς βασιλείας τοῦ Ἡρακλείου καί τοῦ Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου, γύρω στό 660 μ.Χ. Πρῶτα ἀγωνίστηκε τόν ἀσκητικό βίο στή μονή τοῦ ἁγίου Σάββα· ὕστερα, μέ τήν ψῆφο τοῦ Θεοῦ ἀνέβηκε στόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆς πόλεως Ἐδέσσης.

Ἔκανε πολλά θαύματα καί ὅσο ζοῦσε καί μετά τό θάνατο, καί μέ τίς θεῖες διδασκαλίες του ἔκανε πολλούς μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ καί πολλούς νά σωθοῦν· καί στίς 19 Ἰουλίου ἀπῆλθε στίς αἰώνιες μονές, ὅπως ἀναφέρεται στό βίο του πού περιέχεται στό βιβλίο «Καλοκαιρινή». Δέν γνωρίζομε μέ ἀκρίβεια ἄν ἄφησε καί ἄλλα συγγράμματα· ὅμως αὐτά τά 100 κεφάλαια πού φιλοπόνησε, ἐγκρίθηκαν νά συμπεριληφθοῦν στή συλλογή τῶν νηπτικῶν. Γιατί παρέχουν πλούσιο τόν καρπό τῆς ἱερῆς νήψεως καί τῆς πνευματικῆς ὠφέλειας σέ κείνους πού τά διαβάζουν μέ ἐπιμέλεια. Καί ὅσοι ἐπιθυμεῖτε τή σωτηρία σας, ἐλᾶτε καί θερίστε ἄφθονα.

Στό τέλος τῶν κεφαλαίων αὐτῶν ἔχει προστεθεῖ καί τό «Θεωρητικό» πού ἐπιγράφεται μέ τό ὄνομα τοῦ Θεοδώρου. Βλέποντας ὅτι αὐτό ἀκολουθεῖ τόν ἴδιο νηπτικό χαρακτήρα καί ἔχει τήν ἴδια ἔκφραση τοῦ λόγου μέ τά 100 κεφάλαια, ὅπως καί ἀπό ἄλλα εὔλογα σημάδια, βγάλαμε τό συμπέρασμα ὅτι εἶναι γνήσιο ἔργο τοῦ ἴδιου Θεοδώρου.

Εισαγωγικά σχόλια: Ὁ ὅσιος Θεόδωρος, ὁ καί Σαββαΐτης ἀποκαλούμενος, γιατί ἀσκήθηκε στή μονή τοῦ ἁγίου Σάββα στά Ἱεροσόλυμα, ἀλλά καί Ἐδέσσης λεγόμενος, γιατί ἐξελέγη ἐπίσκοπος στή Μητρόπολη τῆς πόλεως Ἔδεσσα τῆς Συρίας, ἔζησε κατά τόν ἕβδομον αἰώνα καί ἧταν γνωστός ὡς «μεγάλος ἀσκητής». Ὑπῆρξε πνευματικότατος καί θεωρητικότατος, ὅπως καταφαίνεται τόσο ἀπό τά «Ἑκατό Κεφάλαια», ὅσο καί ἀπό τό «Θεωρητικό», πού ἀπ' ὅλα τά ἔργα του ἐνσωμάτωσαν μόνον αὐτά οἱ συντάκτες τῆς Φιλοκαλίας.

Στά «Ἑκατό Κεφάλαια» ἀπαντοῦμε συχνά: «ὅπως εἶπε ἕνας ἀπό τούς ἀρχαίους», πράγμα πού σημαίνει ὅτι ἐκμεταλλεύεται τήν πείρα τῶν προγενεστέρων ἀσκητικῶν Πατέρων καί τήν ἀναχωνεύει στήν προσωπική του πείρα, ὡς σύμφωνη, ἀλλά καί γιά περισσότερη κατοχύρωση τῆς διδασκαλίας του. Ὑπάρχουν ὁλόκληρα κεφάλαια ἐλαφρῶς τροποποιημένα πού ἀποτελοῦν μεταγραφές ἀπό τόν Εὐάγριο καί τόν ἅγιο Μάξιμο, τά ὁποῖα ὅμως ἀποβαίνουν τό θεμέλιο ἄλλων δικῶν του κεφαλαίων.

Ἡ διδασκαλία τοῦ ὁσίου Θεοδώρου στηρίζεται ἐπάνω στή δογματική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἀναφορικά μέ τήν πτώση, τήν ἐπαναφορά στήν πρώτη ἀγαθότητα διά τῆς ἀποκαταστάσεως τοῦ «κατ' εἰκόνα» μέ τό ἅγιο Βάπτισμα, τήν ἐλευθερία τῆς ψυχῆς, τά πάθη καί τόν πόλεμο τοῦ σατανά. Βάσει θεολογικῶν καί ἀνθρωπολογικῶν προϋποθέσεων κτίζει τήν διδασκαλία του περί τῶν παθῶν, τῶν ἀρετῶν καί τῆς δυναμικῆς φορᾶς τῆς ψυχῆς πρός τήν κάθαρση, τή μυστική ἔνωση μέ τόν Χριστό καί τή θέωση τοῦ νοῦ.

Κατά τόν ἕβδομο αἰώνα, πού ἔζησε ό ὅσιος Θεόδωρος, εἶχε ἀναπτυχθεῖ πλουσιότατη ἀσκητική καί πνευματική γραμματεία, ἀπό τήν ὁποία φαίνεται ὅτι ἀνεπαίσθητα ἐπηρεάζεται, μέχρι σημείου νά μήν εἶναι εὔκολο νά διακρίνει κανείς πότε μεταγράφει ἀπό προγενέστερους Πατέρες, πότε διαπιστώνεται ταυτότητα ἀπόψεων καί πότε παρουσιάζει πρωτοτυπία. Καί αὐτό ἐξ ἀφορμῆς τῆς φραστικῆς ἀναπλάσεως τῶν κεφαλαίων. Πάντως εἶναι ἄψογα ἀπό τήν ἄποψη τῆς ἀσκητικῆς καί θεολογικῆς παραδόσεως, ἀφοῦ τά κεφάλαια ἀναπτύσσονται μέσα στά πλαίσια τῆς πατερικῆς ἐμπειρίας, στήν ὁποία ἀρκετά προσωπικά στοιχεῖα συνεισφέρει ὁ Ὅσιος.

Τά ἴδια σχεδόν μπορεῖ νά λεχθοῦν καί γιά τό «Θεωρητικό», πού εἶναι λόγος ἀσκητικός μέν, ἀλλά κινεῖται σέ ὑψηλά ἐπίπεδα θεωρίας καί θείου ἔρωτος. Ἐλέχθη ὅτι τά θέματα αὐτά ἀναπτύχθηκαν τόν δέκατο τέταρτο αἰώνα καί γι' αὐτό ἀμφισβητήθηκε ἡ πατρότητα τοῦ «Θεωρητικοῦ». Νομίζομε, ὅτι ὁ προβαλλόμενος λόγος δέν εὐσταθεῖ, γιατί μέχρι τόν ἔβδομο αἰώνα τά θέματα αὐτά εἶχαν ἀναπτυχθεῖ ὄχι μονάχα ἀπό τούς Καππαδόκες, τούς Ἀλεξανδρινούς καί τούς ἀσκητικούς Πατέρες, ἀλλά πλούσιο ὑλικό καί ἰστορικούς ἐρεθισμούς πρόσφερε πρό τῶν Νεοπλατωνικῶν καί αὐτός ὁ Ἰουδαῖος Φίλων. Ἀφήνομε τό πόσον ἐπέδρασαν στούς ἁγίους Πατέρες κατά τά μέσα τοῦ ἔκτου αἰώνα τά Ἀρεοπαγιτικά συγγράμματα, πού ἔδωσαν μεγάλη ὤθηση στόν θεωρητικό βίο καί στή φιλολογία περί θείου ἔρωτος.

Τό «Θεωρητικό» εἶναι μιά πλήρης ἔκθεση τῶν προϋποθέσεων τῆς θεώσεως, μέσα στήν ὁποία σημαντική θέση κατέχει ὁ θεωρητικός τρόπος ζωῆς, ὡς συνεχής ἀνάταση τοῦ νοῦ εἰς τά νοητά, φυσικά μέ προσευχή καί τή λοιπή παραδοσιακή ἀσκητική ἀγωγή. Ἡ θεωρία τῶν νοητῶν ὁδηγεῖ εἰς τόν ἔρωτά τους καί ἐπομένως τά γήινα λησμονοῦνται. Χωρίς νά πρόκειται γιά ἕνα πνευματικό μονοφυσιτισμό, ἡ ψυχή νοεροποιούμενη εὐρίσκει τήν ἀπόλυτη μακαριότητά της στό χῶρο τῶν νοητῶν, ὅπου ὁ Χριστός, ὁ ἀγγελικός διάκοσμος καί τά μακάρια πνεύματα, καταλαμπόμενα ἀπό τίς ἀκτίνες τοῦ ἀκτίστου φωτός καί πλέοντα στό κτιστό φῶς τῆς πρεσβυτέρας κτίσεως.

Ὁ ὅσιος Θεόδωρος —ἐάν εἶναι αὐτός ὁ πατήρ τοῦ «Θεωρητικοῦ»—, γνωρίζει ἀρκετά τήν γραμματεία περί θείου φωτός, περί πνευματικῆς θεωρίας, περί τῆς ἀξίας τοῦ νοῦ καί τῶν φυσικῶν καί ὑπερφυσικῶν κινήσεών του, καταφάσκει στίς σωματικές αἰσθήσεις, ἀλλά συνιστᾶ τήν ὑπέρβασή τους, ἀναλύει τήν ἀνθρωπολογική σύνθεση καί τίς δυνατότητες τοῦ πιστοῦ, δίδει τό προβάδισμα στήν ἀγαθή βούληση γιά ἀνάβαση τοῦ νοῦ στόν Θεό καί γενικῶς, ἀναπτύσσει παραδοσιακῶς τήν πατερική διδασκαλία γιά τήν πνευματική τελείωση.

Τό «Θεωρητικό» συνοψίζει βαθειές καί πυκνές ἐμπειρίες καί προϋποθέτει πλούσια χάρη, μεγάλο καί ἐλλαμπόμενο νοῦ καί ὑψηλή θεολογική γνώση, καί φαίνεται, ὅτι μᾶλλον ἔχει γραφεῖ στήν περίοδο τοῦ μονασμοῦ του παρά στόν καιρό τῆς ποιμαντικῆς του δράσεως, ἀφοῦ εἶναι προορισμένο νά διδάξει τούς μοναχούς γιά τή θεωρητική ζωή, ὄχι βέβαια στήν ἐκδοχή τῶν φιλοσόφων.

--------------------------------------------------
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης, εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, β΄τόμος, σελ. 9-11)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:  

Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης: 100 ψυχωφελή κεφάλαια

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Η έμπρακτη γνώση

Υπάρχει γνώση αληθινή και υπάρχει καθολική αγνωσία. Ανώτερη απ' όλες είναι η έμπρακτη γνώση. Γιατί, τι ωφελείται ο άνθρωπος αν έχει όλη τη γνώση, ή μάλλον αφού τη λάβει κατά χάρη από Θεό όπως ο Σολομών-είναι βέβαια αδύνατο να παρουσιαστεί δεύτερη όμοια περίπτωση- και έπειτα να πάει στη κόλαση; Τι ωφελείται αν δε λάβει πληροφορία με τη μαρτυρία της συνειδήσεως από τα έργα και τη βέβαιη πίστη του ότι ελευθερώθηκε από τη μέλλουσα κόλαση, καθώς δε θα τον κατηγορεί η συνείδηση ότι παραμέλησε κάτι απ' όσα κατά τη δύναμή του χρεωστούσε, όπως λέει ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος; «Αν η καρδιά μας, λέει , δεν μας κατηγορεί πια έχομε παρρησία μπροστά στο Θεό».

"Κυριακή Η' Ματθαίου - Λόγος εις τους εκ πέντε άρτων τραφέντας πεντακισχιλίους"

(Άγιος Βασίλειος Σελευκείας)

Επαινώ μεν τον πόθο της φιλομαθείας, αποδέχομαι δε τον βαθμόν της φιλοθεΐας. Και γνωρίζω ποιος σας εμφύτευσε τον εξαίρετον αυτόν ζήλο. Γνωρίζω τον εκπαιδευτή της αρετής σας, τον πατέρα και συγχρόνως ποιμένα και ιατρόν και κυβερνήτην. Αυτόν που διαπρέπει στην ευαγγελική ζωή, και πνέει χάριν αποστολικήν. Αυτόν ο οποίος σας χειραγωγεί προς τους ουρανίους λειμώνες με πνευματικά σαλπίσματα, ως θησαυρός πνευματικών εννοιών που είναι. Την έμψυχον εικόνα της φιλανθρωπίας, αυτόν που υπερέβη την πραότητα του νόμου και είναι ανίκητος από τον θυμόν, λάμπει δε από σοφία, και στεφανώνεται με αρετές.

Αλλά πολύς ο πλούτος της αποστροφής σας κατά του θανάτου, και το πλάτος της φιλομαθείας σας, όπως είπα. Κι εγώ πώς να σας παραθέσω το πτωχό μου γεύμα; Πώς να χορτάσω με τις μικρές δυνατότητες του λόγου μου την άπληστο κοιλία της ακοής σας; Πώς θα επαρκέσει γλώσσα πτωχή να ευφράνει τόσον λαό; Ή, για να χρησιμοποιήσω επίκαιρα τα λόγια των Αποστόλων: «Πόθεν ημίν εν ερημία άρτοι τοσούτοι;», ώστε πάλιν ο πλούσιος Δεσπότης, απαλλάσσοντας από την πτωχεία, να χαρίσει την αφθονία;

Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρῶτο - Οἱ σωματικές ἀρετές εἶναι ἐργαλεῖα τῶν ψυχικῶν

'Aλλά ἐπειδή εἶναι καλύτερη ἡ συχνότερη ὑπενθύμιση, ἰδού θά ἀρχίσω τά περισσότερα ἀπ' ὅσα εἶπα, καί δέν εἶναι δικά μου αὐτά, ἀλλά λόγια καί διακρίσεις τῶν θείων Γραφῶν καί Ἁγίων ἀνδρῶν. Λέει ὁ Δαμασκηνός ὅτι οἱ σωματικές ἀρετές, ἤ μάλλον τά ἐργαλεία τῶν ἀρετῶν, εἶναι ἀναγκαῖες ὅταν τίς ἐργάζεται κανείς μέ ταπείνωση καί πνευματική γνώση, ἐπειδή χωρίς αὐτές δέν ἐπιτυγχάνονται οὕτε οἱ ψυχικές ἀρετές.

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ - Α΄ ΤΟΜΟΣ

Εδώ θα βρείτε τα περιεχόμενα του Α΄ τόμου της Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών. 355 σελίδες. Πολύ σύντομα θα ολοκληρώσουμε και τους 5 τόμους. Το "ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ" είναι το blog που ξεκίνησε την ανάρτηση της Φιλοκαλίας στο διαδίκτυο. Και το "ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ"  θα είναι αυτό που θα την ολοκληρώσει.  Όλη αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε από το ότι δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι τα Πατερικά Κείμενα και ιδίως η Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών δεν υπήρχε στο διαδίκτυο. Και τώρα πια αυτή η προσδοκία έχει αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα. Ενα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους εσάς, που ανταποκριθήκατε και αυτό μου δίνει τη δύναμη να συνεχίζω.

Σημείωση: Δύο κείμενα μόνο δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα. Ο "Λόγος ασκητικός" του αγίου Νείλου και "Τα 100 πρακτικά κεφάλαια" του αγίου Διαδόχου επισκόπου Φωτικής. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα έχει ολοκληρωθεί η ανάρτησή τους. 

Α΄ Τόμος

Θεόκλητος Διονυσιάτης: Εισαγωγή στη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών

 

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Προοίμιο στη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών 

Σύντομη Βιογραφία του Μεγάλου Αντωνίου και Εισαγωγικά σχόλια στα κείμενά του στην Φιλοκαλία 

Άγιος Αντώνιος ο Μέγας: Συμβουλές για το ήθος των ανθρώπων σε 170 κεφάλαια 

Σύντομη Βιογραφία του αγίου Ησαΐα του Αναχωρητή και Εισαγωγικά σχόλια στα κείμενα του στη Φιλοκαλία  

Άγιος Ησαΐας ο Αναχωρητής: 27 Κεφάλαια περί τηρήσεως του νου 

Σύντομη Βιογραφία του Ευάγριου του Ποντικού και Εισαγωγικά σχόλια 

Ευάγριος ο Ποντικός: Μοναχική υποτύπωση που διδάσκει πώς πρέπει να εκτελειται η άσκηση και η ησυχία 

Ευάγριος ο Ποντικός: Κεφάλαια περί διακρίσεως παθών και λογισμών 

Ευάγριος ο Ποντικός: Μερικά από τα νηπτικά κεφάλαια του Ευάγριου 

Σύντομη Βιογραφία του Αγίου Κασσιανού του Ρωμαίου και Εισαγωγικά σχόλια 

Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος: Προς τον επίσκοπο Κάστορα, περί των 8 λογισμών της κακίας 

Ευάγριος ο Ποντικός: Λόγος προς τον ηγούμενο Λεόντιο, για τους αγίους Πατέρες της Σκήτης και για την διάκριση 

Σύντομη βιογραφία του Αγίου Μάρκου του Ασκητή και Εισαγωγικά σχόλια 

Άγιος Μάρκος ο Ασκητής: Τα 200 κεφάλαια περί του πνευματικού νόμου 

Άγιος Μάρκος ο Ασκητής: Τα 226 κεφάλαια περί αυτών που νομίζουν ότι δικαιώνονται από τα έργα τους 

Άγιος Μάρκος ο Ασκητής: Επιστολή προς τον μονάζοντα Νικόλαο 

Σύντομη βιογραφία του αγίου Ησυχίου του Πρεσβύτερου και Εισαγωγικά σχόλια 

Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος: Προς τον Θεόδουλο, Λόγος περί νήψεως και αρετής χωρισμένος σε 203 κεφάλαια (τα λεγόμενα αντιρρητικά και ευκτικά) 

Σύντομη βιογραφία του Αγίου Νείλου του Ασκητή και Εισαγωγικά σχόλια 

Άγιος Νείλος ο Ασκητής: 153 Κεφάλαια περί Προσευχής 

Άγιος Νείλος ο Ασκητής: Λόγος Ασκητικός 

Σύντομη Βιογραφία του Αγίου Διαδόχου Φωτικής και Εισαγωγικά σχόλια 

Άγιος Διάδοχος Φωτικής: Όροι 

Άγιος Διάδοχος Φωτικής: Λόγος ασκητικός χωρισμένος σε 100 πρακτικά κεφάλαια πνευματικής γνώσεως και διακρίσεως 

Σύντομη βιογραφία του αγίου Ιωάννη του Καρπάθιου και Εισαγωγικά σχόλια 

Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος: 100 παρηγορητικά κεφάλαια προς τους μοναχούς της Ινδίας  

Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος: Λόγος Ασκητικός και Παρηγορητικός, συμπληρωματικός των εκατό κεφαλαίων 

ΤΕΛΟΣ Α΄ ΤΟΜΟΥ

Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρῶτο - Περί προσοχῆς καί φυλάξεως τοῦ νοῦ

Χωρίς προσοχή καί ἐγρήγορση τοῦ νοῦ εἶναι ἀδύνατο νά σωθοῦμε καί νά λυτρωθοῦμε ἀπό τόν διάβολο, ὁ ὁποῖος περπατᾶ σάν λιοντάρι πού βρυχιέται καί ζητεῖ ποιόν νά καταπιεῖ, λέει ό Δαμασκηνός. Γι' αὐτό καί ὁ Κύριος ἔλεγε συχνά στούς μαθητές Του: «Νά εἶστε ἄγρυπνοι καί νά προσεύχεστε, γιατί δέν ξέρετε κλπ.» προκαταγγέλοντας σ' ὅλους μ' αὐτά τή μνήμη τοῦ θανάτου, γιά νά εἴμαστε ἕτοιμοι νά δώσουμε εὐπρόσδεκτη ἀπολογία, ἡ ὁποία γίνεται ἀπό ἔργα καί προσοχή.

Οἱ δαίμονες, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἱλαρίων, εἶναι ἄυλοι, ἄυπνοι καί ὅλη ἡ φροντίδα τους εἶναι νά μᾶς πολεμοῦν καί νά ὁδηγήσουν στήν ἀπώλεια τίς ψυχές μας, μέ λόγο, μέ ἔργο καί λογισμό, ἐνῶ ἐμεῖς δέν εἴμαστε ἔτσι. Ἀλλά ἄλλοτε φροντίζομε γιά ἀπόλαυση καί δόξα πού περνάει, ἄλλοτε γιά πράγματα τοῦ βίου καί γιά ἄλλα πολλά, καί δέ θέλομε οὔτε λίγο ν' ἀναλάβομε νά ἐξετάζομε τό βίο μας, γιά νά συνηθίσει μ' αὐτό ὁ νοῦς καί νά μπορέσει νά προσέχει στόν ἑαυτό του χωρίς προσπάθεια.

π. Συμεών Κραγιόπουλος: Δεν μπορούμε να παίζουμε

Παναγία η Μολυβδοσκέπαστη

Ομλία η οποία εξεφωνήθη στις 07/08/01, 5η κατά σειρά παράκληση την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου. Αναφερόμαστε συνεχώς στο θέμα της σωτηρίας μας. Και το θέμα αυτό μας το δίνει, όπως είπαμε, ο στίχος «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς». Νομίζω ότι πρέπει να προσπαθήσουμε να μυηθούμε στο μυστήριο της σωτηρίας, στο θέμα αυτό της σωτηρίας. Δεν μπορούμε να παίζουμε, να τα παίρνουμε επιπόλαια τα πράγματα, να αφήνουμε να περνάει έτσι ο καιρός. 

Νικόλαος Σωτηρόπουλος: Απάντησις στους μάρτυρες του Ιεχωβά περί του προσώπου της Παναγίας

Οι Χιλιασταί δεν παραδέχονται την μητέρα του Κυρίου ως Θεοτόκον και αειπάρθενον, ισχυρίζονται ότι μετά τον Χριστόν απέκτησε και άλλα τέκνα εκ σαρκικής μίξεως μετά του Ιωσήφ, και δεν αποδίδουν εις αυτήν ιδιαιτέραν τιμήν. 

Ουδέποτε χρησιμοποιούν περί αυτής ονόματα δεικνύοντα τρυφεράν αγάπην, θαυμασμόν και σεβασμόν, ως π.χ. το όνομα Παναγία, αλλά πάντοτε ομιλούν περί αυτής ως ομιλεί τις περί συνήθους γυναικός. Η Μαρία και η Μαρία, λέγουν συνεχώς, ως εάν επρόκειτο περί εξαδέλφης των! Αλλ' η Γραφή ελέγχει την ασέβειάν των.

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης: Περί της Θεομήτορος

Όταν η ψυχή κατέχηται εκ της αγάπης του Θεού, ώ, πώς τότε τα πάντα είναι ευχάριστα, ηγαπημένα και ευφρόσυνα! Η αγάπη όμως αύτη συνεπάγεται οδύνην, και όσον βαθυτέρα είναι η αγάπη, τοσούτον μεγαλυτέρα είναι η οδύνη.

Η Θεομήτωρ ουδέποτε ημάρτησεν, ουδέ δια λογισμού, και ουδέποτε απώλεσε την χάριν, αλλά και Αυτή είχε μεγάλας θλίψεις. Ότε ίστατο παρά τον Σταυρόν, τότε ως ωκεανός απέραντος ήτο η θλίψις Αυτής, και οι πόνοι της ψυχής Αυτής ήσαν ασυγκρίτως μεγαλύτεροι του αδαμιαίου πόνου μετά την έξωσιν εκ του Παραδείσου, διότι και η αγάπη Αυτής ήτο ασυγκρίτως μεγαλυτέρα της αγάπης του Αδάμ εν τω Παραδείσω.

Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας: Λόγος εις την Κοίμησιν της Θεοτόκου

Τον καθένα από μας τον βασανίζει το ερώτημα: τι θα γίνει με μας και τι μας περιμένει μετά το θάνατο; Μία σαφή απάντηση σ' αυτό το ερώτημα μόνοι μας δεν μπορούμε να την βρούμε. Αλλά η Αγία Γραφή και πρώτα απ' όλα ο λόγος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού μας αποκαλύπτουν αυτό το μυστικό.

Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός: Βιβλίο πρῶτο - Περί ἀποφυγῆς τῶν θελημάτων, ὑποταγῆς καί ἡσυχίας

Ἄν θέλομε λοιπόν νά δοῦμε τούς ἑαυτούς μας, σέ ποιά θανατηφόρα κατάσταση εἴμαστε, αν ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τά θελήματά μας καί τά πράγματα τοῦ κόσμου. Καί μέ τήν ἀποφυγή ὅλων ἄς σχολάσομε μέ φιλοπονία στή μακάρια καί κατά Θεόν σχολή, ζητώντας ὁ καθένας τήν ψυχή του μέσα στή μελέτη τῶν θείων Γραφῶν, εἴτε μέ τέλεια ὑποταγή τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, εἴτε στήν πανύμνητη ζωή τῶν ἀγγέλων, τήν ἡσυχία, καί μάλιστα ὅσοι εἶναι ἀκόμη ἐμπαθεῖς καί ἀσυγκράτητοι στίς ὀρέξεις τους, μικρές καί μεγάλες. «Κάθισε, λένε στό κελί σου, καί αὐτό θά σέ διδάξει τά πάντα».

π. Συμεών Κραγιόπουλος: Να πέσει το είδωλο

Ομλία η οποία εξεφωνήθη στις 03/08/01, 3η κατά σειρά παράκληση την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου.

Είναι πολύ ευλογημένες αυτές οι μέρες, πάρα πολύ ευλογημένες.

Aρκεί να αφήσει κανείς λίγο το κατεστημένο του, το είδωλό του, όλο αυτό που οικοδόμησε και οικοδομεί ο ίδιος, που μοιάζει τάχα ότι είναι και πνευματικό οικοδόμημα, κάτι να σπάσει μέσα στην ψυχή απ' αυτό το άχαρο που δημιουργεί η αυτοδικαίωσή μας· να πέσει το είδωλο, που δημιουργεί αυτή η καλή ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας, να σπάσει αυτό το οποίο φτιάξαμε και φτιάχνουμε εμείς, και όταν ακόμη κάνουμε τον καλό χριστιανό, και που δεν είναι άλλο παρά ένα έργο ματαιοδοξίας, κενοδοξίας, φιλαυτίας, ένα άχαρο έργο.

Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: Εγκώμιον Γ΄ εις την πάνσεπτον Κοίμησιν της Θεομήτορος

Μετάφραση - Λογοτεχνική απόδοση: Δημήτρης Σταθόπουλος

1. Όποιοι έρωτα νιώθουνε για κάτι, συνηθίζουνε να μιλάν αδιάκοπα γι' αυτό και να το φέρνουνε μέρα και νύχτα στη σκέψη τους. Μη με κατακρίνετε, λοιπόν, που για τρίτη φορά τώρα έκαμα τούτο δω το έφύμνιο στη μάνα του Θεού μου, για να της το προσφέρω σαν αποχαιρετιστήριο δώρο στην έξοδό της. 

Στην πραγματικότητα όμως τούτο το δώρο μου δεν είναι προσφορά σ' εκείνη, αλλά σε μένα τον ίδιο και σε σένα, θείε και ιερέ λαέ, που παραστέκεσαι δω γύρω.

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Οι οκτώ νοητές θεωρίες

Οι πνευματικές θεωρίες, όπως γνωρίζω, είναι οκτώ: οι επτά είναι αυτού του κόσμου, ενώ η όγδοη είναι εργασία του μελλοντικού, όπως λέει ο άγιος Ισαάκ.

Πρώτη λοιπόν είναι η γνώση των θλίψεων και πειρασμών του βίου, όπως λέει ο άγιος Δωρόθεος, και η λύπη για κάθε ζημία που έπαθε η ανθρώπινη φύση από την αμαρτία.

Δεύτερη, η γνώση των αμαρτιών μας και των ευεργεσιών του Θεού όπως λέει ο Ιωάννης της Κλίμακος, ο άγιος Ισαάκ και πολλοί άλλοι πατέρες.

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Η Πρώτη Γνώση

Πρώτη γνώση είναι εκείνη που μέσω της δίνονται και οι λοιπές σ' εκείνον που εχει την προαίρεση. Εκείνος λοιπόν που θα κριθεί άξιος να φτάσει σ' αυτήν, πρέπει να κάνει ως εξής: να καθήσει στραμμένος προς την ανατολή, όπως κάποτε ο Αδάμ, και να μελετά τα εξής:

«Κάθισε ο Αδάμ τότε και έκλαψε απέναντι του Παραδείσου, χτυπώντας με τα χέρια του το πρόσωπό του, και έλεγε: "Εύσπλαχνε, σπλαχνίσου με που παραστράτησα"». Επίσης και το άλλο του Τριωδίου: «Όταν είδε ο Αδάμ τον Άγγελο που έσπρωξε κι έκλεισε την θύρα του θείου κήπου, αναστέναξε δυνατά και έλεγε: "Εύσπλαχνε, σπλαχνίσου με που παραστράτησα"».

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Η Δεύτερη Θεωρία (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, γ΄τόμος)

«Αλλοίμονο σε μένα τον άθλιο, τι θα κάνω; Τι θα γίνω; Πολλές οι αμαρτίες μου. Πολλές οι θείες ευεργεσίες. Πολλή η αδυναμία μου. Οι πειρασμοί πολλοί, η ραθυμία με κρατά, η λησμοσύνη με σκοτίζει και δεν με αφήνει να δω τον εαυτό μου και το πλήθος των αμαρτιών μου. Η άγνοια είναι κακή, η ενσυνείδητη παράβαση χειρότερη, η αρετή δυκολοκατόρθωτη, τα πάθη πολλά, οι δαίμονες πανούργοι, η αμαρτία πρόχειρη, ο θάνατος κοντά, η λογοδοσία πικρή. Αλλοίμονό μου, τι θα κάνω;

Που θα ξεφύγω από τον εαυτό μου; Επειδή εγώ είμαι η αιτία της απώλειά μας, έχω τιμηθεί με το αυτεξούσιο και κανείς δεν μπορεί να με υποχρεώσει. Εγώ αμάρτησα και αμαρτάνω πάντοτε και ζω με αμέλεια για κάθε καλό έργο και κανείς δε με αναγκάζει σ' αυτό.

"Εγκώμιον εις την κοίμησιν της αγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου"

(Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης)

Φωνή κεράτινης σάλπιγγας, που να αντηχή δυνατώτερα από ανθρώπινη φωνή και να συγκλονίζη τα πέρατα, απαιτεί ένας λόγος προς τιμήν της ιεράς αυτής ημέρας, αγαπητοί μου. γι’ αυτό και κινδυνεύει ν’ αποτύχη τώρα, καθώς ακούγεται προερχόμενος από το ασθενές φωνητικό μου όργανο.

Η Κυρία όμως και Βασίλισσα του παντός, έτσι καθώς είναι αφιλόδοξη, θα δεχτή νομίζω κι αυτόν εδώ τον σύντομο και πενιχρό λόγο που της προσφέρουμε οι δούλοι της, όμοια με εκείνους τους διεξοδικούς και αστραφτερούς των σπουδαίων ομιλητών, με το να παρακινείται σε συμπάθεια από τις προσευχές αυτού που με προστάζει να ομιλήσω. επειδή ακριβώς και ένα μόνο πράγμα προσέχει η φιλάγαθη: την πρόθεσι.

Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: Εγκώμιον Β΄ εις την πάνσεπτον Κοίμησιν της Θεομήτορος

Μετάφραση - Λογοτεχνική απόδοση: Καίτη Χιωτέλλη
1. Άνθρωπος κανείς δε θα μπορέσει ποτέ, άξια τη μετάσταση την ιερή να υμνήσει της Θεομήτορος, μακάρι μύριες νάχε γλώσσες και μύρια στόματα· μ' ακόμα κι αν όλες των σκόρπιων ανθρώπων οι γλώσσες μαζεύονταν ποτέ, δε θα φτιάναν τα επάξια εγκώμια.

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: Βιβλίο Πρώτο - Η Τρίτη Θεωρία (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, γ΄τόμος)

«Αλοίμονο, τι αγωνία έχει η ψυχή όταν χωρίζεται από το σώμα! Αλοίμονο, πόσα δάκρυα χύνει τότε και κανείς δεν υπάρχει να την ελεήσει! Στρέφει τα μάτια προς τους αγγέλους, αλλά οι ικεσίες της μένουν χωρίς αποτέλεσμα. Απλώνει τα χέρια προς τους ανθρώπους, αλλά κανείς δεν την βοηθεί. Θρηνώ και οδύρομαι όταν συλλογιστώ το θάνατο και αντικρύσω την κατ' εικόνα Θεού πλασμένη ωραιότητα του ανθρώπου να κείτεται στους τάφους, άμορφη, άδοξη, χωρίς κάλλος.