Νεκταρίου, πατριάρχου Ιεροσολύμων: Κάτω από τον τουρκικό ζυγό -Νεομάρτυρες

Σύντομη Βιογραφία

Ο Νεκτάριος διετέλεσε Πατριάρχης Ιεροσολύμων από το 1660 ως το 1669. Γεννήθηκε στο Βενεράτο Τεμένους Κρήτης το 1602 και πέθανε το 1676 στα Ιεροσόλυμα. Το κοσμικό του όνομα ήταν Νικόλαος Πελοπίδας. 

Σπούδασε στη Σιναίτικη σχολή της Αγίας Αικατερίνης στο Χάνδακα . Σε ηλικία 35 ετών μαθήτευσε στη Αθήνα κοντά στον νεο-αριστοτελικό φιλόσοφο Θεόφιλο Κορυδαλλέα. Εγκαταλείποντας την πατρίδα του πήγε στη Μονή Σινά όπου και εκάρη μοναχός.

Το 1660 , επιστρέφοντας από την Κωνσταντινούπολη στη Μονή Σινά, μετά το θάνατο του Ιωάσαφ χειροτονείται αρχιεπίσκοπος της Μονής και μετά από λίγο στις 25/01/1661 εξελέγη Πατριάρχης Ιεροσολύμων έχοντας βοηθό του τον μετέπειτα πατριάρχη Δοσίθεο.  

Το 1663 πετυχαίνει στην Κωνσταντινούπολη την έκδοση δύο διαταγμάτων 

1) Περί μη ενοχλήσεως των χριστιανών υπό των μουσουλμάνων και 

2) την ανεύρεση χρημάτων για τις ανάγκες του Παναγίου Τάφου. 

Φιλομαθής και φιλόμουσος καθώς ήταν μερίμνησε για την ίδρυση ασχολών στην Κωνσταντινούπολη, στην Άρτα και στη Χίο, επισκεύασε τον ιερό ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα και φρόντισε για την ανοικοδόμηση μοναστηριακών οίκων - ξενώνων για τους επισκέπτες. Ο Νεκτάριος θεωρείται από τους επιφανέστερους θεολόγους και ιεροκήρυκες του 17ου αιώνα και πρόδρομος της μετέπειτα πνευματικής αναγέννησης. 

Ήταν γνώστης της ελληνικής, αραβικής, τούρκικης και λατινικής γλώσσας. 

Ο Εμμανουήλ Γ. Παντελάκης σε εκτενές άρθρο του "Το Σινά και η Κρήτη" που δημοσιεύθηκε στην "Επετηρίδα Εταιρείας Κρητικών Σπουδών" τόμος Α΄, Αθήνα 1938 σελ. 173 γράφει:  

"Τρόφιμος δε της αυτής Σχολής εγένετο και ο εκ Βενεράτου του Χάνδακος Νικόλαος Πελοπίδας (1602-1680), ο μετονομασθείς είτα ως κληρικός Νεκτάριος, Νεκτάριος ο σοφώτατος δια την σοφία αυτού επονομαζόμενος".  

Το 1668 ζήτησε να απαλλαγεί των καθηκόντων του και το 1669 εξελέγη διάδοχός του ο Δοσίθεος ο Β΄. Ο ίδιος παρέμεινε μεχρι το θάνατο του 14 Ιουλίου 1676 στα Ιεροσόλυμα στη μονή του Αρχαγγέλου μελετώντας και συγγράφωντας, συμμετείχε μάλιστα και στη Σύνοδο των Ιεροσολύμων το 1672. Σημαντικότερα έργα του είναι: 

-"Η Επιτομή της Ιεροκοσμικής Ιστορίας " 

-«Περί της ανακηρύξεως των αγίων εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία»,

Εισαγωγικά

Περικοπή από το έργο του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Νεκταρίου (17ος αιώνας), που έχει τον τίτλο "Προς τα προσκομισθείσας θέσεις των εν Ιεροσολύμοις φρατόρων δια Πέτρου του αυτών μαΐστορος περί της αρχής του Πάπα αντίρησις" (εν Ιασίω 1682) (σελ. 209-210). 

Σtο έργο τούτο ο Νεκτάριος ανατρέπει τις γνώμες των Λατίνων για τους Ορθόδοξους Έλληνες και προβάλλει την Ορθόδοξη Ελληνική Ανατολή. 

Κείμενο

Και πραγματικά τέτοια είναι τώρα η κατάσταση στην ελληνική Ανατολή. Γιατί δεν υπάρχει πόλη και τόπος, στον οποίο να μην χύνονται θαραλλέα τα αίματα των ορθοδόξων ελλήνων για χάρη της Πίστεως. 

Και νεαρά παλικάρια ακόμη είδαμε πριν λίγα χρόνια να σκύβουν άφοβα το λαιμό τους κάτω από το μαχαίρι. Βέβαια δεν έχουμε το καμάρι των αρχαίων μαρτύρων· αυτό όμως που έχουμε, δεν είναι μικρό.... 

Ποια ιδέα έχετε εσείς γι' αυτούς που υποφέρουν κακουχίες για το Χριστό και που για χάρη της διακηρύξεως της πίστεως ταλαιπωρούνται καθημερινά και πεινούν και διψούν και δεν έχουν τα αναγαία ενδύματα και δέχονται χτυπήματα και μετακινούνται συνέχεια και βρίζονται και καταδιώκονται και δέχονται βλαστήμιες και θεωρούνται σαν σκουπίδια και καθαρσίες μέχρι τη στιγμή αυτή; Και αν αποκτούν κάτι με τον ιδρώτα του προσώπου τους, δεν το αποκτούν, βέβαια για απόλαυση ή δόξα ή για να ικανοποιούν σαρκικές επιθυμίες , αλλά για να πληρώνουν τους βασιλικούς φόρους, που είναι δυσβάσταχτοι. 

Πώς κρίνετε εσείς τους ανθρώπους αυτούς; Αν αυτοί προέρχονταν από τους Λατίνους, θα τους ονομάζατε, χωρίς αμφιβολία μάρτυρες. Εμείς τους δικούς μας δεν μπορούμε να τους ονομάσουμε μάρτυρες, αν και είναι· βεβαίως όμως τους θεωρούμε αθλητέςκαι ομολογητές..... 

Να δεις λοιπόν ποια είναι σήμερα η Ελλάδα και η Ορθόδοξη Ανατολή· μάλιστα μετά το χωρισμό σας. Είναι ταπεινωμένη από ανθρώπινη άποψη, αλλ' όμως δοξασμένη από την άποψη του Θεού...., αφού κάνει γιορτές με ολονυχτίες, πανηγυρίζει με αγρυπνίες και ευφραίνεται με ψαλμωδίες, πράγμα που προκαλεί έκπληξη και θαυμασμό και σε σας (τους Λατίνους), που γνωρίζετε τα πράγματα, και στους ίδιους τους άπιστους....

Η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως συγκρατεί και στηρίζει και τους άλλους πατριαρχικούς θρόνους και γίνεται η δόξα και ταυτόχρονα το καμάρι των Χριστιανών. Αν και έπεσε στα χέρια του εχθρού η Κωνσταντινούπολη και υποδουλώθηκε, το έθνος με κανένα τρόπο δεν ξεριζώθηκε.